Les 03 - Literaire vormen in de middeleeuwen

Literatuur in de middeleeuwen
1 / 14
next
Slide 1: Slide
Middelbare schoolhavoLeerjaar 4

This lesson contains 14 slides, with text slides.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

Literatuur in de middeleeuwen

Slide 1 - Slide

Lesdoelen
Als het goed is, weet je aan het eind van deze les: 
- Waar de oorsprong van de middeleeuwse literatuur ligt. 
- Welke verschillende literaire genres er in de middeleeuwen waren. 

Slide 2 - Slide

Oorsprong middeleeuwse literatuur
- In het begin van de middeleeuwen vielen scholen onder de Geestelijkheid; de enige vakken waren godsdienst en Latijn. 
- Monniken stelden verhalen op schrift. 
- Ook in de volkstalen waren er verhalen, maar die werden mondeling overgeleverd.
-Toen er stadsscholen kwamen, werd deze literatuur ook op schrift gesteld. Dit betekende het begin van de West-Europese literatuur. 

Slide 3 - Slide

Boekproductie
- In eerste instantie schreven monniken boeken over. Dit duurde soms langer dan een jaar. 
- Soms maakten ze schrijffouten of 'verbeterden' ze de tekst naar eigen inzicht. 
- In het scriptorium werd de Bijbel geciteerd. Monniken schreven mee. 
- Rond 1400 werd de boekdrukkunst uitgevonden en kon worden voorzien in de grote vraag naar alle boeken. 

Slide 4 - Slide

Europese literatuur in de middeleeuwen
- Aanvankelijk was de middeleeuwse letterkunde om te beluisteren. 
- Troubadours schreven de teksten en componeerden de muziek. 
- Minstrelen presenteerden deze teksten aan het publiek. 
- De teksten waren rijmende poëzie; dat is makkelijk te onthouden. 

Slide 5 - Slide

Literaire genres in de middeleeuwen
Ridderromans
Volksballade
Fabel
Legende 
Toneel


Slide 6 - Slide

Ridderromans
- De middeleeuwse literatuur was theocentrisch; dit komt in de literatuur terug. 
- Vooral in adellijke kringen waren ridderromans zeer populair. 
- We onderscheiden twee soorten ridderromans: hoofse en voorhoofse.

Slide 7 - Slide

Voorhoofse ridderromans
- Noemen we ook wel Chansons de geste, Frankische romans of Karelromans. 
- Geven een goed beeld van het leven in de kastelen. 
- Gaan over het leven en de avonturen van de machtige keizer Karel de Grote en zijn vazallen. 
- Vaak speelt de hofdag een belangrijke rol. 
- Werden rond 1170 geschreven. 

Slide 8 - Slide

Kenmerken voorhoofse ridderromans
- Ingewikkelde vetes hangen samen met het feodale stelsel.
- Trouw en ontrouw aan leenheer en God. 
- De vrouw is eigendom van haar man. 
- Liefde is geen verhaalelement. 
- Ruige duels demonstreren de dapperheid en status van de adellijke hoofdpersonen. 
- Karel de Grote is de centrale figuur; zelfs in verhalen die hij in werkelijkheid nooit beleefd zou kunnen hebben. (epische concentratie) 

Slide 9 - Slide

Hoofse ridderromans
- Spelen zich af aan het hof (vaak dat van koning Arthur). 
- Omgangsvormen zijn verfijnder dan in de hoofse ridderromans. 
- Liefde speelt een belangrijke rol. 
- Ridders zijn niet langer moedig, krachtig en trouw, maar hulpvaardig, rechtvaardig en hoffelijk. 
- De ridders ondergaan queestes waarbij ze heldendaden verrichten om een vaak onbereikbare vrouw te veroveren; om de koning een dienst te bewijzen of om achter het geheim van hun afkomst te komen. 


Slide 10 - Slide

Volksballade
Een verhalend lied in de vorm van een gedicht. 
Sprongsgewijze verteltrant
Bedoeld voor mondelinge overlevering; daarom rijmt het. 
Tragische gebeurtenissen worden in korte strofen verteld. 
Vaak een tragische afloop. 
Veel herhalingen. 

Slide 11 - Slide

Fabel
- Een dierenverhaal met een diepere betekenis. 
- Dieren krijgen karaktereigenschappen van mensen. (zowel sterke als zwakke eigenschappen)  
- Vaak wordt in fabels de spot gedreven met personen of maatschappelijke omstandigheden. 

This video is no longer available
Welke video was dit?

Slide 12 - Slide

Legende
Godsdienstig verhaal; berust vaak niet op historische werkelijkheid.
Centrale rol voor Jezus, Maria, andere heiligen of een heilig voorwerp. 
Mondeling overgeleverd. 
De heilige uit het verhaal verricht wonderen. 

Slide 13 - Slide

Toneel
Het toneel in de middeleeuwen was oorspronkelijk geestelijk van aard. 
Hierbij riepen priesters in korte scènes op tot vroomheid. 



Daarna was er wereldlijk toneel: 
Het geestelijk karakter maakte plaats voor wereldlijke elementen. 
Er werden abele spelen opgevoerd, gevolgd door een sotternie

Slide 14 - Slide