Thema 3 toekomst taalverzorging samenstellingen

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

ZRGVEPL419AK

Thema Toekomst H3 Taalverzorging

Wat gaan we deze les doen?

• Spelling:  
    Ik leer samengestelde woorden correct spellen

Samengesteld woord

Samenstelling =

een woord dat uit  2   zelfstandige naamwoorden bestaat. 

lucht + ballon = luchtballon           rug + zak  = rugzak 

Samengesteld woord 

De meeste woorden kun je aaneenschrijven. 

Maar: 

• soms lees- of uitspraakproblemen        koppelteken 
• soms tussenletters            en      e      s   

Koppelteken     -

bij klinkerbotsingen om uitspraakproblemen te voorkomen 

 auto-ongeluk           koffie-uurtje            zee-eend

Tussenletter in samenstellingen

TUSSENLETTERS

• Om de regels voor de tussenletters in samenstellingen goed toe te passen, moet je de meervoudsvormen van woorden kennen.

Tussenletters   -n-

Voorwaarde 1 :   Beide delen zijn zelfstandige naamwoorden

Voorwaarde 2:  Het eerste woord   heeft ENKEL en ALLEEN een
                                meervoud op -EN.         

     

      bv.      roos + geur      rozen   dus rozengeur

Er zijn 2 uitzonderingen

Dus  zonnebril   maneschijn 

Er zijn 2 uitzonderingen

Van buiten leren  !! 

bruidegom     elleboog           petekind    bakkebaard

dageraad        ruggespraak   takkewijf    apetrots

0

0

Tussenletters   -s-

• De tussenletter -s- kun je meestal horen.
•  Maar.........begint het 2e woord ook met een  s- of s-  klank,
    vervang dan het 2e woord door een ander woord
     om de tussenletter -s- te horen!

Bijvoorbeeld: stationstraat  of stationsstraat ?

vervang straat door  hal  → stationshal    ik hoor een s , dus dubbele s 
                                                                                                    ( stationsstraat)

Wat is juist?

1. groenteman
2. groentenman

Wat is juist?

1. personeelszaken
2. personeelzaken

Wat is juist?

1. zonnencel
2. zonnecel

Wat is juist?

1. pannekoek
2. pannenkoek

Wat is juist?

1. aktentas
2. aktetas

Wat is juist?

1. bakkersschort
2. bakkerschort

Wat is juist?

1. vakantie-uitje
2. vakantieuitje

Hoe schrijf je: stereoinstallatie

1. stereo-installatie
2. stereoinstalatie
3. stereoïnstalatie
4. stereo-instalatie

Maak een samenstelling van de woorden:
trap + huis

Maak een samenstelling van de woorden:
stoel + dans

Maak een samenstelling van de woorden:
buur + ruzie

Maak een samenstelling van de woorden:
leerling + raad

Maak een samenstelling van de woorden:
mes + set

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
breedtegraad

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
helleveeg

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
beresterk

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Wat heb je geleerd?