THEO les 1: Celleer

• Schoonheidsverzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Les 1: Celleer (cytologie)

Leerlijn algemene theorie

Vandaag

• Uitleg over de leerlijn 
• Handleiding in het studieboek
• Class Notebook Teams
• Lesstof van vandaag - Cel opbouw - Begrippen
• Wat heb je geleerd?

Leerdoelen

• De student weet wat een cel is
• De student weet hoe een cel is opgebouwd
• De student kent de functie van elk onderdeel van de cel 
• De student kent enkele begrippen die hiermee verband houden

Leerlijn algemene theorie

• 3 lesuren
• 1 schooljaar lang -> Eindexamen in periode 4
• 9 onderwerpen
• Formatieve toetsen
• Handleiding in het studieboek

Welke cellen kennen jullie?

Wat weten jullie? 

• Bekijk het filmpje: '' Van groot naar klein '' 

https://www.youtube.com/watch?v=mwx5wM5f1mI

Cel opbouw

• Wat is een cel?
• Waaruit is een cel opgebouwd?
• Waar is een cel allemaal toe in staat?

(Masterclass cellen bekijken)

Wat is een cel?

• Een cel is het kleinste zelfstandige   onderdeel van een levend organisme, dat   nog alle belangrijke levenseigenschappen     bezit

Organismen

Eencellige organismen                                           Meercellige organismen

(micro - organismen)                                               (macro - organismen)

Dierlijk:                                                                                                                                       

- Amoebe                                                                        - Mensen                      

- Pantoffeldiertje                                                         - Dieren

                                                                                             - Planten

Plantaardig

- Bacterie

- Gist

Cel opbouw

Elke cel bestaat uit een: 

• Celmembraan
• Cellichaam
• Celkern (nucleus)

Het cellichaam en celkern bestaan elk uit verschillende onderdelen.

Celmembraan

(Stofwisseling)

• Celmembraan = een heel dun vliesje om de   cel heen
• Kernmembraan om de celkern

• Semi permeabel (half doorlaatbaar) 

Membranen zijn dus semi permeabele vliezen om het cellichaam en celkern heen.

Voedingsstoffen en zuurstof (O2) worden doorgelaten. 

Afvalstoffen en koolstofdioxide (CO2) worden afgegeven.

Wat is de functie van het membraan?

1. Alle stoffen doorlaten
2. Selectief stoffen doorlaten

Cellichaam + celkern

• Cellichaam + celkern bestaan uit   protoplasma
• 75% water - 25% voedingsstoffen

In het cellichaam -> cytoplasma

In de celkern -> nucleo - / kernplasma

Deze voedingsstoffen zijn belangrijk voor de celstofwisseling en energievoorziening van het lichaam.

Vormen protoplasma

Solvorm

• Vloeibare vorm
• Optimale vorm
• 60 tot 70% water

Gelvorm

• Gelei- achtige vorm
• Minder vochtrijk

Organellen 

• Organellen zijn onderdelen van de cel   (speciale functie)
• Organellen bevinden zich in het cellichaam

Voorbeelden zijn:

• Mitochondriën (energiecentrale)
  
• Ribosomen
• Vacuolen 
• Nucleus = celkern

Celkern (nucleus)

• De celkern heeft ook een wand = kernwand
• De celkern bevat kernplasma   (nucleoplasma)

Kernplasma + cytoplasma = protoplasma

• De celkern bevat de stof chromatine in de vorm van chromatinekorrels

Chromatine

• Eiwitkorrels van hoog gekwalificeerd eiwit

• Ze vormen chromosomen 

Locatie: in de celkern

Chromosomen

• Chromosomen bestaan uit DNA.
• In bepaalde delen van het DNA zit erfelijke informatie -> de genen. 

Een menselijke celkern bevat 46 chromosomen (23 paren).

Chromosomen hebben ieder twee identieke delen: chromatiden

Wist je dat?

• Niet alle cellen een celkern hebben

Dit geldt voor: 

• Erytrocyten (rode bloedcellen)
• Trombocyten (bloedplaatjes)
• Keratinocyten (hoorncellen) 

Centraallichaampje

• Liggen in het cytoplasma BIJ de celkern

• Ze spelen een belangrijke rol bij de                    celdeling (voortplanting)

Juist of onjuist?

Een menselijke celkern bevat 23 paar chromosomen

1. Juist
2. Onjuist

Waar bestaat cytoplasma voor het grootse gedeelte uit?

1. Eiwitten
2. Koolhydraten
3. Lipoïden (vetstoffen)
4. Water

Welke functie hoort bij de organellen?

Mitochondrien

Ribosomen

Vacuolen

Vocht opslaan

Belangrijk bij de energie voorziening

Opbouw van eiwitten

Welk onderdeel van de cel is belangrijk bij voortplanting?

1. Cellichaam
2. Celkern
3. Celmembraan

Levensverrichtingen

Animale levensverrichtingen

• Willekeurig 

Vegetatieve levensverrichtingen

• Onwillekeurig

 

Animale levensverrichtingen

Prikkelbaarheid

• Het vermogen om te reageren op prikkels uit de omgeving

Beweging

• Vormverandering van de cel 
• Beweging in de cel 

Vegetatieve levensverrichtingen

Stofwisseling

• Voedingsstoffen en zuurstofgas worden uitgewisseld tegen afvalstoffen en koolzuurgas (kooldioxide)

Groei

• Toename in grootte van de cellen en toename in het aantal cellen

Voortplanting

• Door celdeling

Begrippen

• Diffusie
• Osmose 

Diffusie

• Spontane uitwisseling van vloeistoffen met vloeistoffen of gassen met gassen 

De uitwisseling gaat van hoog naar laag (DHL)

Osmose

• Uitwisseling van oplosmiddel door een semi-permeabel membraan

Oplosmiddel gaat van laag naar hoog

Waar in de cel zit chromatine?

1. In de celkern
2. In het cellichaam
3. In het cytoplasma

Wat is een ander woord voor nucleus?

1. Chromatine
2. Celkern
3. Cellichaam

Welke cellen hebben geen kern?

1. Bloedplaatjes
2. Spiercellen
3. Witte bloedcellen

Wat is een voorbeeld van een micro - organisme?

1. Een bacterie
2. Een plant
3. Een mens

Welke functie hebben bloedplaatjes?

1. Ze maken antistoffen
2. Ze zorgen voor bloedstolling
3. Ze zorgen voor het vervoeren van zuurstof

Opdracht ''Cel''

• Jullie krijgen hier 30 minuten de tijd voor. We bespreken deze opdracht samen. 

• Succes!