§3.3 De massamoord op de Joden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

§3.3 De massamoord op de Joden

Van uitsluiten tot uitmoorden

"Er zijn in de Tweede Wereldoorlog geen zes miljoen joden uitgeroeid,
maar er is één jood vermoord en dat zes miljoen keer" - Abel Herzberger

Huiswerk

Schrijf op in je agenda

Maken opdracht 3 t/m 14 van §3.3

Toetsweek repetitie H3

Maak de juiste combinaties van jaartallen en gebeurtenissen.

1938

1939

1940

1941

1942

1943

1944

1945

München

De Conferentie van München

Polen

Hitler valt Polen binnen

Frankrijk

Begin Duitse bezetting van Frankrijk

Pearl Harbor

Vernietiging van de halve Amerikaanse marinevloot bij Pearl Harbor

Toppunt

De macht van de Asmogendheden is op het toppunt

Rode Leger

Het Rode Leger begint de Duitsers terug te drijven

D-Day

Geallieerde landing op de kust van Normandië

Kernwapens

De Amerikanen gebruiken als eersten kernwapens

Leerdoelen

Je kunt:

- Uitleggen wat antisemitisme is en beschrijven hoe het zich in Europa heeft ontwikkeld

-De drie fasen van de Joodse vervolging benoemen.

- Hoe de massamoord op de Joden is georganiseerd

Filmpje

Joden in de middeleeuwen

Leg het begrip antisemitisme uit

Joden vóór de oorlog

In christelijk Europa vormen joden een minderheid

Vaak leven ze in een getto en worden een zondebok

Soms valt de bevolking hen massaal aan; pogroms

Duitsers geven hen de schuld van de ellende na WO1

Ze hadden een eigen taal, eigen gewoonten en een ander geloof

Uitsluiting en vervolging

Na Hitlers machtsovername begint de joodse uitsluiting. De uitsluiting, vervolging en massamoord op de Joden ontwikkelde zich in drie fasen. 

Fase 1 - 1933 - Uitsluiting

Joden worden uitgesloten van de samenleving:

- Ontslag

- Boycotten van winkels

- Onteigenen bedrijven

- Verboden in parken etc.

- Neurenberger rassenwetten

Fase 2 - 1938 - gewelddadige vervolging

Begin van de gewelddadige vervolging van joden. Joods eigendom wordt verwoest, joodse mensen aangevallen, opgepakt of zelfs vermoord.

Fase 3 - 1941 - Massamoord

Vanaf het binnenvallen van de Sovjet-Unie (1941) begint de georganiseerde moord op de joden. Dit was alleen niet efficiënt genoeg. Daarom bedachten de Duitsers een definitieve oplossing (Endlösung). 

Neurenbergerwetten (1935)

Het belangrijkste doel van de wetten was om te definiëren wie er Joods was en wie Duits:

• Met de wetten verloren de Duitse Joden hun burgerrechten. 
• Joden in overheidsdienst werden uit hun functie ontheven
• Joodse ondernemers werd verboden vrouwelijkeDuitsers in dienst te nemen
• Joden mochten niet meer trouwen met niet-Joodse Duitsers seksuele omgang tussen Joden en niet-Joden werd verboden 
• Reeds geslotenhuwelijken tussen Joden en niet-Joden werden onwettig verklaard.

Rijkskristalnacht (1938)

Op 9 november 1938 vindt een 'spontane' pogrom plaats

Alles wat joods is, wordt verwoest en joden aangevallen

In de dagen daarna vinden de eerste razzia's plaats

Hierbij pakken nazi's joden op en sturen hen naar kampen

Filmpje

Jodenhaat voor de oorlog

Filmpje

Uitsluiting van de joden

7:35 - 9:40

schooltv.nl

Gebruik de bron

Laat de bron een voorbeeld zien van uitsluiting of vervolging? Leg je antwoord uit.

Vraag 1
Bij welke fase van de joden-vervolging past de bron?
Leg je antwoord uit.

Vraag 2
De tekst op het grote bord is: ‘Duitsers! Verdedigt u! Koopt niet bij Joden!’ Deze tekst gaat uit van het idee dat Joden niet tot het Duitse volk behoorden. Was dat in 1933 zo?
Leg je antwoord uit.

Gebruik de bron

De tekst op het grote bord is: ‘Duitsers! Verdedigt u! Koopt niet bij Joden!’ Deze tekst gaat uit van het idee dat Joden niet tot het Duitse volk behoorden. Was dat in 1933 zo? Leg je antwoord uit.

