2.4 - Kweken van cellen en organen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

2.4 - Kweken van cellen en organen

blz 65 tekstboek

tabel 79A BiNaS

Vorige les

Celdeling

Mitose

Mutaties

Wat is de juiste volgorde van celcyclus?

1. G1 - G2 - S - M
2. S - G1 - G2 - M
3. G1 - S - G2 - M
4. M - S - G2 - G1

Hoe noemen we de twee identieke DNA-moleculen die ontstaan na de verdubbeling?

In welke fase van celcyclus deelt het DNA zich?

1. G1
2. G2
3. M
4. S

Hoeveel chromosomen heeft een menselijke cel?

1. 23
2. 36
3. 40
4. 46

Zet de fasen van mitose op de juiste volgorde

1

2

3

4

Profase

Anafase

Telofase

Metafase

Doelen van de les

Je weet wat er bij een transplantatie gebeurt

Je kan omschrijven hoe stamcellen gebruikt worden bij experimentatie met weefsel- en orgaankweek

Je weet hoe bacteriën en schimmels worden gemodificeerd voor productie van medicijnen

Transplantaties

Wat houdt orgaantransplantatie in?

Transplantaties

Orgaan van een donor afgestaan aan een ontvanger

- Lange wachtlijsten

- Risico: immuunsysteem reageert op lichaamsvreemde cellen 

-> eiwitten hebben een onbekende vorm -> Afstoting

- Medicatie kan dit voorkomen -> groot risico door zwakte van ontvanger

Transplantaties

Kunstmatig organen maken

Eigen lichaamscellen gebruiken?

Organen maken

Moeilijk nieuwe organen te maken: bestaan uit weefsels die samenwerken

Luchtpijp is het 'makkelijkste': bestaat maar uit 1 type weefsel

Gebruik van stamcellen: cellen met de mogelijkheid zich te ontwikkelen tot verschillen typen cellen

Stamcellen

• Verschillende typen cellen kunnen ontstaan
• Volwassen stamcellen
• Embryonale stamcellen 
• Stamceldonatie 

Bacteriën maken medicijnen

Bacteriën delen snel en nemen makkelijk vreemd DNA op via plasmide (ringvormig stukje DNA) [Binas 79A]

Biotechnologie -> bacteriën/schimmels gebruiken voor de aanmaak van stoffen of producten

Bacteriën maken medicijnen

Insuline wordt gemaakt door bacteriën, hierdoor snelle productie

Genetisch gemodificeerd: aangepast organisme, bevat DNA dat het van nature niet heeft

Eigen medicijnen maken

Stamcellen van suikerpatiënten uit alvleesklier

Hierin wordt het gen gebracht voor aanmaak insuline

Cellen worden opgekweekt en weer ingebracht bij patiënt

Weefseltechnologie

Vragen

Wat is een transplantatie?

1. Het overbrengen van een donororgaan naar een dokter.
2. Het overbrengen van een donororgaan naar een donor.
3. Het overbrengen van een donororgaan in een koelkist.
4. Het overbrengen van een donororgaan naar een nieuw lichaam.

Wat zijn stamcellen?

1. spiercellen
2. zenuwcellen
3. cellen die oneindig kunnen delen
4. cellen die maar een paar keer delen

Aan het werk

Opdrachten 2.4

Controle: begrijp ik 2.1-2.3, 2.5?