2.5 - Cellen van bacteriën, schimmels en planten

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

2.5 - Cellen van bacteriën, schimmels en planten

blz 68 tekstboek

tabel 79 BiNaS

Vorige les

Orgaantransplantatie

Weefselkweek

Biotechnologie

Transplantaties

Wat houdt orgaantransplantatie in?

Transplantaties

Orgaan van een donor afgestaan aan een ontvanger

- Lange wachtlijsten

- Risico: immuunsysteem reageert op lichaamsvreemde cellen 

-> eiwitten hebben een onbekende vorm -> Afstoting

- Medicatie kan dit voorkomen -> groot risico door zwakte van ontvanger

Transplantaties

Kunstmatig organen maken

Eigen lichaamscellen gebruiken?

Organen maken

Moeilijk nieuwe organen te maken: bestaan uit weefsels die samenwerken

Luchtpijp is het 'makkelijkste': bestaat maar uit 1 type weefsel

Gebruik van stamcellen: cellen met de mogelijkheid zich te ontwikkelen tot verschillen typen cellen

Organen maken

Gebruik van stamcellen: cellen met de mogelijkheid zich te ontwikkelen tot verschillen typen cellen

Stamcellen: in darmen en huid, vanwege snelle slijtage

Ook deze stamcellen zijn beperkt

Stamcellen van embryo kunnen nog ALLE soorten cellen worden

Bacteriën maken medicijnen

Bacteriën delen snel en nemen makkelijk vreemd DNA op via plasmide (ringvormig stukje DNA) [Binas 79A]

Biotechnologie -> bacteriën/schimmels gebruiken voor de aanmaak van stoffen of producten

Bacteriën maken medicijnen

Insuline wordt gemaakt door bacteriën, hierdoor snelle productie

Genetisch gemodificeerd: aangepast organisme, bevat DNA dat het van nature niet heeft

Eigen medicijnen maken

Stamcellen van suikerpatiënten uit alvleesklier

Hierin wordt het gen gebracht voor aanmaak insuline

Cellen worden opgekweekt en weer ingebracht bij patiënt

Weefseltechnologie

Doelen van de les

Je weet hoe je bacteriën kan bestrijden

Je kan de kenmerken van bacteriecellen benoemen

Je kan de kenmerken van schimmelcellen benoemen

Je kan de kenmerken van plantencellen benoemen

Je kan uitleggen hoe glucose wordt gemaakt en opgeslagen

Bacteriën

Kunnen ziekten veroorzaken

Te bestrijden met antibioticum, een stof die bacteriën doodt

Peniciline, gemaakt door de penseelschimmel

Bacteriën

Celwand - beschermt

-> aangetast door antibiotica

Snelle celcyclus, kan al in 20 minuten (E.coli)

Mensencel: 1 dag

Bacteriën

Prokaryoot - eencellig zonder celkern

Cirkelvormig DNA

Voortbeweging met eiwitdraden: flagellen

Heterotroof - leven van organische stoffen

Schimmels

Heterotroof

Eencellig of meercellig

10-100x zo groot als bacteriecellen

Celwand van chitine (zoals skelet van insecten)

Schimmels

Wel een celkern

Ook endoplasmatisch reticulum (ER) en golgi-systeem

Planten

Autotroof (leven van anorganische stoffen)

Celkern en andere organellen

Celwand bestaat uit cellulose

Stevig door vacuole (blaasje gevuld met water en opgeloste stoffen)

Planten

Kleur door stoffen in de vacuole of door organellen: plastiden:

- chloroplasten

- chromoplasten

Glucose

Gemaakt in bladgroenkorrels (chloroplasten)

Fotosynthese: water + CO2 -> zuurstof + glucose

Glucose -> sacharose (Binas 67F2)

Vervolgens vervoerd naar rest van de plant

Eiwitten, vetten, zetmeel, cellulose, vitamine

Glucose

Glucose is een brandstof en reservestof

Reservevoedsel:

Opslag als zetmeel in kleurloze plastiden: amyloplasten

Aan het werk

Opdrachten 2.5

Controle: begrijp ik 2.1-2.4?

Volgende les: 4.1