3.2 Welvaart en ontwikkeling

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

3.2 Welvaart en ontwikkeling

H3 De olifant ontwaakt

Arm en Rijk

Lesdoel

• Welke criteria kun je gebruiken om landen en gebieden met elkaar te vergelijken?
• Welke economische indicatoren kun je gebruiken om landen en gebieden met elkaar te vergelijken?
• Wat zijn de eigenschappen en de beperkingen van die indicatoren?

Lees in je boek tekst blz. 67

Rijk, rijker, rijkst

Ontwikkelingskenmerken:
Welke kenmerken laten zien hoe ver een land ontwikkeld is?

Ontwikkelingskenmerken

Welvaartspeil bepaalt hoe ontwikkeld een land is.

Ontwikkeling is niet gelijk verdeeld over de wereld.

- Europa en Noord Amerika 

- Afrika en Azië 

Verschillen in ontwikkeling  merkbaar ook binnen een land. 

Indicatoren ontwikkeling

• BNP/hoofd
• HDI
• Toegang tot basisbehoeften
• Levensverwachting
• Energieverbruik
• Bevolkingsgroei
• Verstedelijking

BNP

Bruto Nationaal Product: totale  productie van goederen en diensten in een land in een jaar 

- de inkomsten van alle mensen in een land, ook die in het buitenland werken. 

Bruto Binnenlands product: de productie van een land, zonder de mensen die in het buitenland werken, met de buitenlanders die hier werken. 

BNP/hoofd

De gemiddelde inkomsten van een persoon in dat land. 

Kleine groep heel veel geld, grote groep mensen heel arm. 

Om landen te vergelijken wordt dit cijfer gebruikt. 

Nadelen BNP/inwoner

• Het is een gemiddelde
• Betrouwbaarheid
• Prijsverschillen niet duidelijk  
• Koopkracht
• Regionale ongelijkheid

Nadelen BNP/hoofd arm land 

• Sociale ongelijkheid niet zichtbaar    
• Inkomens in de stad hoger dan op het plateland                                
• Onbetrouwbare gegevens; 

       informele sector, ruilhandel en zelfvoorziening ontbreken. 

• Weergegeven in dollars; 

       nadelige wisselkoers kan onjuiste weergave van de       

       werkelijkheid geven

Hamburger

index

Ook wel big mac index

Waarom handig?

0

Opdrachten

Maak Hoofdstuk 3  § 2

Opdr. 1 ,2a ,4a,b

Human Development Index

Door VN ontwikkeld

Samengestelde indicator van:

1. BNP per inwoner (economisch kenmerk)
2. Levensverwachting (demografisch )
3. Analfabetisme (sociaal-cultureel)

Hoe dichter het getal  bij 1, hoe beter het land ontwikkeld is. 

Welke indicatoren zijn onderdeel van de Human Development Index (HDI)?

1. BNP/hoofd, bevolkingsgroei, zuigelingensterfte
2. BNP/hoofd, artsendichtheid, scholingsgraad
3. BNP/hoofd, levensverwachting, analfabetisme
4. BNP/hoofd, vruchtbaarheidscijfer, toegang tot basisbehoeften

Hoe wordt de HDI gerankt?
Hoe dichter bij ..., hoe beter ontwikkeld

1. 0
2. 1
3. 10
4. 100

Welke nadelen zitten er aan het gebruik van het HDI als vergelijkingsindicator?

Hoe is de samenstelling van de beroepsbevolking een goede indicator van het ontwikkelingsniveau van een land?

Welke verdeling was er vroeger in het wereldsysteem?

1. Centrum-periferie
2. Centrum-semiperiferie
3. Semiperiferie-periferie
4. centrum-semiperiferie-periferie

Wat is de benaming voor de groep opkomende landen?

1. Centrum
2. Semiperiferie
3. Periferie

Een veranderend wereldsysteem

Vroeger: Centrum-periferie; rijk-arm; noord-zuid; afhankelijkheidsrelatie

Tegenwoordig: Centrum-semiperiferie-periferie; een nieuwe groep opkomende landen vormen de semiperiferie (Aziatische tijgers, BRIC-landen)

Maak de juiste combinaties:
1. Centrum ; 2. Semiperiferie; 3. Periferie
A. Primair ; B. Secundair ; C. Tertiair

Oorzaak ontwikkeling India

Van planeconomie naar markteconomie

• Openstellen voor buitenlandse bedrijven: SEZ's
  
• Aantrekken MNO's met gunstige vestigingsfactoren
  
• Komst MNO's leidt tot directe en indirecte werkgelegenheid
  
• Investeren in buitenland nu ook mogelijk

India en Groot-Brittannië 

Groot-Brittannië wint op alle vlakken, maar India grotere economische groei. 

India:

Niet iedereen profiteert 

• Sociale ongelijkheid: rijk tegenover arm, opkomst middenklasse
• Regionale ongelijkheid: nauwelijks investeringen in de landbouw
  

Opdrachten

Maak Hoofdstuk 3  § 2

Opdr. 3a,b, 5a,b 6a,b  en 7 

Kolonie levert grondstof voor opkomende industrie in Europa, welk soort kolonie?

1. Exploitatiekolonie
2. Vestigingskolonie

Bekijk het kaartje. Gaat dit over sociale ongelijkheid of regionale ongelijkheid?

1. sociale ongelijkheid
2. regionale ongelijkheid

Welk type ongelijkheid zie je in de afbeelding?

1. Regionale ongelijkheid
2. Sociale ongelijkheid

Welke kenmerken van Arm of Rijk zie je?

Welke nadelen heeft BNP/hoofd?

Wat meet je met de hamburgerindex?

Analfabetisme is een voorbeeld van een

1. demografisch kenmerk
2. economisch kenmerk
3. sociaal-cultureel kenmerk

Levensverwachting is een

1. demografisch kenmerk
2. sociaal-cultureel kenmerk

Wat hoort niet bij de HDI-index

1. analfabetisme
2. bnp/inwoner
3. koopkracht
4. levensverwachting

Hoe ontwikkeld een land is, kun je vaak weten door te kijken naar de beroepsbevolking. Wat voor soort werk doen de mensen?

Centrum

Periferie

Semi-periferie

Tertiaire sector

Secundaire sector

Primaire sector

De informele sector behoort tot

1. de primaire sector
2. de secundaire sector
3. de tertiaire sector
4. de quartaire sector

Wat zegt dit kenmerk over de economische ontwikkeling?

Hoger / meer is beter

Lager / minder is beter

Geboortecijfer

Sterftecijfer

Omvang primaire sector

Omvang tertiaire sector

HDI

Analfabetisme

Aantal artsen per 1000 inwoners

Verstedelijking

Internetverbindingen

Levensverwachting

nl.wikipedia.org