Mens en Omgeving H2 Schoonmaak en onderhoud

• Zorg en Welzijn
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3,4

hoofdstuk 2

Schoonmaak en onderhoud

Na dit hoofdstuk weet je meer over:

  

• Hoe je moet schoonmaken;
  
• Hoe vaak je moet schoonmaken;
  
• Vuil;
  
• Planning;
  
• Etiketten;
  
• Milieu bewust werken;
  
• Ergonomisch werken;
  

Waarom maken we schoon?

Waarom we schoonmaken

• Schoonmaken bevordert de hygiëne.
  
• Schoonmaken verlengt de levensduur van je interieur.
  
• Een schone ruimte is prettiger

Professioneel schoonmaken

• We maken thuis schoon omdat je in een rommelig huis niet tot rust komt en het is fijn als alles schoon en opgeruimd is.
  
• Bovendien is het een stuk hygiënischer als alles opgeruimd is.
  
• Schoonmaken thuis is echter niet te vergelijken met professioneel schoonmaken.
  

Professioneel schoonmaken vereist een goede planning en reinheidseisen, die nageleefd moeten worden.

• Maak schoon op de juiste momenten.
  
• Gebruik de juiste methodieken, materialen en middelen.
  

Schoonmaakplan

• Planning
  

Als je een goed plan maakt ga je vanzelf efficiënt werken.

Wanneer je bij een cliënt gaat schoonmaken, bespreek dan met de cliënt de volgorde en wensen.

Schoonmaakplan

• Wat je moet schoonmaken?
  
• Wanneer je moet schoonmaken?
  
• Hoe je moet schoonmaken?
  
• Wie er moet schoonmaken?
  

Werkvolgorde

• Stoffen: droog vuil van kasten of tafels verwijderen.
  
• Stofzuigen: droog vuil van de grond verwijderen.
  
• Dweilen: aangekleefd vuil van de vloer verwijderen.
  
• Ramen zemen.
  

Werkvolgorde:

• Werk van schoon naar vuil.
  
• Werk van hoog naar laag.
  
• Werk van droog naar nat.
  

Schoonmaakregels

• Eerst opruimen, ruimte goed bekijken 
• Werk van schoon naar vuil
• Maak eerst droog schoon, daarna nat
• Werk van boven naar beneden
• Maak een nieuw sopje bij het schoonmaken van de keuken en bij de badkamer en het toilet
• Vuil sop? Maak nieuw sop. Sop na gebruik meteen weggooien i.v.m. hygiëne 
• Controleer aan het eind de ruimte. Ruim de schoonmaakspullen op.

Wat is frequentie?
(blz. 114)

1. Aantal keer dat iets voorkomt
2. Het aantal keer in een bepaalde tijd
3. Hoeveel je nodig hebt
4. Hoeveel tijd nodig is

Wat is een desinfecteren?
blz. 120

Wat zijn GEEN micro-organismen?
(blz. 120)

1. Bacteriën
2. Schimmels
3. Ongedierte
4. Gisten

Wat is microvezel?
blz. 124

1. Schoonmaken met veel water en zeep
2. Schoonmaken met emmers vol water
3. Schoonmaken met klamvochtig doekje
4. Schoonmaken zonder schoonmaak middelen

Microvezelmaterialen

Microvezels zijn dunne, synthetische vezels. Deze vezels

grijpen allerlei soorten vuil goed vast.

Als een microvezeldoek vuil heeft opgenomen, laat hij

het niet meer los.

Naast vuil houden microvezeldoekjes ook vocht vast.

Omdat de vezels ook goed vet en olie opnemen, heb je

geen reinigingsmiddel nodig.

Wat is een voordeel van het gebruik van een microvezeldoekje?

1. Een microvezeldoek heeft geen schoonmaakmiddel nodig
2. Een microvezeldoek heeft een ontsmettende werking.
3. Een microvezeldoek kun je alleen droog gebruiken
4. Een microvezeldoek kun je na gebruik weggooien

Om materialen klamvochtig schoon te maken zonder schoonmaakmiddel

om het aanrecht mee schoon te maken

om materialen mee af te drogen

Om je handen aan af te drogen

Microvezeldoek

Handdoek

Vaatdoek

Theedoek

Welk soort oppervlakken zijn geschikt om te reinigen met microvezeldoeken?

1. Aluminium, leer, tapijt, zijde
2. Glas, tegels, roestvrij staal, houten meubilair

Wat is de beste manier om microvezeldoeken te wassen?

1. Wassen op hoge temperatuur met wasverzachter
2. Met de hand wassen
3. Wassen op lage temperatuur zonder wasverzachter
4. Gebruik van bleekmiddel

Soorten vuil

Verschillende soorten vuil vereisen verschillende schoonmaakmiddelen en -technieken

• Droog vuil: zand, hondenharen. (Vegen, stofzuigen, stofwissen, afstoffen.)
  
• Aangekleefd vuil: modder, limonade, koffievlekken. (Emmer heet water met schoonmaakmiddel, boenen, schrobben en dweilen.)
  
