5.1 Renaissance en humanisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

5.1 Renaissance en humanisme

Leerdoelen

• Kunt uitleggen wat de renaissance inhoudt en waardoor die juist in Italië ontstond.
• Je kunt uitleggen wat het veranderende mens- en wereldbeeld in de renaissance te maken heeft met de heroriëntatie op de klassieke oudheid.
• Je kent de ideeën van enkele humanisten en renaissancekunstenaars en hun bijdrage aan een nieuw mens- en wereldbeeld. 

Kenmerkende aspecten

Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling.

De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid.

Renaissance in Italië

• Veel rijke kooplui in Noord-Italia (Venetië, Genua)
• Waren rijk, konden prachtige huizen, standbeelden, schilderijen (renaissancekunst) kopen.
  

Kooplui Noord-Italië: rijk geworden door handel op Middellandse Zee

Renaissance begint in Italië

• Land van de Romeinen
• Veel overblijfselen uit de tijd van de Romeinen (klassieke oudheid).
• Klassiek teksten in bibliotheken aanwezig.
• Klassieke teksten en kunstwerken uit het  Midden-Oosten   naar Italië gebracht (kruistochten).

Middeleeuwen mensbeeld

• Memento mori
• Geloof gericht op een plek in de hemel 
• Wel onderzoek in de Middeleeuwen, maar nieuwe inzichten mochten niet strijdig zijn met de kerkelijke leer.

Tijd van renaissance mensbeeld

• Rijke burgerij --> Carpe diem
• Hier en nu belangrijk.
• Geniet van de rijkdom en de goede dingen van het leven

Pantheon en Sint Pieter
Noem drie overeenkomsten wat betreft bouwstijl van beide gebouwen.

Pantheon (klassieke oudheid)

Sint Pieter uit tijd van de renaissance

Humanisme

• Humanisten namen de ideeën van de schrijvers en filosofen uit de oudheid (tijd van Grieken en Romeinen) mee.
• Discussieerden over politiek, godsdienst en moraal.
• Wilden de wereld/maatschappij beter begrijpen door na te denken, argumenteren, redeneren en te onderzoeken.
• Mens centraal. Het draait meer om het eigen ik. Dat zie je ook in de kunst
  

Erasmus

• Humanisten ook kritiek op kerk
• Erasmus ontdekte fouten in de Vulgaat (Latijnse Bijbel)
• Hij wilde de oorspronkelijke Griekse vertaling en de oudste Latijnse vertaling gebruiken om een wetenschappelijke verantwoorde vertaling te maken.
•  

Erasmus breng kerk in problemen

• Klopte de Vulgaat niet, klopten dan de regels van de kerk gebaseerd op de Vulgaat dan wel?? 

Galileo Galilei

• Opvatting katholieke kerk: De zon draait om de aarde
• Waarneming Galileo Galilei de aarde draait om de zon

https:

Wetenschapper Vesallius

Vesallius humanist bestuurde biologie.

Geschriften oud Griekse arts Galenus werden gebruikt voor onderzoek.

Maar onderzoek gaat verder en fouten worden verbetert. Ook nieuwe dingen ontdekken. Voortgang onderzoek.

Lees bron 6 blz. 85
Hoe ontdekte Vesallius dat er fouten zaten in de ideeën van Galenus over het menselijk lichaam?

Middeleeuwse kunst

School van Athene

Renaissancekunst

Sixtijnse kapel

Renaissance Michelangelo

David

Michelangelo

Geboorte van Venus 

Boticelli

Mona Lisa

Leonardo da Vinci

Laatste oordeel 

Lucas van der Leyden

Welk woord hoort er niet bij

1. Bijbel
2. humanisme
3. Erasmus
4. kunst

Welke naam hoort er niet bij?

1. Galenus
2. Chloris
3. Humani Fabrica
4. Vesallius

Welk woord hoort er niet bij?

1. carpe diem
2. rijke burgers
3. Spanje
4. Italië