1.5 transport door membranen

Planning 27-09
  • HW controle: 28 t/m 32
  • Start met bs 5
  • Werken aan opdrachten: Basisstof 5: opdr. 35 t/m 51
  • HW is 35 t/m 42
1 / 39
next
Slide 1: Slide
BiologieMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 4

This lesson contains 39 slides, with interactive quizzes, text slides and 1 video.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

Planning 27-09
  • HW controle: 28 t/m 32
  • Start met bs 5
  • Werken aan opdrachten: Basisstof 5: opdr. 35 t/m 51
  • HW is 35 t/m 42

Slide 1 - Slide

1.5 Transport door membranen
  • Je kunt de concentratie van een oplossing berekenen.
  • Je kunt uitleggen wat diffusie en osmose is en toelichten welke rol osmose speelt bij de stevigheid van planten.
  • Je kunt beschrijven hoe transport van stoffen via (cel)membranen plaatsvindt.

Slide 2 - Slide

Concentratie berekenen
  • Oplossing: oplosmiddel (meestal water) + één of meer opgeloste stoffen 
  • Concentratie: hoeveelheid opgeloste stof in een bepaalde hoeveelheid oplosmiddel

Eenheden
  • g/L of g L-1
  • g/dm³ of g dm-3
  • percentage
  • ppm (parts per million) -> 1 ppm = 0,0001%

Slide 3 - Slide

Voorbeeld:


  • Komt in bloedbaan van patiënt
  • Oplossing van 0,9% keukenzout 
  • 9 gram keukenzout oplossen in 991 gram water

Slide 4 - Slide

Wat is een celmembraan?
A
laagje vet- en eiwitmoleculen om de vacuole
B
laagje vet- en eiwitmoleculen om de kern
C
laagje vet- en eiwitmoleculen om de cel

Slide 5 - Quiz

Wat is de functie van het celmembraan?
A
Het geeft stevigheid aan de cel
B
Het regelt alles wat er in de cel gebeurt
C
Het speelt een rol bij fotosynthese
D
Het speelt een rol bij de opname en afgifte van stoffen

Slide 6 - Quiz


Celmembraan vindt je als onderdeel van?
A
Onderdeel van een plantaardige cel
B
Onderdeel van een dierlijke cel
C
Onderdeel van plantaardige en dierlijke cel

Slide 7 - Quiz

opbouw membranen
  • Fosfolipiden dubbellaag met hydrofiele kop (P) en hydrofobe staart (2 vetzuurmoleculen - 1 verzadigd + 1 onverzadigd)
  • Eiwitmoleculen: transport stoffen in/uit cel
  • Koolhydraatketens: herkenning
  • Cholesterol: stevigheid
binas 79D, 67G2+3

Slide 8 - Slide

Slide 9 - Slide

Celmembranen en membranen van organellen zijn semipermeabel: diffusie en osmose spelen een belangrijke rol bij het transport van stoffen in cellen van organismen.


Slide 10 - Slide

Wat is diffusie ook al weer?

Slide 11 - Open question

Diffusie
  • Verplaatsing van een stof van een plaats met een hoge concentratie naar een plaats met een lage concentratie van die stof 

  • De moleculen verdelen zich gelijkmatig (homogeen) over de beschikbare ruimte -> de concentratie wordt overal gelijk

    Slide 12 - Slide

    Diffusie


      • Diffusiesnelheid: snelheid waarmee moleculen van een opgeloste stof zich homogeen over de ruimte verdelen (afhankelijk van temperatuur en medium)

      • Permeabel membraan
      • In cellen: CO2 en H2O
      • Kost geen energie (ATP)

      Slide 13 - Slide

      Osmose
      • Diffusie van water door een semipermeabel membraan

      • Semipermeabel/selectief permeabel membraan: hier kunnen kleine moleculen wel doorheen en grote niet


        Slide 14 - Slide

        Osmose

          • De opgeloste stoffen 'trekken' water aan

          • Watermoleculen verplaatsen van hoge concentratie naar lage concentratie -> hierdoor daalt waterniveau rechts en stijgt waterniveau links in oplossing, 

