THEO les 1: Celleer

• Schoonheidsverzorging
• MBO
• Studiejaar 1

 Celleer = cytologie

Leerlijn algemene theorie

Vandaag

• Uitleg over de leerlijn 
• Eindtermen en planning - boek
• Communicatie - schoolmail 

Lesopbouw: 

• Welkom
• Onderwerp met leerdoelen: de cel
• Aantekeningen maken - Lessenup/ boord 
• Verwerkingsopdracht 
• Wat heb je geleerd?

Leerlijn

Algemene theorie: 

Duur: 

• 3 lesuren per week 
• 1 heel schooljaar lang - examen december 2024

0nderwerpen:

• 8 onderwerpen 
• Afsluiting per onderwerp met een formatieve toets
• Cijfer zichtbaar Eduarte app
• Gemiddelde 5,5 

1. Cel en weefsels
2. Huidlagen en zweetklieren
3. Stofwisseling en spijsvertering
4. Bloed en lymfe
5. Ademhaling
6. Uitscheiding
7. Hormonen
8. Zenuwen

Studenten met elkaar informatie laten verzamelen.

- Wie heeft er kennis  opgedaan van een andere opleiding over het menselijk lichaam

- Wat zie je op het plaatje?

- Waarom is deze leerstof belangrijk voor het vak als schoonheidsspecialiste 

Doelstelling

• kun je uitleggen wat cellen zijn
• weet je uit welke delen cellen zijn opgebouwd
• weet je hoe lichaamscellen zich vermeerderen door mitose 
• ken je het verschil tussen mitose en meiose 
• ken je het verschil tussen osmose en diffusie

De cel 

De cel

Cel = het kleinste levendige organisme die alle levensprocessen bezit: stofwisseling, delen, groei

Organisme: levend wezen zoals mens, dier, plant, bacteriën e.d.

Alle levendige organisme zijn opgebouwd uit cellen. 

Sommige bestaan uit 1-cel, ééncellig. De meeste bestaan uit meer cellen, meercellig.

W = wat

B = bouw

T = taak of functie

H = hoe 

L = ligging

Maak een tekening van de tekst en zet daaromheen de belangrijkste onderdelen 

Bouw van de cel:

1. Celmembraan
2. Cellichaam = cytoplasma
3. Centraallichaampje
4. Celkern = nucleus

1. Membraan

Membraan = celwand/ celvlies

Opbouw: Eiwitten en vetten

Taak: stofwisseling! Het doorlaten van voedingsstoffen en zuurstofgas  en stuurt afvalstoffen en koolstofdioxide naar buiten - semipermeabel = halfdoorlatend

Ligging: om de cel heen en om de celkern heen

2. Cellichaam

Opbouw: Cytoplasma bestaande uit 75% water en 25% voedingsstoffen en organellen

Functie: stofwisseling en energievoorziening 

Ligging: binnen het celmembraan

Vormen protoplasma

Solvorm

• Vloeibare vorm
• Optimale vorm
• 60 tot 70% water

Gelvorm

• Gelei- achtige vorm
• Minder vochtrijk

3. Centraallichaampje

Ligging: in het cytoplasma BIJ de celkern

 Functie:

Ze spelen een belangrijke rol bij de celdeling (voortplanting)

4. Celkern

= nucleus

Opbouw:

• kernmembraan
• kernplasma = nucleoplasma = cytoplasma
• chromatine - erfelijk materiaal - DNA

Ligging: in het cytoplasma van de cel

Functie:

• informatie en besturingscentrum van de cel. Afhankelijk van de soort cel
• animale levensverrichtingen: reactie op veranderingen binnen de omgeving: bewegen en reacties op prikkels
• vegetatieve levensverrichtingen:  processen waardoor je in leven blijft: stofwisseling, groei en voortplanting 

Levensverrichtingen = levensfunctie

In de biologie gaat dit over lichamelijke processen waardoor er leven is. Denk aan stofwisseling, groei, prikkelbaarheid, beweging e.d.

animale levensverrichtingen: de cel heeft het vermogen te veranderen op invloeden vanuit de omgeving. Denk bijvoorbeeld aan verbranden van je hand tijdens het koken. reacties op prikkels binnen ons vermogen/ wil. willekeurige deel van onze hersenen

Vegetatieve levensverrichtingen: de cel heeft het vermogen vanuit zichzelf processen te reguleren. Het zorgt ervoor dat het lichaam kan blijven leven. Denk aan hartritme, stofwisseling, groei en voortplanting. Deze processen vinden plaats buiten onze wil. 

Opdracht 

Lees op blz. 21 onderwerp osmose en diffusie. Onderstreep de belangrijke woorden/ zinnen.

Maak vervolgens een korte samenvatting waarin je uitleg geeft over het verschil tussen osmose en diffusie 

Kinetische energie is bewegingsenergie 

(Semi)permeabel 

Osmose:

water wat zich door de celwand verplaats zonder de opgeloste stoffen zoals zouten en suiker

Diffusie: 

deeltjes die zich verplaatsen van hoog naar laag, zoals gas (zuurstof)

Wat is de functie van het membraan?

1. Alle stoffen doorlaten
2. Selectief stoffen doorlaten

Waar bestaat cytoplasma voor het grootse gedeelte uit?

1. Eiwitten
2. Koolhydraten
3. Lipoïden (vetstoffen)
4. Water

Welk onderdeel van de cel is belangrijk bij voortplanting?

1. Cellichaam
2. Celkern
3. Celmembraan

Waar in de cel zit chromatine?

1. In de celkern
2. In het cellichaam
3. In het cytoplasma

Wat is een ander woord voor nucleus?

1. Chromatine
2. Celkern
3. Cellichaam

Celdeling 

Celdeling

te verdelen in:

1. directe celdeling: alleen mogelijk bij eencellige-organisme. Zowel cellichaam als celkern delen zich tegelijkertijd
2. indirecte celdeling: meercellige-organisme zoals de mens. eerst deling celkern daarna pas cellichaam 

indirecte celdeling te verdelen in:

mitose: gewone celdeling in lichaamscellen zoals spier-, huid- en bloedcellen. Na de celdeling is er een exacte kopie ontstaan met hetzelfde DNA als de moedercel. 

meiose = reductiedeling: 

Vindt plaats bij geslachtscellen, eicel en zaadcel. Tijdens dit proces halveren de chromosomen zich. 23 chromosomen in de eicel en 23 chromosomen in de zaadcel. Samen 46 chromosomen bij een bevruchting 

Chromatine

• Eiwitkorrels van hoog gekwalificeerd eiwit

• Ze vormen chromosomen 

Locatie: in de celkern

Chromosomen

• Chromosomen bestaan uit DNA.
• In bepaalde delen van het DNA zit erfelijke informatie -> de genen. 

Een menselijke celkern bevat 46 chromosomen (23 paren).

Chromosomen hebben ieder twee identieke delen: chromatiden