Voeding en vertering BS 5 en 6

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

wereldvoedselprobleem

Volwassenen heeft 7100 KJ per dag nodig om in leven te blijven zonder activiteit.

wereldvoedselprobleem

Er is genoeg voor iedereen........

we eten te veel vlees

we gooien te veel voedsel weg

minimale hoeveelheid bij zware lichamelijke inspanning:

14000 KJ

minimale hoeveelheid om in leven te blijven bij minimale activiteit:

7100 KJ

3e wereld:

• afhankelijk van de natuur
  
• compleet mislukte oogsten
  
• geen opslagmogelijkheden
  
• geen vervoersmogelijkheden
  

hier:

• niet afhankelijk van de natuur
  
• graansilo's en vriesloodsen
  
• goede vervoersmogelijkheden
  

ondervoeding?

• ja

ondervoeding?

• ja

vegetariër

• eten geen voedsel waarvoor dieren zijn gedood
• (soms wel vis/ zeedieren)
  

veganist

• gebruiken helemaal geen dierlijke producten
• (dus ook geen eieren/ honing leer/wol)
  

redenen om geen vlees te eten

• respect voor dieren
  
• gezondheidsredenen 
  
• geloof
  
• beter voor het milieu
  
• beter voor de weredvoedselsituatie
  
• de smaak
  
• de prijs
  

vleesvervangers

• peulvruchten
• tahoe/tofu
• kaas
• eieren
• vleesvervangers

Het verteringsstelsel

het verteringskanaal is een opening van kop tot kont!

Het darmkanaal

Het grootste deel van je verteringsstelsel bestaat uit darmen:

• Slokdarm
  
• Twaalfvingerige darm
  
• Dikke darm
  
• Dunne darm
  
• Endeldarm
  

https:

slokdarm, maag,darmen

• spieren hiervan persen het voedsel door je verteringsstelsel

• twee soorten spieren:
• kringspieren
  
• lengtespieren
  

Darmperistaltiek

• Voedsel van mond naar maag brengen- Kan ook andersom (bijv. als je ziek bent...)
  
• Hierbij wordt voedsel en speeksel goed gemengd
  
• Van de maag wordt door de peristaltiek het voedsel verder richting anus gevoerd
  

Dit hoef je niet te verteren:

• Sommige stoffen kunnen direct opgenomen worden in het bloed, bijv.
• glucose
• mineralen
• vitamines
• water
• De moleculen hiervan zijn klein genoeg om door de darmwand te gaan

Deze stoffen moet je wel verteren

• Suiker
• Zetmeel
• Vet
• Eiwit

• De moleculen zijn te groot om door de darmwand te gaan en moeten eerst kleiner worden gemaakt. Dit noem je vertering.

Verteringsklieren

• Verteringsklieren maken verteringssappen
  
• Speekselklieren -> speeksel
  
• Maagsapklieren -> maagsap
  
• Lever -> gal
  
• Alvleesklier -> alvleessap
  
• Darmsapklieren -> darmsap
  

enzymen

• In veel verteringssappen zitten enzymen.
  
• Dit zijn stofjes die de moleculen kunnen 'knippen' in kleinere stukjes.
  

www.bioplek.org

Huiswerk

lezen par 5 en 6

maken opdr. 23 t/m 29