Leenwezen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

WAT VOORAFGING

PREVIOUSLY

Na het uiteenvallen van het Romeinse Rijk

1) Handel valt stil - Romeinen beschermen wegen niet meer, geldeconomie verdwijnt.

2) Van agrarisch-stedelijke samenleving terug naar een landbouwsamenleving

3) Steden zijn verlaten - gemakkelijke doelwitten voor rovende bendes.

4) Enige bescherming: bij lokale heren

OPDRACHT  1

Karolingische rijk

onder Karel de Grote

• Grote uitbreiding van het rijk
  

• Grote delen onbewoond en dorpen lagen ver uit elkaar

      -> MOEILIJK TE BESTUREN

• Karel verdeelt zijn land onder kroonvazallen (hertogen en graven) om in zijn naam te besturen.

      -> AMBTSLENEN

Van vazalliteit naar leenwezen

Leenheer 

• geeft land in leen aan leenman / vazal
• geeft bescherming
  

Vazallen 

• geven krijgsdienst, vechten voor leenheer
  
• besturen hun leen
  

Vazalliteit is niet erfelijk. Bij de dood van de vazal gaat de grond dus terug naar de leenheer.

Het Karolingische rijk

(circa 768)

Het Karolingische rijk
(circa 788)

• De vier hertogen zweren allemaal een 'eed van trouw' en zullen de koning bij staan met raad en daad

• De Hertogen besturen het land nu zelf: ze mogen belasting heffen en moesten rechtspreken en zorgen voor veiligheid.

• En als de koning ten oorlog gaat moeten zij ridders sturen om hem te ondersteunen
  

Wat zou men bedoelen met 'raad en daad'?

1. Dat ze hem advies geven wanneer hierom gevraagd wordt
2. Dat ze hem zullen helpen met besturen van het land
3. Dat ze in het geval van oorlog hun soldaten zullen sturen
4. Dat zij Karel D.G om raad zullen vragen als hij langs komt

Welke 'rechten' hadden de hertogen op het geleende land?

1. Belasting heffen
2. Rechtspreken
3. Soldaten leveren
4. Hogere positie aan het hof van Karel de Grote

En welke plichten hadden de hertogen?

1. Veiligheidsgaranties
2. Soldaten leveren
3. Rechtspreken
4. Belasting heffen

Het Karolingische rijk
(circa 808)

• Om het goed te kunnen besturen verdeelden de vier hertogen hun land  opnieuw
  

• De nieuwe hertogen/graven moesten een 'eed van trouw' zweren aan de persoon van wie ze het geleend hadden

• en dus ook legers sturen als de hertog ten oorlog ging
  

     

OPDRACHT  2 + 3

Leenstelsel/feodaliteit

• Leenstelsel / feodaliteit (politiek/economisch)

• Het gebied wordt uitgeleend (niet weggegeven)

• De persoon die het uitleent = leenheer
• De persoon die het in leen krijgt = leenman

• Dus.... 1 is een leenheer van 2 en 2 is een leenman van 1
• Maar 2 is een leenheer van 3

• Zo kan één persoon zowel leenheer als leenman zijn
  

Wat is nummer 1 van nummer 4

1. Leenheer
2. Leenman
3. Niets

Wat is nummer 9 van nummer 10

1. Leenheer
2. Leenman
3. Niets

Wat is nummer 13 van nummer 2

1. Leenheer
2. Leenman
3. Niets

Wat is nummer 5 van nummer 6

1. Leenheer
2. Leenman
3. Niets

Wat is nummer 1 van nummer 6

1. Leenheer
2. Leenman
3. Niets

Wat is het probleem van dit systeem?

Nog meer problemen met het leenstelsel...

• Wat gebeurt er als de koning dood gaat?

• Hertogen & graven gaan het land als hun eigen beschouwen en niet meer als een 'leen'

• Steeds vaker wordt het land op de zoon overgegeven (erfelijk)

• Hertogen & graven gaan zichzelf belangrijker vinden dan de koning

+ roversbendes & invallen van de Vikingen: hertogen en graven staan dichter bij de mensen om bescherming te bieden