          Slide 15 - Slide

          • Osmotische waarde: de hoeveelheid opgeloste deeltjes per volume-eenheid
          • Water verplaatsing door semipermeabel membraan: van oplossing met lage osmotische waarde naar oplossing met hoge osmotische waarde
          • Osmotische druk: 'aanzuigkracht' door opgeloste deeltjes op het water
          • Hoe hoger de osmotische waarde, hoe hoger de osmotische druk

          Slide 16 - Slide

          Slide 17 - Video

          Verplaatsing van water over een membraan van een lage zoutconcentratie naar een hoge zoutconcentratie
          A
          Diffusie
          B
          Osmose
          C
          Actief transport
          D
          Kan niet

          Slide 18 - Quiz

          Welk type molecuul kan op deze manier door het membraan?
          A
          glucose
          B
          natrium-ionen
          C
          vetten
          D
          zuurstof

          Slide 19 - Quiz

          Water diffundeert via kanaaltjes door het membraan. Dit transport van water noem je...
          A
          diffusie
          B
          turgor
          C
          osmose
          D
          plasmolyse

          Slide 20 - Quiz

          Planning 27-09
          Start met bs 5
          Werken aan opdrachten: Basisstof 5: opdr. 35  t/m 51

          HW is 35 t/m 42

          Slide 21 - Slide

          Slide 22 - Slide

          Planning 28-09
          • Checken begrip diffusie en osmose
          • Demopractica: de invloed van temperatuur op de diffusiesnelheid & de diffusiesnelheid van opgeloste stoffen 
          • Uitleg bs 5 deel 2
          • Werken aan opdrachten
          • HW is 43 t/m 51

          Slide 23 - Slide

          1.5 Transport door membranen
          • Je kunt de concentratie van een oplossing berekenen.
          • Je kunt uitleggen wat diffusie en osmose is en toelichten welke rol osmose speelt bij de stevigheid van planten.
          • Je kunt beschrijven hoe transport van stoffen via (cel)membranen plaatsvindt.

          Slide 24 - Slide

          Diffusie of
          osmose?
          A
          Diffusie
          B
          Osmose

          Slide 25 - Quiz

          Diffusie of
          osmose?
          A
          Diffusie
          B
          Osmose

          Slide 26 - Quiz

          Demopractica
          De invloed van temperatuur op de diffusiesnelheid van kleurstof in water.
          De diffusiesnelheid van opgeloste stoffen: sodaoplossing en calciumchloride oplossing. 

          Slide 27 - Slide

          Vormen van transport
          Passief
          • Diffusie (klein / hydrofoob = door fosfolipidelaag): vet,O2, N2, CO2,H2O (tráág)
          • Gefaciliteerde diffusie (groot of hydrofiel = door uniek eiwitpoortje): Na+, K+ en Ca+ (porie-eiwit), glucose (transporteiwit), H2O (aquaporine)

          • Actief

          Slide 28 - Slide

          Slide 29 - Slide

          Passief transport gaan altijd met de concentratiegradiënt mee. Dit houdt in dat het altijd van een hoge concentratie naar een lage concentratie "stroomt".

          Slide 30 - Slide

          De gevolgen van de verandering van de osmotische waarde in de omgeving van dierlijke cellen (rode bloedcel)

          Slide 31 - Slide

          Slide 32 - Slide

          Slide 33 - Slide

          Slide 34 - Slide

          De gevolgen van de verandering van de osmotische waarde in de omgeving van plantaardige cellen

          Slide 35 - Slide

          Slide 36 - Slide

          Slide 37 - Slide

          Slide 38 - Slide

          Planning 28-09
          • Demopractica: de invloed van temperatuur op de diffusiesnelheid & de diffusiesnelheid van opgeloste stoffen 
          • Uitleg bs 5 deel 2
          • Werken aan opdrachten
          • HW is 43 t/m 51

          Slide 39 - Slide