Voeding en vertering BS 5 en 6

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

wereldvoedselprobleem

wereldvoedselprobleem

• Er is genoeg voor iedereen........
  

• we eten te veel vlees
  
• we gooien te veel voedsel weg
  

Minimale hoeveelheid bij zware lichamelijke inspanning:

14000 KJ

Minimale hoeveelheid om in leven te blijven bij minimale activiteit:

7100 KJ

Volwassenen heeft 7100 KJ per dag nodig om in leven te blijven zonder activiteit.

Derde wereld:

• afhankelijk van de natuur
  
• compleet mislukte oogsten
  
• geen opslagmogelijkheden
  
• geen vervoersmogelijkheden
  

hier:

• niet afhankelijk van de natuur
  
• graansilo's en vriesloodsen
  
• goede vervoersmogelijkheden
  

ondervoeding?

• ja

ondervoeding?

• ja

Vegetariër

• eten geen voedsel waarvoor dieren zijn gedood
• (soms wel vis/ zeedieren)
  

Veganist

• gebruiken helemaal geen dierlijke producten
• (dus ook geen eieren/ honing leer/wol)
  

redenen om geen vlees te eten

• respect voor dieren
  
• gezondheidsredenen 
  
• geloof
  
• beter voor het milieu
  
• beter voor de weredvoedselsituatie
  
• de smaak
  
• de prijs
  

Vleesvervangers

• Nodig voor: vitamine C voor het opnemen van ijzer, vitamine B12. 
• Vleesvervangers worden gemaakt  van sojabonen of eiwit uit granen. Soorten vleesvervangers:
  
• peulvruchten
• tahoe/tofu
• kaas
• eieren

Vegetariërs eten geen vlees. Welke voedingsstof moeten ze nu uit andere voedingsmiddelen halen ?

1. eiwitten
2. mineralen
3. vetten
4. suikers

Kun jij vleesvervangers opnoemen? Meer antwoorden zijn juist.

1. Eieren en vis.
2. Soya producten.
3. Chips gemaakt van groenten.
4. Sla

huiswerk

Lezen en maken §2.7

Het verteringsstelsel

Vertering

Vertering is het omzetten van voedingsstoffen in verteringsproducten.

Verteringsklieren maken verteringssappen:

• speekselklieren
• maagsapklieren
• lever en afvleesklier
• darmsapklieren (in de dunne darm)

Deze sappen zetten voedingsstoffen om in verteringsproducten. 

Die laatste worden vanuit de dunne darm opgenomen in het bloed.

Maak een mindmap 'Verteringsklieren'

het verteringskanaal is een opening van kop tot kont!

Het darmkanaal

Het grootste deel van je verteringsstelsel bestaat uit darmen:

• Slokdarm
  
• Twaalfvingerige darm
  
• Dikke darm
  
• Dunne darm
  
• Endeldarm
  

https:

slokdarm, maag, darmen

• spieren hiervan persen het voedsel door je verteringsstelsel

• twee soorten spieren:
• kringspieren
  
• lengtespieren
  

Darmperistaltiek

• Voedsel van mond naar maag brengen- Kan ook andersom (bijv. als je ziek bent...)
  
• Hierbij wordt voedsel en speeksel goed gemengd
  
• Van de maag wordt door de peristaltiek het voedsel verder richting anus gevoerd
  

Dit hoef je niet te verteren:

• Sommige stoffen kunnen direct opgenomen worden in het bloed, bijv.
• glucose
• mineralen
• vitamines
• water
• De moleculen hiervan zijn klein genoeg om door de darmwand te gaan

Deze stoffen moet je wel verteren

• Suiker
• Zetmeel
• Vet
• Eiwit

• De moleculen zijn te groot om door de darmwand te gaan en moeten eerst kleiner worden gemaakt. Dit noem je vertering.

Verteringsklieren

• Verteringsklieren maken verteringssappen
  
• Speekselklieren -> speeksel
  
• Maagsapklieren -> maagsap
  
• Lever -> gal
  
• Alvleesklier -> alvleessap
  
• Darmsapklieren -> darmsap
  

enzymen

• In veel verteringssappen zitten enzymen.
  
• Dit zijn stofjes die de moleculen kunnen 'knippen' in kleinere stukjes.
  

www.bioplek.org

Lever

Het produceren van gal

Slokdarm

Dikke darm

Onttrekt het overgebleven water aan de brij

alvleesklier

alvleessap: Vertering van eiwitten, koolhydraten en vetten

----------

-------------

-------------

galblaas

Slaat gal op

Gal emulgeert vetten

-------------

Endeldarm

Blinde darm

---------

---------

-------

Maag

Verteren van: eiwitten

Dunne darm

Vertering van eiwitten, koolhydraten

Welk orgaanstelsel wordt hier weergegeven?

1. Verteringsstelsel
2. Eetstelsel
3. Bloedvatenstelsel
4. Zenuwstelsel

De lever behoort tot het...

1. Ademhalingsstelsel
2. Bloedvatenstelsel
3. Zenuwstelsel
4. Verteringsstelsel

Verteringsstelsel is een voorbeeld van een orgaanstelsel

1. waar
2. niet waar

suiker en zetmeel zijn een voorbeeld van

1. verteringssap
2. vitamine
3. voedingsstof
4. verteringsstelsel

Wat betekent darmperistaltiek?

1. vertering van voedsel in darm
2. vertering
3. Samenknijpen van de darm
4. kramp in maag

In de mond begint de vertering?

1. Waar
2. Niet waar

Wat is de rol van voedingsvezels bij vertering?

1. ze zorgen voor oppervlakte vergroting
2. ze zorgen voor een goede darmperistaltiek
3. ze helpen bij vertering van vet

Er is geen vertering nodig bij.....

1. Water, glucose, vitamines en mineralen
2. Voedingsvezels
3. Vetten en eiwitten
4. Zetmeel en suiker

Hoe noemen we het afwisselend samentrekken van de kringspieren en lengtespieren?

1. Vertering
2. Voortstuwing voedsel
3. Darmperistaltiek
4. Alle antwoorden zijn goed

Wat is de functie van maagzuur?

1. Het speelt een rol bij de vertering
2. Bacteriën en ziekteverwekkers doden
3. Smaakmaker
4. Een zuurder 'smaakje' toevoegen aan voedsel

Welke rol spelen verteringssappen bij vertering

1. Ze gebruiken de energie in voedingsstoffen
2. Ze bouwen nieuwe cellen met de voedingsstoffen
3. Ze knippen voedingsstoffen in kleine stukken
4. Ze brengen de voedingsstoffen uit je voedsel naar de organen

Huiswerk

lezen par 5 en 6

maken opdr. 23 t/m 29