les 4 Cellen, weefsels en orgaanstelsels

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Anatomie en Fysiologie   

AFP DE BASIS 

Anatomie = bestudeert de bouw van het lichaam

Fysiologie = functie en werking van lichaamsdelen

Vandaag: 

Cellen & weefsels

Orgaanstelsels

Lesdoelen

Benoemen opbouw en functie cellen

Benoemen voorbeelden van weefsels

Benoemen wat een orgaanstelsel is

Benoemen uit welke lagen de huid bestaat

Waarom is anatomie belangrijk in de medische wereld?

1. Het biedt inzicht in de structuur van het lichaam, wat essentieel is voor het begrijpen van ziekten en het uitvoeren van medische procedures.
2. Anatomie heeft geen directe relevantie in de medische wereld.
3. Het is belangrijk voor het begrijpen van de psychologische aspecten van ziekten.
4. Het helpt bij het ontwikkelen van nieuwe medicijnen en therapieën.

leg in eigen woorden uit waar fysiologie voor staat

Wat zijn de verschillende soorten pathologie?

1. Pathologie van het zenuwstelsel, pathologie van het spijsverteringssysteem, pathologie van het ademhalingssysteem
2. Klinische pathologie, anatomische pathologie en moleculaire pathologie
3. Pathologie van de ogen, pathologie van de nieren, pathologie van de lever
4. Pathologie van de huid, pathologie van het skelet, pathologie van het hart

Wat omvat cytologie?

1. Bestuderen van dieren
2. Bestuderen van celstructuur en functie
3. Bestuderen van het weer
4. Bestuderen van geologie

Voorbeeld van een orgaanstelsel

Cellen en weefsels

* CELLEN

* WEEFSELS

* ORGANEN

*ORGAANSTELSELS

Hoeveel cellen heeft een volwassen mens?

1. 10-20 miljoen
2. 30-40 biljoen
3. 100 -150 miljoen
4. 1-10 biljoen

De cellen

Cellen zijn de kleinste levende eenheden

Verschillende vormen en functies.

Iedere cel heeft :

Celwand, celmembraan

Celvloeistof =cytoplasma (uitvoeren van de processen)

 en de celkern, regelt de processen.

Processen zijn

Cel voorzien van nieuwe energie

Nieuwe eiwitten,enzymen en hormonen

De afvalstoffen die vrijkomen verwerken

De celdeling

De organellen voeren deze processen uit

Celdeling

Mitose: de chromosomen worden een op een gekopieerd.

Elke dag maak je nieuwe cellen.

Nodig voor:

- groei

- oude cellen vervangen (oud of verloren)

- zenuwcellen en spiercellen delen na de geboorte niet meer, beschadiging genezen daardoor niet of slecht

Celmembraan

Vormt de grens tussen de celvloeistof en de lichaamsvloeistof

Functies:

• Membraan, hierdoor gaan voedingsstoffen in de cel en afvalstoffen uit de cel.
  
•  Tegenhouden van ongewenste stoffen .
  
• Dat het eigen afweersysteem de cel niet aanvalt
  

Celkern

23 paar chromosomen= 46 chromosomen

Opgerolde DNA draden

DNA bevat de erfelijke eigenschap

Ieder stukje DNA heet een gen

Op 1 chromosoom bevinden zich duizenden genen

chromosomen

In chromosomen zitten al onze erfelijke eigenschappen.

Ze bestaan uit lange opgerolde DNA-draden (chemische stof waaruit de chromosomen zijn opgebouwd)

Elk stukje DNA bevat een erfelijke eigenschap

Zo’n stukje DNA heet een gen (vb insuline, kleurstof ogen)

Op één chromosoom bevinden zich duizenden genen. Samen maken al die genen ieder mens uniek.

 

Mitose: celdeling van gewone lichaamscellen

chromosomen (46)verdubbelen ,DNA draden zichtbaar

Kernwand is opgelost

Chromosomen liggen in het midden van de cel

Worden uit elkaar getrokken

De wand tussen de 2 cellen sluit zich weer

Meiose: celdeling van geslachtscellen, reductiedeling.

Van 22 paar +XX naar 22+X

Zaadcel en eicel (smelten samen), DNA is weer verdubbeld.

44 en 2 geslachtschromosomen XX of XY

Hoeveel genen bevinden zich op één chromosoom?

1. Tientallen
2. Duizenden
3. Miljoenen
4. Honderden

Wat is de functie van een gen?

1. Opbouw van chromosomen
2. Vorming van insuline
3. Opgerolde DNA-draden
4. Bevatten erfelijke eigenschappen

Wat zijn chromosomen?

1. Erfelijke eigenschappen
2. Chemische stof
3. Stukjes DNA
4. Lange opgerolde DNA-draden

Weefsels

Groep cellen met dezelfde bouw en functie.