Waarom was de situatie vanaf 1935 anders?

Leg uit in welke 3 fases de discriminatie van de joden in Duitsland verloopt

§3.3 De massamoord op de Joden

Deel II

Het nieuws van 27 januari 1945

Lees het nieuwsartikel over 75 jaar geleden (link)

Het gaat over de bevrijding van Auschwitz

Let bij het lezen op de volgende vragen:

- Wat was het doel van Auschwitz?

- Wie waren vooral de slachtoffers?

- Noem twee manieren waarop slachtoffers stierven

- Wat zag Jurij Ilinskij tijdens de bevrijding van het kamp?

Holocaust

In de oorlog begint een nieuwe fase: de Holocaust

Deze genocide van het joodse volk is de Endlösing voor Nazi's

Eerst gebeurt dit door einsatzgruppen (doodseskaders)

Later worden hier vernietigingskampen voor gebouwd

De moord op zes miljoen Joden in de Tweede Wereldoorlog. Ook Shoah genoemd.

Auschwitz

Auschwitz was een concentratie- en vernietigingskamp

De Nazi's bouwen het in Polen, net als veel andere kampen

Het belangrijkste doel was joodse mensen doden

Er zijn ongeveer 1.1 miljoen mensen gestorven

Als je al die mensen achter elkaar legt krijg je een rij van Rotterdam naar Kiev, Oekraïne. 1870 kilometer.

Concentratiekamp: Een kamp waar (politieke) vijanden in worden opgesloten

Vernietigingskamp: Een kamp met als doel om zoveel mogelijk mensen te doden (moordfabriek)

Filmpje

Auschwitz van boven

Let erop hoe gigantisch groot deze moordfabriek was

00:02-00:18

Het spoor

Hier kwamen de gevangenen aan. Op het hoogtepunt 15.000 per dag. De meesten waren binnen een uur dood.

00:21-00:30

De barakken

Dit zijn de overblijselen van de barakken. In iedere barak zaten 1200 mensen.

00:35-00:43

De toegangspoort

Hier kwamen gevangenen binnen. op de poort staat "werk maakt je vrij". Als je jezelf doodwerkt, ben je vrij.

00:50-01:00

Auschwitz 1

Het kamp bestond uit twee delen. Auschwitz 1 (werkkamp) en Auschwitz 2-Birkenau (dodenkamp).

01:07-01:20

Binnenplaats tussen barak 10 en 11

Het rechtergebouw was de gevangenis (voor de overtreders van regels). Op de binnenplaats werden mensen geëxecuteerd. De ramen waren dicht, maar iedereen kon de schoten horen. Angst was ook een wapen van de Nazi's. 

01:57-02:06

Prikkeldraad

De Nazi's gebruikten prikkeldraad om de gevangenen binnen te houden. Het hek stond onder stroom. Als je het aanraakte, stierf je. Ook lagen er mijnen. Toch probeerden mensen het.

02:09-02:21

Auschwitz 2-Birkenau

Dit was het dodenkamp. Hier gingen mensen heen om te sterven. Velen werden vergast. Per dag konden wel 8000 lijken verbrand worden

Het leven in een kamp

Eten

Het eten was niet voedzaam en er was te weinig van. Per dag kregen gevangenen:

- 180 gram brood (vermengd met zaagsel)

- 1 deciliter water (ongeveer 2 slokken)

- Een stukje suikerbiet

- Een theelepel boter

Soms kreeg je een bruine vloeistof die doormoest als koffie of soep wat eerder warm water was

Slapen

In de barakken stonden stapelbedden. Ieder stapelbed had 3 bedden. In ieder bed sliepen 3-4 mensen. Per stapelbed dus 9 tot 12 mensen. Ze sliepen op het hout of met vlooien en luizen gevuld hooi.

Werken

Als je niet werd vermoord, moest je werken. Je had goede baantjes, zoals kok of het uitzoeken van spullen (je kon dan vaak extra eten krijgen) en slechte baantjes, zoals werken in de mijnen of het crematorium.

Filmpje

Jodenhaat tijdens de oorlog

Resumé

Pak je schrift

Schrijf voor jezelf op (of bedenk 4 vragen over) wat we deze les besproken hebben

Wie, Wat, Waarom, Wanneer