Hoofdstuk 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3,4

Hoofdstuk 1

Staatsinrichting van Nederland 1848-nu

Koning en parlement

• Sinds 1815 NL een grondwet --> constitutionele monarchie.
• In grondwet van 1815 koning (toen Willem I) veel macht.
• IN 1848 nieuwe grondwet, Willem II bang voor revolutie zoals in veel andere Europese landen.
• Veel veranderingen in deze grondwet --> welke?
• Willem III niet blij met nieuwe grondwet, accepteerde niet dat parlement de baas was.
• Dit veranderde na de Luxemburgse kwestie.

Waarom besloot koning Willem II de grondwet te laten wijzigen?

Bij een constitutionele monarchie is er geen koning

1. waar
2. niet waar

Politieke stromingen

• Drie stromingen --> liberalisme, socialisme en confessionalisme.
• Sinds 18148 "alle burgers" kiesrecht d.m.v. censuskiesrecht.
• De industriële revolutie had gevolgen voor arme mensen --> slechte werk en woonomstandigheden (verstedelijking). --> sociale kwestie.
• Weinig sociale wetten. Socialisten wilden dit anders: algemeen kiesrecht
• Confessionelen wilden bijzonder onderwijs betaald: schoolstrijd.
• Stromingen gingen zich organiseren, bijv. eigen scholen en ziekenhuizen.
• Vanaf 1880 richtten stromingen politieke partijen op. 

Bij welke stroming hoort deze poster?

Noem de 3 belangrijke politieke stromingen

Sociale wetten en kiesrecht

• Door eco crisis in 1873 gingen liberalen toch soc wetten invoeren, eerste?
• In 1887 wijziging grondwet --> caoutchouc-artikel. Hiermee werd kiesrecht langzaam "opgerekt"
• Geen vrouwenkiesrecht, gingen hiervoor strijden --> eerste feministische golf. Aletta Jacobs en Wilhelmina Drucker.
• In 1917 belangrijke wijzigingen grondwet --> Pacificatie van 1917
• Welke wijzigingen in de grondwet??
• NL werd een parlementaire democratie

Welke twee vrouwen waren belangrijk bij de eerste feministische golf?

Wat was geen verandering bij de pacificatie van 1917

1. Districtenstelsel werd vervangen
2. Er kwam algemeen kiesrecht
3. Bijzonder onderwijs werd vergoed
4. Er kwam algemeen vrouwenkiesrecht

Nederland als parlementaire democratie

• Burgers kunnen op 2 manieren invloed uitoefenen.
• Na verkiezingen zijn zetels verdeeld, er komt coalitie (vormen regering) en oppositie.
• Leden Eerste en Tweede Kamer hebben een aantal rechten --> welke?
• Kamerleden hebben twee taken --> besluiten over wetsvoorstellen en controleren regering. 
• In NL klassieke grondrechten en sociale grondrechten.
• NL ook rechtsstaat --> burgers voor wet gelijk/rechters zijn onafhankelijk.
• In NL zijn de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht gescheiden.

Welke uitspraak is onjuist over een rechtsstaat?

1. Alle burgers voor de wet gelijk
2. Wetgevende en uitvoerende macht ligt bij Tweede Kamer
3. Rechters zijn onafhankelijk en voor het leven benoemd.

Welke 3 machten zijn er in Nederland?

Welk recht heeft de Eerste kamer niet?

1. Recht van budget
2. Recht van enquête
3. Recht van amendement
4. Recht van interpellatie

Wat moet je kennen/wat kan je oefenen van hoofdstuk 1 (boek 4)?

• Begrippen (blz. 38 t/m 40 uit leerboek) --> gebruik eventueel de flashcards op de website van de methode.
• Jaartallen (blz. 38 uit leerboek) --> altijd een volgorde vraag.
  
• Personen (blz. 36/37 uit leerboek)
• Teksten uit je boek.
  
• Oefen met examenvaardigheden/opdrachten (blz. 34 t/m 43 oefenboek).
• Afsluiting maken (blz. 34/35 uit leerboek). 
• Vragen uit controleer jezelf kunnen beantwoorden (blz. 38 uit leerboek)