• Onzichtbaar vuil: bacteriën en schimmels in het toilet, douche en keuken. (Met schoonmaakmiddel desinfecteren.)
  

Schoonmaakmethoden en –materialen

Gebruik tijdens het schoonmaken de juiste middelen en materialen.

Bijvoorbeeld:

• Emmers.
  
• Doekjes.
  
• Schrobber.
  
• Trekker.
  
• Zeem.
  
• Dweil.
  
• Toiletborstel.
  
• Veger/bezem.
  
• Stofzuiger.
  
• Mop.
  

Blz. 119/120

soorten vuil 

Droog vuil.

Aangekleefd vuil

Onzichtbaar vuil

soorten vuil en hoe verwijder je het

Aangekleefd vuil

Droog vuil

Onzichtbaar vuil

Schoonmaakmaterialen

luiwagen

dweil

Zeem

Microvezel doekje

Mop

Stofwisser

Wat is een voorbeeld van droog reinigen?

1. Stofzuigen
2. Schoonmaken met een microvezeldoek
3. De spraymethode
4. Afwassen

Frequentie

Werkplan

Periodiek

Een plan wanneer je wat, op welke manier en met welke middelen moet schoonmaken.

Aantal keren dat je iets moet schoonmaken

Het schoonmaken van dat onderdeel komt na een periode  steeds weer terug. (om de week, 1 keer in de maand, etc.)

Welk woord hoort bij welke beschrijving?

Blz. 115

Schoonmaakfrequentie

Koelkast

Pedaalemmers

Dagelijkse schoonmaak

Wekelijkse schoonmaak

Periodieke schoonmaak

Behandelruimte

Kantoorruimte

Toiletten

Hoevaak maak je iets schoon?

Schoonmaakfrequentie

Dagelijks 

Wekelijks 

Periodiek

vaatwasser 

badkamer schoonmaken 

ramen zemen 

koelkast schoonmaken

beddengoed verschonen 

kasten schoonmaken 

bed opmaken

aanrecht leegmaken

Schoonmaakfrequentie

dagelijks

wekelijks

periodiek

Wat is GEEN schoonmaakregel?

1. Werk van boven naar beneden
2. Maak eerst droog schoon daarna nat
3. Ruim na het schoonmaken je spullen op
4. Werk van schoon naar vuil

Schoonmaakmiddelen

• Reinigingsmiddelen: Hiermee verwijder je zichtbaar vuil van alle oppervlakten en materialen. Bijv. met allesreiniger.
  
  

• Desinfecteermiddelen: Hiermee verwijder je het onzichtbare vuil, ze doden micro-organismen. Desinfecteren heeft alleen zin als je eerst hebt schoongemaakt. Een voorbeeld is chloor.
  

Let bij het gebruik van schoonmaakmiddelen op:

• Lees het etiket.
  
• Volg de gebruiksaanwijzing en de voorzorgsmaatregelen.
  
• Doe altijd de dop op de fles. Ook tijdens het gebruik.
  
• Plaats en bewaar schoonmaakmiddelen buiten het bereik van kinderen.
  
• Zorg voor een juiste dosering. Gebruik niet te veel.
  

Water

• In water zit een klein beetje kalk, de hoeveelheid kalk wordt uitgedrukt in hardheid.
  
• Hard water bevat meer kalk. De hoeveelheid kalk verschilt per regio. Bij verhitting wordt kalk hard. Daarom moeten in sommige regio’s koffiezetapparaten en kranen vaker ontkalkt worden.
  
• Ontkalken is het verwijderen van kalkaanslag op bijvoorbeeld een verwarmingselement.
  

Als we spreken van hardheid van het water, welke stof bedoelen we dan?

1. zuur
2. kalk
3. chloor
4. schimmel

Hoe harder het water is, hoe meer kalk er in zit.
blz. 128

1. Juist
2. Onjuist

Schoonmaakmiddelen

blz. 132

• dosering staat op het etiket
• nooit 2 schoonmaakmiddelen mengen
• zet altijd weg in een hoge kast
• veiligheidssymbolen staat op het etiket

Etiketten

Schoonmaakmiddelen kunnen gevaarlijke stoffen bevatten. De gevaren van een schoonmaakmiddel worden middels een pictogram (afbeelding die snel iets duidelijk maakt) weergegeven. Enkele symbolen zijn:

  

• Ontvlambaar 
• Giftig 
• Ontplofbaar 
• Milieugevaarlijk 
• Gasfles 
• Schadelijk/irriterend 
• Oxiderend 
• Bijtend

www.pictogrammenwinkel.nl

Is chloor een milieuvriendelijk schoonmaakmiddel?

1. Ja
2. Nee

Dit is een voorbeeld van een natuurlijk schoonmaakmiddel

1. Allesreiniger
2. afwasmiddel
3. Spiritus
4. Groene zeep

Welk schoonmaakmiddel(len) gebruik je beslist niet?

1. Ammoniak, chloor en Spiritus
2. Schoonmaakazijn
3. Allesreiniger
4. Afwasmiddel

Het milieu

Schoonmaakmiddelen zijn vaak slecht voor het milieu. Het is belangrijk om hier rekening mee te houden.

