T5B3 - Genen en allelen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Planning

• Leerdoelen
  
• Uitleg genen en allelen
• Zelfstandig werken
• Afsluiting

BS 3

Genen en allelen

Leerdoelen

                 5.3.6   Je kunt omschrijven wat genen en allelen zijn.

                 5.3.7   Je kunt omschrijven wat een mutatie is.

Basenparen: A-T / T-A en C-G / G-C

Genen

             Gen                            Eiwit                        Fenotype

Allelen 

genvariant of allel = 

informatie op een gen ( of de invulling van de eigenschap)

allelenpaar = de 2 allelen van een gen

Wat als je heterozygoot bent voor een eigenschap?

-Sommige allelen zijn sterker dan anderen.

-Het allel voor krullend haar is in dit voorbeeld sterker, en uit zich dus in het fenotype

Allelen

Er zijn 2 genen nodig voor de oogkleur (gen A & gen B):

gen B: alle basenparen gelijk = 2 dezelfde allelen

bijv. A-T & A-T

gen A: kleine verschillen in baseparen = 2 verschillende allelen

bijv. C-G & A-T

Homozygoot/Heterozygoot

Homozygoot = 2 gelijke allelen voor een eigenschap

Heterozygoot = 2 verschillende allelen voor een eigenschap

Mutaties

• Een mutatie = een verandering van het DNA, hierdoor ontstaat genetische variatie
• Mutant: mutatie komt tot uiting in fenotype
• Bijv. Albino

Mutatie in lichaamscel

= niet erfelijk

Mutatie in geslachtscel

= erfelijk

Mutaties

Mutaties kunnen leiden tot:

- andere eiwitten (andere aminozuren, korter, langer, andere vorm)

- de productie van geen eiwitten.

Mutagene invloeden

Mutagene invloeden beschadigen DNA

Bijvoorbeeld:

Straling (radioactief / uv-straling / röntgenstraling)

Chemische stoffen (asbest / sigarettenrook)

Wat is kanker eigenlijk?

Kankercel = Als een cel niet stopt met delen

Goedaardige tumor = groeit langzaam en verstoort bouw weefsels niet.

Kwaadaardige tumor =  groeit zeer snel en

verstoort bouw weefsels en kan uitzaaien.

Aan de slag!

Wat? Basisstof 3: opdracht 1, 2,4, 7 en 8

Hoe?  Alleen of op fluistertoon
Hulp? Boek / Hand opsteken, docent komt helpen.

Tijd? 15 minuten

Klaar? Lees basisstof 8