Urinewegstelsel, katheterzorg

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Urinewegstelsel en katheterzorg

Urinewegstelsel

Bestaat uit:

• Twee nieren: filteren bloed, vormen urine
• Twee urineleiders: vervoeren urine naar de blaas
• Blaas: bewaart urine
• Urinebuis (Urethra): vervoert urine uit het lichaam

Urinewegen man

Feiten

- Een volwassene produceert ca 1 tot 1,5 liter urine per 24 uur

- De blaas is een holle spier

- Gemiddeld ontstaat plasdrang bij 300ml-400ml blaasvulling

- De urinebuis (urethra) loopt door de bekkenbodem en sluit aan op de 

   blaashals aan de bovenkant en op de plasuitgang (meatus) aan de 

   onderkant

- Tijdens plassen ontspannen de bekkenbodemspieren én de sluitspier, de 

    blaasspier zelf trekt juist samen

Doel katheter

De blaas wordt volledig geleegd, dit kan door:

 intermitterend katheteriseren.: eenmalig. Katheter verwijderen na legen blaas

Tweewegkatheter: dubbelloops. Een weg voor urine én een

    weg voor vullen ballon.

 Driewegkatheter: Een weg voor urine én een

    weg voor vullen ballon en een weg voor het continu spoelen.

Kathetertoilet 

Wat zijn indicaties voor een katheter?

1. Urineretentie
2. Hardnekkige incontinentie
3. Het inbrengen van medicatie
4. Een operatie

Soorten katheters

Plaats

- urethrale katheter: via 'de natuurlijke weg'

- suprapubische katheter: via de buik, net boven het os pubis

Materiaal van katheters

- Latex (rubber): kan enkele weken blijven zitten

- Siliconen: veel gebruikt, kan ca 6 weken blijven zitten, minder 

   kans op irritatie en bacterievorming

- PVC: stijf en stug materiaal, kan niet lang blijven zitten, zijn 

   voor eenmalig gebruik

De juiste maat

Tiemann-katheter

- Uiteinde iets gebogen

- Bij vernauwing urinebuis (urethra)

- Bijv. bij vergrote prostaat

Katheters van welk materiaal zijn het meest geschikt voor langdurig gebruik?

1. PVC
2. Siliconen
3. Latex
4. Alle drie

Veilig katheteriseren

- Voorbehouden én risicovol: uitvoeringsverzoek (wet BIG)

- Volg het protocol van de instelling

- Bekijk indicatie en bijzonderheden (bijv. vernauwing urethra)

- Geef duidelijke uitleg: gekatheteriseerd worden is spannend!

- Kies de juiste katheter: materiaal en maat

- Werk hygiënisch!

- Gebruik glijmiddel: glijden, desinfecteren én verdoven!

- Bij mannen: penis recht omhoog. Bij vrouwen: juiste opening zoeken

- Weerstand: spanning of vernauwing?

- Vul de ballon volgens voorschrift: meestal 5-10cc (niet te vol i.v.m. blaaskrampen)

- Vroeger werd gedacht dat er max. 500 cc tegelijk mocht aflopen: dit is achterhaald