• Gebruik de juiste dosering.
  
• Gebruik niet te veel (warm) water.
  
• Vermijd oplosmiddelen en chloorbleekmiddel (chloor is erg schadelijk voor milieu).
  

Milieuvriendelijke schoonmaakmiddelen

• Ossengalzeep  om vlekken te verwijderen.
  
• Soda is een soort zout dat chloor kan vervangen. Het reinigt, ontvet en ontsmet.
  
• Groene zeep kan dagelijks gebruikt worden bij het schoonmaken van de keuken of het toilet. Het is een goede ontvetter en ontsmetter.
  
• Natuurazijn of schoonmaakazijn werkt ontkalkend. Het kan daarnaast gebruikt worden bij het wassen van de ramen.
  

Natuurlijke schoonmaakmiddelen

Synthetische schoonmaakmiddelen 

Gemaakt van aardolie 

Gemaakt van planten, heet ook wel ecologische schoonmaakmiddelen

Ergonomie

Ergonomie betekent verstandig met je lichaam omgaan, dus letten op een goede houding.

Het is onder andere belangrijk om ergonomisch te werken wanneer je

• Aan het tillen bent.
  
• Vloeren schoonmaakt.
  
• Stoft of vocht afneemt.
  
• Ramen schoonmaakt.
  

Onderhoud

Onderhoud betekent ervoor zorgen dat iets in goede staat blijft. Naast een schoonmaakplan is het ook belangrijk een onderhoudsplan te maken.

Hieronder een lijst met veelvoorkomende onderhoudsklussen:

• Wasmachine.
  
• Koffiezetapparaat.
  
• Vriesgedeelte van koelkast.
  
• TV met randapparatuur
  
• Computer met randapparatuur
  
• Stereoapparatuur
  
• Vloeren
  
• Afzuigkap
  
• Roosters luchtverversingsinstallatie
  
• Afvoeren
  
• Stofzuiger
  

Werkvolgorde

Dus eerst stof afnemen (droog schoonmaken) en daarna stofzuigen (van boven naar beneden werken). Daarna nat reinigen: de vloer dweilen.

Aandachtspunten:

• Bedenk een vaste route door de ruimte.
  
• Gebruik de juiste schoonmaakmaterialen en schoonmaakmiddelen
• Werk veilig.
  
• Werk ergonomisch.

Toiletruimte schoonmaken: Om hygiënisch te werken, is het belangrijk dat je een goede werkvolgorde hanteert.  Zet de werkwijze in de goede volgorde.

1

2

3

4

De wc-bril schoonmaken.

De deurkruk schoonmaken.

De binnenkant van de wc-pot schoonmaken.

De wastafel of het fonteintje schoonmaken.

Het is belangrijk dat medewerkers bij het schoonmaken de juiste volgorde hanteren, omdat anders een oppervlak juist vuil wordt gemaakt. Werk dus altijd van schoon naar vuil. Gebruik schoonmaakmaterialen na een vuil gedeelte niet weer voor een schoner gedeelte. Sanitair is te onderscheiden in ‘schoon’ (wastafel, tegels) en ‘vuil’ sanitair (binnenkant toiletpot, lage tegels naast toilet).

goed doseren van schoonmaakmiddel is belangrijk omdat

1. de reinigende werking dan optimaal is
2. teveel is een slecht voor het milieu
3. het anders onnodig geld kost
4. anders ontstaat er een vette aanslag

schoonmaak en onderhoud

schoonmaakmiddelen

1. Reinigingsmiddelen= Een middel om het zichtbare vuil te verwijderen.
   Gebruiken voor alle oppervlakten en materialen.
   Voorbeeld: allesreiniger
2. Desinfecteermiddelen= Een middel waarmee je onzichtbare vuil verwijdert. Het doodt micro-organismen (bacteriën en schimmels)
   Voorbeeld: chloor

Sleep de afbeeldingen en teksten naar de juiste schoonmaakmiddelen

Desinfecteermiddelen

Reinigingsmiddelen

Onderhoudsmiddelen

Om een beschermlaagje aan te brengen

Om aangekleefd vuil los te maken

Om micro-organismen (bacteriën) te doden

Welke schoonmaakmethode? 

Slaapkamer stofzuigen

Schoonmaken met een doek waarin schoonmaakmiddel is verwerkt

Ramen wassen

Oppervlak reinigen met alcohol

Nat schoonmaken

Droog schoonmaken

Desinfecteren

Klamvochtig schoonmaken

zet de afbeelding op het juiste soort schoonmaakmiddel.

reinigingsmiddel

oplosmiddel

onderhoudsmiddel

desinfecteermiddel

hoofdstuk 2

Schoonmaak en onderhoud

Na dit hoofdstuk weet je meer over:

  

• Hoe je moet schoonmaken;
  
• Hoe vaak je moet schoonmaken;
  
• Vuil;
  
• Planning;
  
• Etiketten;
  
• Milieu bewust werken;
  
• Ergonomisch werken;