5.3 Nederlands-Indië

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

5.3 Nederlands-Indië

• Je kunt beschrijven hoe Nederlands-Indië ontstond.
• Je kunt beschrijven hoe Nederland de mensen in Nederlands-Indië bestuurde.
• Je kunt uitleggen hoe de economie en de samenleving in Nederlands-Indië in elkaar zaten.

Leerdoelen 5.3

Ontstaan van Nederlands-Indië 1

• Middeleeuwen: kleine groep adel, meeste mensen boer
• 17e/18e eeuw: VOC sticht handelsposten
• 1799: VOC failliet
•        Nederlandse staat neemt alle bezittingen (ook gebieden) over van de VOC

Ontstaan van Nederlands-Indië 2

•        De kolonie Nederlands-Indië ontstaat
  
• In eerste instantie heeft de plaatselijke adel nog veel macht
• Plaatselijke adel wordt (vaak met geweld) onderworpen
•        Begin 20e eeuw: NL is in heel Nederlands-Indië de baas

Bestuur van Nederlands-Indië 1

• indirect bestuur 
• Gouverneur-generaal aan het hoofd (= Nederlander)
• Geholpen door NL'se ambtenaren en inheemse vorsten

Indirect bestuur

Gouverneur-generaal

Residenten

Regenten

Dorpshoofden

Het indirect bestuur

Bestuur van Nederlands-Indië 2

• Verdeel-en-heerspolitiek om controle te bewaren
  = inheemse vorsten werden tegen elkaar uitgespeeld zodat ze niet gezamenlijk in opstand kwamen

• Gewone bevolking had niets te zeggen

Cultuurstelsel 1

• Nederland richt zich op exploitatie van de kolonie 
• = zorgen dat de kolonie geld oplevert
• 1830: op Java wordt het cultuurstelsel ingevoerd (economisch systeem)

Cultuurstelsel 2

• Javaanse boeren moeten 1/5 land bebouwen met koffie, tabak en suiker
  
•  hongersnoden
  
•  ontevreden Nederlandse ondernemers > geen geld         verdienen

Cultuurstelsel 3

• Liberalen zijn voor vrije economie
• Liberale ondernemers willen eigen bedrijven beginnen in Nederlands-Indië
  
•     1870 cultuurstelsel wordt afgeschaft. Voortaan vrije arbeid

Cultuurstelsel 

https://www.youtube.com/watch?v=Hv1T-aSYE24

Ongelijkheid 1

• huidskleur > witte mannen > ambtenaren, ondernemers, soldaten

                                                                 > rijker

                                                                > gescheiden leven van inlandse bevolking

Ongelijkheid 2

• relatie witte mannen en inlandse vrouwen > bedienden in huis
• Indische Nederlanders > aparte groep > betere positie dan andere inlanders

• Rond 1900: meer aandacht welzijn plaatselijke bevolking

                                          > bouw ziekenhuizen, scholen

                                          > infrastructuur verbeteren