Leefomgeving: Hoofdstuk 3: De wereld van de stad

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Hoofdstuk 3: De wereld van de stad

• Paragraaf 1: tegenstelling stad en platteland
• Paragaaf 2: Groei van steden
• Paragraaf 3: smart cities

Nederland

- Groot deel van de bevolking (80%) woont in een stad;

- Kenmerken stad: hoge bevolkingsdichtheid, veel voorzieningen dichte bebouwing vaak in de hoogte. Waarom? Gebrek aan ruimte

- Kenmerken platteland: lage bevolkingsdichtheid, laagbouw en beperkte voorzieningen.

- Op platteland veel landbouw en natuur, in de stad vooral parken.

Adressendichtheid

De adressendichtheid gebruiken we om het mate van verstedelijking te meten. Minder dan 500 adressen in de omgeving noemen we het gebied landelijk.

Groei van steden

Sinds de industriele revolutie is er sprake van een urbanisatie (trek naar de stad).

Waarom? Werk; mensen werkten voorheen in de landbouw, maar gingen nu werken in de industrie. Deze industrie vestigde zich in de stad.

Wat zijn hier de voordelen van?

Groei van steden

De steden bleven groeien in omvang alsmede van inwoneraantal; hierdoor gingen de omringende dorpen van de stad aan de stad groeien; zo ontstonden er agglomeraties.

Agglomeraties en steden die bij elkaar liggen kunnen gebruik maken van dezelfde voorzieningen op één plek. Zo maken inwoners van de Parkstad Limburg gebruik van de voorzieningen van het ziekenhuis in Heerlen.

Groei van steden

Er ontstaat hierdoor een gebied dat ruimtelijk gedeelte van elkaar gescheiden is, maar die wel gebruik maakt van voorzieningen in de centrale stad; zo'n gebied noemen we een stadsgewest. Parkstad Limburg is dus hier een voorbeeld van.

Als meerdere stadsgewesten aan elkaar groeien heet dit een stedelijk gebied. De Randstad, Zuid-Limburg, Twente, Brabant zijn de bekendste stedelijke gebieden.

Groei van steden

Hoe kan een bevolking groeien?

Gebieden die groeien

Randstad:

Groningen, Nijmegen, Eindhoven en Zwolle (vaak universiteitssteden).

Gebieden die krimpen

Noord-Groningen

Oost-Groningen

Zeeuws-Vlaanderen

Zuid - Limburg

Oftewel de perifere gebieden in Nederland

www.cbs.nl

Vergrijzing van de dorpen

In veel dorpen neemt de bevolking af omdat jongeren en hoogopgeleiden wegtrekken naar de steden. Vooral jongeren die ergens anders gaan studeren keren vaak niet meer terug; wat overblijft zijn ouderen. Gevolg: vergrijzing en afnemende bevolkingsaantallen (er is bijna geen natuurlijke groei).

Voorzieningen op het platteland

Door een afnemende bevolking neemt ook het aantal voorzieningen af. Vooral voorzieningen gebruikt door jongeren halen hun drempelwaarde niet meer (scholen, bioscopen, OV). Ook bedrijven hebben moeite met het invullen van vacatures.

Minder huishouden --> minder woonruimte --> leegstand en dalende grondprijzen.

Behoefte aan ander soort (kleinschalige) behuizing.

Wat hebben krimpgebieden nodig?

- Voorzieningen voor ouderen;

- Woningen voor ouderen;

- Door suburbanisatie in de buurt van grote steden ook ruime duurdere woningen met tuin;

- Tegengaan verdwijnen van voorzieningen door BMV.

Wat hebben steden nodig?

- Groter aanbod van woningen voor alleenstaanden;

Dit door urbanisatie en toename aantal echtscheidingen en zelfstandig wonende jongeren.

Wat maakt steden aantrekkelijk om in te wonen?

1. Kwaliteit van woning; tuin, vooral koopwoningen, meerdere middelgrote kamers;
2. Kwaliteit van de woonomgeving: veiligheid, kwaliteit van scholen, aanwezigheid van scholen en groen.
3. Aanwezigheid van stedelijke voorzieningen.
4. Historische binnenstad

Randstad

De Randstad is de economische motor van het land; de Randstad bestaat uit twee vleugels (Noordvleugel: Amsterdam en Utrecht en een Zuidvleugel: Rotterdam, Den Haag). Inwoners van de Noordvleugel zijn iets hoger opgeleid. Hoogopgeleide inwoners zijn vaak koopkrachtiger, omdat ze vaak hogere lonen krijgen.

De creatieve stad

Economische groei kan ook plaatsvinden doordat de stad een creatieve stad vormt. In een creatieve stad vinden veel nieuwe ontwikkelingen en innovatieve activiteiten plaats; hierdoor ontstaan er veel nieuwe bedrijvigheid, waardoor de zakelijke dienstverlening ook groeit.

Tweedeling in Nederlandse steden

Aan de ene kant wonen er in Nederlandse steden hoogopgeleiden met een hoger inkomen en aan de andere kant laagopgeleiden met een laag inkomen = duale woningmarkt.

Dit zorgt ook voor een duale arbeidsmarkt met aan de ene kant goed betaalde banen en aan de andere kant slecht betaalde banen.

Kenniseconomie

Sommige steden hebben een sciencepark; hier werken onderwijsinstellingen (vooral hogescholen en universiteiten) samen met kennisintensieve bedrijven (bijvoorbeeld high tech campus in Eindhoven). Doel is te komen tot innovatie en hierdoor een groei van de Nederlandse kenniseconomie. Nieuwe initiatieven op het gebied van circulaire economie (duurzaamheid) en belevingseconomie (beleving).

Toekomst van de stad

Smart cities: toepassen van vernieuwende ICT in de stad;

- Duurzame stad: min mogelijk verbruiken van energie en water;

Economische groei leidt tot een grotere vraag naar energie en ontstaat er een druk op het landschap en milieu (landschaps- en milieuvervuiling).