2.4 - Zwanger

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom!

Zitten op je eigen plek

Telefoon niet zichtbaar

Boek+schrift op tafel

Planning

Woensdag: uitleg 2.3

Donderdag: herhaling 2.3, uitleg 2.4 / bespreken toets

Vrijdag: uitval

Thema 2 - Voortplanting en seksualiteit

LessonUp klas: rplzz

Online boek: 532446

Thema 2 - Voortplanting en seksualiteit

2.1 - Ongeslachtelijke voortplanting

2.2 - Geslachtelijke voortplanting

2.3 - Hormonen

2.4 - Zwanger

2.5 - Seksualiteit

2.6 - Soa's en geboorteregeling

Doelen van deze paragraaf

Je kunt de rol en werking van hormonen bij de voortplanting van de mens beschrijven

Herhaling 2.3 - Hormonen

Welk hormoon wordt / welke hormonen worden gemaakt in de:

- Hypothalamus 

- Hypofyse

- Teelbal

- Eierstok

- Gele lichaam

Herhaling 2.3 - Hormonen

Welk hormoon wordt / welke hormonen worden gemaakt in de:

- Hypothalamus - GnRH

- Hypofyse

- Teelbal

- Eierstok

- Gele lichaam

Herhaling 2.3 - Hormonen

Welk hormoon wordt / welke hormonen worden gemaakt in de:

- Hypothalamus - GnRH

- Hypofyse - FSH + LH

- Teelbal

- Eierstok

- Gele lichaam

Herhaling 2.3 - Hormonen

Welk hormoon wordt / welke hormonen worden gemaakt in de:

- Hypothalamus - GnRH

- Hypofyse - FSH + LH

- Teelbal - Testosteron

- Eierstok

- Gele lichaam

Herhaling 2.3 - Hormonen

Welk hormoon wordt / welke hormonen worden gemaakt in de:

- Hypothalamus - GnRH

- Hypofyse - FSH + LH

- Teelbal - Testosteron

- Eierstok - Oestrogeen

- Gele lichaam - Progesteron

Herhaling 2.3 - Hormonen

Welk hormoon wordt / welke hormonen worden gemaakt in de:

- Hypothalamus - GnRH

- Hypofyse - FSH + LH

- Teelbal - Testosteron

- Eierstok - Oestrogeen

- Gele lichaam

Hormoonregeling bij de man

-GnRH vanuit hypothalamus -> productie hypofyse LH en FSH

-FSH stimuleert vorming zaadcellen in zaadbal

-LH stimuleert productie testosteron

-Testosteron zorgt voor secundaire geslachtskenmerken maar – (remt) productie GnRH (en dus LH en FSH)

Vragen

Wat gebeurt er als bij een man de teelbal te veel testosteron maakt?

Vragen

Wat gebeurt er als bij een 

vrouw de hypofyse niet 

genoeg FSH maakt?

Vragen

Wat gebeurt er bij een 

vrouw als de eierstokken 

geen oestrogeen maken?

Vragen?

2.4 - Zwanger

Doelen van deze paragraaf

Je kunt de ontwikkeling van een zygote tot volgroeide baby beschrijven

Je kunt beschrijven hoe een zygote zich ontwikkelt tot een meercellig organisme door differentiatie van stamcellen

Je kunt de fasen van de geboorte beschrijven

Bevruchting

- Eicel (0,2mm) tijdens ovulatie (eisprong) in eileider vanuit één van de eierstokken

- Zaadcellen zwemmen na zaadlozing tijdens geslachtsgemeenschap richting eicel

- Als de kern van de zaadcel bij de eicel binnendringt, vindt bevruchting plaats

Bevruchting

Eicel + zaadcel = zygote

Celdeling start; geen groei -> 

klievingsdelingen 

Cellen worden dus steeds kleiner

Innesteling

Bolletje cellen ontstaat -> nestelt zich in in baarmoederslijmvlies (na ~5 dagen)

Maakt hormoon HCG -> houdt het gele lichaam in leven

Er blijft progesteron geproduceerd worden -> baarmoederslijmvlies blijft dik

Progesteron remt hypofyse -> geen FSH en LH -> geen nieuwe rijpe eicel

Na 3 maanden verdwijnt gele lichaam; placenta neemt progesteron productie over

Innesteling

Embryonale ontwikkeling

0-8 weken: embryo

8-40 weken: foetus

Zuurstof + voedingsstoffen via

placenta en navelstreng 

Afvalstoffen via placenta en 

navelstreng

Levensstijl moeder

Membraan in placenta heel dun

Stoffen als stresshormoon, alcohol, nicotine en andere drugs kunnen zo naar embryo/foetus

Risico op miskraam of aandoeningen

Embryonale ontwikkeling

Tijdens ontwikkeling vindt specialisatie plaats

Cellen ontwikkelen zich tot cellen met eigen bouw en functie

Delingen zorgen voor bouw eerste organen

Eerst hart en bloedvaten, daarna zenuwstelsel

Na 2 maanden: alle organen aangelegd (foetus)

Omringd door vruchtwater (bescherming)

Leefstijl bij zwangerschap

Leefstijl belangrijk voor ontwikkeling kind

Roken, stress, drugs en alcohol slecht voor ontwikkeling

Ontwikkeling geslachtsorganen

Eerste weken zwangerschap geen uiterlijke verschillen jongen meisje

Bepaald door geslachtschromosomen: XX of XY

Y-chromosoom zorgt voor groei tot jongen

Vanaf week 14 uiterlijke verschillen zichtbaar

Primaire geslachtskenmerken

Geboorte

Indaling (paar weken voor geboorte): bovenste gedeelte baarmoederwand trekt samen, hoofdje baby in bekkenholte

Ontsluiting:

Door weeën (samentrekkingen baarmoeder) wordt de baarmoedermond/hals wijder

Vruchtvliezen breken voor of tijdens ontsluiting

Ontsluiting volledig: 10 cm

Uitdrijving: geboorte van het kindje

Spieren in baarmoederwand trekken samen – persweeën

Nageboorte: uitdrijven van de placenta

Ongeveer 15 min. na de geboorte weeën voor nageboorte

Stamcellen

Stamcellen: nog niet gespecialiseerd.

Bevruchte eicel heeft alleen maar

stamcellen.

Na celdifferentiatie: cel heeft eigen functie.

Volwassen: stamcellen

zijn deels ontwikkeld -->

richting in weefsel.

Bijv. adulte stamcellen

uit beenmerg --> kunnen

type bloedcel worden,

maar geen zenuwweefsel.

Aan het werk

2.3 - Opdracht 26 t/m 37

2.4 - Opdracht 38 t/m 46

Klaar? Lees alvast 2.5 door!