3.5 Erfelijkheidsregels

• Gezonde dieren
• Middelbare school
• vmbo b, k, g
• Leerjaar 3

Lesplan

Terugkijken naar vorige week 

Leerdoelen

Genotype en fenotype

Dominant of recessief

Homozygoot of heterozygoot

Filmpje

Samen oefenen

Zelfstandig oefenen

Kraamstal

Vleesvarkenstal

Wat is het verschil tussen een scharrelstal en een voliérestal?

Noem een voordeel van een potstal

Waarom worden de regels steeds strenger bij het houden van productiedieren?

1. Omdat mensen niet weten hoe ze een dier moeten houden
2. Omdat het dierwelzijn steeds belangrijker wordt
3. Omdat boeren dieren graag in kleine hokken houden
4. Omdat activisten dan niet zoveel te zeuren hebben

Leerdoelen

Ik kan uitleggen wat genotype en fenotype betekent.

Ik kan uitleggen en herkennen wat homozygoot en heterozygoot is.​

Ik kan uitleggen wat dominant en recessief is.​

Ik kan een kruisingsschema maken.​

Ik kan de uitkomsten van kruisingen voorspellen.

Genotype en fenotype

Bij fokken gaat het om het doorgeven van erfelijke eigenschappen (DNA – chromosomen - genen) ​

​

Genotype = alle erfelijke eigenschappen van een dier ​

(50 % erfelijke eigenschappen zaadcel – 50% erfelijke eifenschappen eicel)​

Fenotype = alle waarneembare eigenschappen van een dier ​

(erfelijke eigenschappen beïnvloed door omgeving)

Dominant of recessief?

Dominante genen: zijn de sterkste/de baas over recessieve genen (zwart, bruin)​

Recessieve genen: zijn ondergeschikt aan dominante genen (blond, rood)​

​

Voorbeeld:

Homozygoot of hetrozygoot

Homozygoot = fokzuiver (een roodbonte kalf heeft een roodbonte (zz) moeder gefokt met een roodbonte (zz) vader )​

(zz) (z van moeder, z van vader)​

​

Heterozygoot = niet zuiver ras (een roodbonte kalf heeft een zwartbonte (Zz) moeder en zwartbonte (Zz) vader)​

(zz) (z van moeder, z van vader)

Kruisingsschema voorbeeld nr 1

Kruisingsschema voorbeeld nr 1

Zz

Zz

Zz

Zz

z

z

Z

Z

Kruisingsschema voorbeeld nr 2

Kruisingsschema voorbeeld nr 2

ZZ

Zz

Zz

zz

Z

z

Z

z

Kruisingsschema voorbeeld nr 3

Kruisingsschema voorbeeld nr 2

Zz

zz

Zz

zz

Z

z

z

z

Kruisingsschema oefening ZS

Oefen met kruisingsschema’s en de voorspellingen er van​

​

Deze oefeningen maak je zelfstandig in stilte​

​

​

Klassikaal nakijken en afronding 

Wat is het fenotype van een dier?

Hoeveel % krijgt een dier voor het genotype mee van zijn ouders?

1. 75% - 25%
2. 25% - 75%
3. 50% - 50%
4. 45% - 55%

Een recessief gen is altijd zichtbaar

1. Waar
2. Niet waar

Een dier met een homozygoot genentype is fokzuiver

1. Waar
2. Niet waar

Z

z

Z

z

Zz

Zz

ZZ

zz