Presentatie VD vaardigheden verdieping

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Wie heeft al ooit lesgegeven via het platform 'LessonUp'?

Ja, ooit gedaan

Ja, paar keer

Nee, nog nooit

Voordelen:

- Interactie (zeker in de coronatijd);

- Leerlingen vinden het meestal leuker;

- Je kan verschillende tools inzitten (stoplicht, timer);

- Je kunt een quizje doen;

- Je kunt met de leerlingen een mindmap maken

Nadeel: het kost meer tijd. 

Wat vinden jouw leerlingen van leesvaardigheid (teksten bespreken)

Probleem:

- Leerlingen lezen niet of nauwelijks;

- Leerlingen vinden het vak leesvaardigheid erg saai;

Gevolg: het niveau wordt steeds slechter (Leesvaardigheid Nederlandse scholieren daalt. (2018). PISA-onderzoek 2018. https://www.pisa-nederland.nl/resultaten2018/)

Oplossing?

Praten over teksten!

Waarom praten over teksten?

De recentelijke wetenschappelijke inzichten zijn helder: praten over teksten is uitermate zinvol (Van Steensel & Houtveen, 2020).  Een gesprek over een tekst leidt tot verbreding en verdieping van het tekstbegrip en de achtergrondkennis, tot een diepere beleving van de tekst, tot een meer kritische en analytische en - indien goed uitgevoerd - tot meer leesmotivatie. 

Bijvangst:

Door goed mondeling met elkaar te communiceren, leren leerlingen sociale omgangsregels zoals: elkaar laten uitpraten, luisteren naar elkaar,  elkaars mening respecteren, enz. 

Helaas verliest het gesprek over teksten het nog te vaak van een werkvorm waarvan we uit onderzoek weten dat die niet of nauwelijks werkt, namelijk: vragen bij teksten beantwoorden. 

Allereerst: welke tekst kies je?

Je kan als docent variëren:

• Geheel vrije tekstkeuze;
•  Vrij binnen een thema;
• Keuze uit een aantal teksten;
• Geen keuze: alleen dezelfde tekst. 

Kort: hoe ziet je les eruit?

Voor het lezen: opdracht;

Tijdens het lezen: opdracht;

Na het lezen: opdracht. 

De lessen volgens deze didactiek zijn anders dan de gebruikelijke les die eerder beschreven is (lezen, vragen maken, controleren).

De leerling is actief en de inhoud staat centraal. Zowel voor, tijdens als na het lezen van een paragraaf of (vak)tekst bedenkt de docent activiteiten die de leerling helpen de tekst te begrijpen.

"De lessen volgens deze didactiek zijn anders dan de gebruikelijke les die eerder beschreven is (lezen, vragen maken, controleren)."

Bert de Vos

De Vos, B., & Pronk - van Eunen, M. (2018). Lezen met de leessandwich: Een kansrijke didactiek bij Nederlands en mvt | Pronk-van Eunen | Levende Talen Magazine. Levende Talen. https://lt-tijdschriften.nl/ojs/index.php/ltm/article/view/1769/1376 

www.volkskrant.nl

Voor het lezen:

Bijvoorbeeld:

1. Het onderzoekje;
2. Afbeelding analyseren;
3. Een quizje doen.

Wat zie je?

Tijdens het lezen:

Bijvoorbeeld:

1. Duo-lezen;
2. Kernzinnen onderstrepen;
3. Een vraag stellen na een alinea;
4. Deelonderwerpen benoemen. 

Opdracht:

1. Lees de tekst;

2. Schrijf de deelonderwerpen op. 

Klik hier voor de tekst. 

Wat is het onderwerp?

Als je het onderwerp van een tekst wil bepalen, geef je in één of in enkele woorden aan waar de tekst over gaat.

Wat is het deelonderwerp?

Een onderwerp bestaat vaak uit verschillende deelonderwerpen. (bv. Onderwerp: de iPad in de klas / Deelonderwerpen: digitale schoolboeken; altijd internet; interactief onderwijs)

Nog lastig? modelen!

Bespreek - indien nodig -  de alinea's met de leerlingen. 

Onderwerp: bouw eist levens

Deelonderwerpen:

1. Verontwaardiging dodenaantal;
2. Verband WK-werkzaamheden;
3. Het (Garcia) rapport;
4. Schokkende aantallen.

(Let op: meer antwoorden zijn goed, dit kun je met de leerlingen bespreken.)

Na het lezen

Bijvoorbeeld:

1. De discussie (stelling: het WK in Qatar moet niet doorgaan);
2. Hoofdgedachte formuleren;
3. Drie punten opschrijven over wat je nog wilt weten over dit onderwerp.

Het WK in Qatar moet niet doorgaan.

Eens

Oneens

Andere opdrachten (bij 'Na het lezen'):

- Gedicht schrijven (koppeling poëzie);

- Een eigen krantenartikel schrijven (koppeling schrijfvaardigheid).

Uitgangspunten gesprek:

• De leerling staat centraal in het gesprek; niet de docent. 
• Vragen moeten leiden tot een beter tekstbegrip, een kritische houding of expressie (niet om te controleren);
• Een vraag waarop de docent al antwoord weet, is geen goede vraag;
• Probeer weg te blijven van een monoloog (vraag: wat denken anderen? Praat eens met je buurman ...).

Eigen ervaring

Ik ben nieuwsgierig gemaakt naar deze werkwijze (Leessandwich).

Ja!

Mwah

Nee

Link van deze presentatie + lvf (zo ja: zet je mailadres hieronder).

Linkjes: 

Resultaten PISA-onderzoek 2018

Praten over teksten (Van Steensel & Houtveen 2020)

Levende talen (Leessandwich) (1)

Lezen met de Leessandwich    (2)

Praten over teksten: hoe en waarom? (HSN)

LessonUp (hybride onderwijs)