Les 3 - zinsdelen, persoonsvorm, onderwerp, werkwoordelijk gezegde en lijdend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Lesdoel

Je leert over de zinsdelen, persoonsvorm en het onderwerp

dit helpt je om teksten beter te begrijpen en om zelf betere teksten te schrijven.

Wat gaan we vandaag doen?

• Wat weet je nog van zinsdelen?
• Hoe vind je de persoonsvorm en het onderwerp?
• Bespreken huiswerk opdracht 2, 3 en 4 blz. 59

• Theorie lijdend voorwerp
• Zelf aan de slag

Zo vind je zinsdelen

1. Welke woorden kun je samen (zonder dat de volgorde verandert) voor de persoonsvorm zetten?
2. Welke woorden blijven altijd in dezelfde volgorde staan als je de zin verandert?

                           
                          Deze woorden zijn samen een zinsdeel!

Bespreken huiswerk

Bespreken huiswerk opdracht 1 en 3 blz. 29 

Antwoorden opdracht 1 (blz. 29)

1. een leger van terracottasoldaten - wel zinsdeel

2. op de terugweg acht kilo zwerfafval - geen zinsdeel;

dit zijn twee zinsdelen: op de terugweg en acht kilo zwerfafval

3. huiswerk - geen zinsdeel; het zinsdeel is: geen huiswerk

4. geneeskrachtige werking - wel zinsdeel

5. uit de overstroomde stad - geen zinsdeel; het zinsdeel is: berichten uit de overstroomde stad

6. in het verkeer - wel zinsdeel

Antwoorden opdracht 3 (blz. 29)

1. Schaatsers / rijden / met klapschaatsen / per ronde / tienden van seconden (/) sneller.

ow = Schaatsers

2. Op zoek naar eten / breken / beren / vaak / auto’s en caravans / open.

ow = beren

3. Volgens milieutechnici / kun / je / met een zuinige douchekop / veel water/ besparen.

ow = je

Vervolg antwoorden opdracht 3 (blz. 29)

4. Zijn / de aardpolen / anders dan miljoenen jaren geleden / nu / permanent (/) bevroren?

ow = de aardpolen

5. Bij Body Worlds / worden / geprepareerde menselijke lichamen / getoond.

ow = geprepareerde menselijke lichamen

6. Welk woord / zou / in het Nederlands / het meest / gebruikt worden?

ow = Welk woord

Bespreken huiswerk

Bespreken huiswerk opdracht 2, 3 en 4 blz. 59

 

Het werkwoordelijk gezegde (wg)

Het werkwoordelijk gezegde is: 

• de persoonsvorm en andere werkwoorden in de zin.
• het woord te of aan het voor een werkwoord staat.
• beide delen van een gesplitst (scheidbaar) werkwoord.
• Het werkwoordelijk gezegde is soms een werkwoordelijke uitdrukking!

Antwoorden opdracht 2 (blz. 59)

Vetgedrukt = onderwerp 
Onderstreept = werkwoordelijk gezegde

a. Onze nieuwe hond (ow) loopt geregeld weg.

b. Al de hele middag zijn de jongens (ow) aan het vissen in de sloot.

c. In zijn hangmat ligt Achmad uit Bagdad (ow) zijn dagblad te lezen.

Vervolg antwoorden opdracht 2 (blz. 59)

d. De meeste leerlingen (ow) kijken al weken uit naar de kerstvakantie.

e. Gelukkig bleek Sinterklaas (ow) op tijd te arriveren in Middelburg.

f. In de achtertuin was Melchior (ow) de struiken aan het snoeien.

Antwoorden opdracht 3 (blz. 59)

De persoonsvormen zijn onderstreept!

a. De leerlingen/ hebben/ de nieuwe docent Frans/ geregeld/ op de kast gejaagd.

ow = De leerlingen

wg = hebben op de kast gejaagd

b. Bij zijn dertigste inbraak / liep / de crimineel / uiteindelijk / tegen de lamp.

ow = de kleine crimineel

wg = liep tegen de lamp

c. Na de nederlaag / stak / de trainer / zijn speelsters / een hart onder de riem.

ow = de trainer

wg = stak een hart onder de riem

Vervolg antwoorden opdracht 3 (blz. 59)

De persoonsvormen zijn onderstreept!

d. Cabaretiers / mogen / graag / de draak steken / met bekende landelijke politici.

ow = Cabaretiers

wg = mogen de draak steken

e. Op de toets / werden / de brugklassers / stevig / aan de tand gevoeld.

ow = de brugklassers

wg = werden aan de tand gevoeld

f. Na de fraude / bleek / de directeur / met de noorderzon / vertrokken / te zijn.

ow = de directeur

wg = bleek met de noorderzon vertrokken te zijn

Antwoorden opdracht 4 (blz. 59)

Lijdend voorwerp

Hoe vind je het lijdend voorwerp?

Wat/wie + wg + ow?

Lijdend voorwerp

Hoe vind je het lijdend voorwerp? 

wie/wat + wwg + onderwerp = lijdend voorwerp. 

Wie of wat

+

wwg

+

lijdend voorwerp

onderwerp

=

Lijdend voorwerp (lv)

Het lijdend voorwerp is een zinsdeel. 

Bij het lijdend voorwerp 'overkomt iemand' of 'ondergaat een onderwerp' iets. 

Het is belangrijk dat je weet dat niet iedere zin een lijdend voorwerp heeft.

Lijdend voorwerp (lv)

Zelf aan de slag

Maak zelf opdracht 1 en 2 (blz. 88, 89).

Opdracht 3 is huiswerk!

Antwoorden opdracht 1 (blz. 88)

Vervolg antwoorden opdracht 1 (blz. 88)

Antwoorden opdracht 2 (blz. 89)

Vervolg antwoorden opdracht 2 (blz. 89)

Vervolg antwoorden opdracht 2 (blz. 89)

Vervolg antwoorden opdracht 2 (blz. 89)