markt en overheid hoofdstuk 4

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Markt en overheid

Hoofdstuk 4

Vragen??

hoofdstuk 1 t/m 3

Lesdoelen

Wat is de invloed van de overheid op de markt?

Invloed van de overheid op de markt

Kernwoorden:

- ingrijpen in de markt

- minimumprijs

- maximumprijs

- belastingheffing

Ingrijpen in de markt

• Regulering van (vooral) de monopoliemarkt. Dit is vooral nodig bij natuurlijke monopolies. 
  
• Mededingingswet. Kartelvorming en prijsafspraken zijn per wet verboden. 
  
• Minimumprijzen ter bescherming van producenten. 
  
• Maximumprijzen ter bescherming van consumenten. 

Maximumprijs

Bij een maximumprijs ligt de prijs onder de evenwichtsprijs en ontstaat er een vraagoverschot.

De concurrentie op de markt zorgt niet voor de juiste prijs. 

Voorbeeld : sociale huurwoningen

Belastingheffing en subsidies

De overheid grijpt ook in door belasting te heffen. 
Door een belastingheffing op een product (bijvoorbeeld bij externe effecten), schuift de aanbodlijn omhoog. 
Bij elke aangeboden hoeveelheid, wil de aanbieder de oorspronkelijke prijs + de heffing.

Een minimumprijs ligt 

boven de evenwichtsprijs.

Bij een minimumprijs is het 

aanbod groter dan de vraag, 

zodat er een aanbodoverschot 

ontstaat.  

Als voorbeeld: landbouwproducten. Dit wordt vaak opgekocht door de overheid.

De evenwichtsprijs

was € 2,50.

De evenwichtsprijs 

wordt nu € 3,- 

en is dus gestegen 

met € 0,50.  

De consument 

betaalt dus 

€ 0,50 / € 1 x 100% 

= 50% van de heffing.

Stel dat de belasting €1,- per product is. 

GTK = MK wordt dan nu € 2,-.

De consument betaalt ook 

een gedeelte van de 

belasting. 

De prijs stijgt van € 5,50 

naar € 6,-, dus met € 0,50. 

De consument betaalt dus 50% van de belasting.  

Oude CS: ABC

Oude PS: CBED

Nieuwe CS: AGF

Nieuwe PS: GFIH

Verloren S: FBDK+ 

                    IEHK

Overheidsinkomsten: 

                    IEHK

Minimumloon

                                                                        In Nederland is een                                                                                             minimumloon van toepassing                                                                 om uitbuiting te voorkomen.

De hoogte van het minimumloon is afhankelijk van je leeftijd. 

Gevolg? Werkloosheid!

Vaste en flexibele baan

Vaste baan: 

- GEEN einddatum; eindigt wanneer werknemer ontslag neemt of werkgever de werknemer ontslaat

- Opzegtermijn (1 of meerdere maanden)

Flexibele baan:

- In arbeidsovereenkomst is een einddatum afgesproken = tijdelijke baan

- als uitzendkracht via het uitzendbureau = uitzendbaan

- met een oproepcontract (alleen als de werkgever je nodig heeft) 

Hoe kan je invloed hebben op de CAO?

Vakbond

• Een vakbond komt op voor jouw belangen op het gebied van werk en inkomen

• Je betaalt hiervoor een maandelijkse/jaarlijkse premie

• De organisatiegraad geeft aan hoeveel % er lid is van een vakbond

Vakbonden

Lid worden van een vakbond.

Waarom wel en waarom niet?

Speltheorie 

Gezamenlijk maken

4.34

Aankondiging

Dinsdag 19 december:

Escape game

Regels:

1. je moet op tijd zijn

2. je telefoon moet worden ingeleverd

3. je moet de lesbrieven Jong en Oud + Markt en overheid mee

Maken in de les

4.5, 4.10, 4.17