Dekweefsel en klierweefsel (epitheel)

• Bindweefsel en steunweefsel 
• Spierweefsel
  
• Zenuwweefsel
  
• Botweefsel
• Kraakbeenweefsel

dek of epitheel Weefsels

• bekleedt de binnen- en buitenkant van organen en vormt klieren. Dit weefsel bestaat uit epitheelcellen. 
  

de huid.

• alle holle organen zoals: het hart, de bloedvaten en de darmen
  
•  Als er slijm producerende cellen tussen de gewone dekcellen van het weefsel zitten, spreek je van slijmvlies.

Steun Weefsels

• Zorgt voor stevigheid 
  

betrekkelijk weinig cellen.

• Zorgen voor stevigheid en steun 
  
• Bindweefsel (collagene vezels: pezen en gewrichtsbanden)
  
• botweefsel 
  
• kraakbeenweefsel
  

 Spier Weefsels

Zorgt voor de bewegingen van het lichaam.

We onderscheiden drie soorten spierweefsel. 

• Dwarsgestreepte spierweefsel: de willekeurige spieren of ook wel skeletspieren genoemd. Dit spierweefsel is vermoeibaar. 
• Glad spierweefsel. Dit bestaat uit de onwillekeurige spieren die in de inwendige organen te vinden zijn (onvermoeibaar)
• Hartspierweefsel. Dit is dwarsgestreept en onwillekeurig en komt alleen in het hart voor (onvermoeibaar)

Ontstaan kankercellen

Tijdens celdeling (zowel mitose als meiose) zijn de chromosomen kwetsbaar. Als dan een gevaarlijke stof (bijv. teer uit nicotine of radioactieve straling) op de cel inwerkt ontstaat een beschadiging van de chromosomen en kunnen kankercellen ontstaan.

Problemen met weefsels

Dekweefsel: huid met wonden en decubitus

Bind- en steunweefsel: in gewrichten, ontstekingen in gewrichten, slijtage in gewrichten

Spierweefsel: mobiliteitsproblemen, pijn, spierscheuringen, hartfalen.

Zenuwweefsel: elektrische prikkels, ALS, MS, fantoompijn.

Welke problemen kunnen optreden bij zenuwweefsel?

1. Mobiliteitsproblemen, pijn, spierscheuringen, hartfalen
2. Wonden en decubitus
3. Elektrische prikkels, ALS, MS, fantoompijn
4. Ontstekingen in gewrichten

Wat kan leiden tot het ontstaan van kankercellen?

1. Veroudering
2. Genetische aanleg
3. Ongezonde levensstijl
4. Blootstelling aan gevaarlijke stoffen tijdens celdeling

Welk type spierweefsel is vermoeibaar?

1. Glad spierweefsel
2. Dwarsgestreept spierweefsel
3. Hartspierweefsel
4. Steunweefsel

Welk weefsel zorgt voor stevigheid en bevat relatief weinig cellen?

1. Spierweefsel
2. Klierweefsel
3. Zenuwweefsel
4. Bindweefsel

Wat is de functie van dekweefsel?

1. Het bekleedt de binnen- en buitenkant van organen en vormt klieren.
2. Het ontstaat tijdens celdeling.
3. Het zorgt voor stevigheid.
4. Het zorgt voor de bewegingen van het lichaam.

Orgaanstelsels

• Een orgaan bestaat uit verschillende weefsels en heeft een bepaalde functie.
  
• Een orgaanstelsel is opgebouwd uit verschillende organen die samen een bepaalde functie hebben.
  
• Een orgaanstelsel werkt zelfstandig (autonoom=vegetatief) staat niet onder onze wil.
  

Orgaanstelsels zijn:

• Het bewegingsstelsel
• Het circulatiestelsel
• Het spijsverteringsstelsel
• Het ademhalingsstelsel
• Het uitscheidingsstelsel
• Het hormoonstelsel
• Het zenuwstelsel
• de huid
• zintuigen en voortplantingsstelsel 

Welk orgaanstelsel is verantwoordelijk voor het transport van bloed?

1. Het ademhalingsstelsel
2. Het huidzintuigen en voortplantingsstelsel
3. Het circulatiestelsel
4. Het zenuwstelsel

Welk orgaanstelsel is betrokken bij de verwerking van voedsel?

1. Het bewegingsstelsel
2. Het spijsverteringsstelsel
3. Het uitscheidingsstelsel
4. Het hormoonstelsel

Welke orgaanstelsel is verantwoordelijk voor beweging?

1. Het ademhalingsstelsel
2. Het circulatiestelsel
3. Het bewegingsstelsel
4. Het spijsverteringsstelsel