V4 - T2: BS4 + BS7

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 2 Voortplanting: Zwangerschap

Tijdens de folliculaire fase van de menstruatiecyclus stijgt de concentratie FSH in het bloed van een vrouw.
Wat gebeurt er NIET als direct gevolg van een hogere FSH concentratie in het bloed?

1. Er rijpt een follikel in de eierstok
2. Er wordt oestradiol geproduceerd
3. Het gele lichaam produceert progesteron

Een van de functies van de anticonceptiepil is het voorkomen van ovulatie. Dit wordt gerealiseerd door direct na de menstruatie oestrogenen en progesteron te slikken. Leg uit hoe juist pilgebruik de ovulatie voorkomt.

Hormonale regeling bij de vrouw

GnRH

Gonadotropin releasing hormone

hormoonklier: hypothalamus

doelwitorgaan: hypofyse

hypothalamus

hypofyse

ovaria

GnRH

FSH

LH

FSH

Follikel stimulerend hormoon

hormoonklier: hypofyse

doelwitorgaan: ovaria

- rijp en groei follikel/eicel

ovulatie

ontwikkeling geel lichaam

oestrogeen

LH

Luteiniserend hormoon

hormoonklier: hypofyse

doelwitorgaan: cellen: ovaria

oestrogeen

aangroeien baarmoederslijmvlies

ontwikkeling sec. geslachtskenm

progesteron

verkliering baarmoederslijmvlies

oestrogeen  

progesteron

progesteron

Leerdoelen

• Je kunt de verschillen in de menstruatiecyclus bij zwangerschap en niet-zwangerschap benoemen
• Je kunt beschrijven hoe en waar de bevruchting plaatsvindt
• Je kunt het bevallingsproces beschrijven
• Je kunt de oorzaken van verminderde vruchtbaarheid omschrijven en uitleggen wat ki en ivf is 

Bevruchting moet binnen 24 uur na ovulatie plaatsvinden

Van ovulatie tot innesteling: 5-7 dagen.

Na binnendringen kern spermacel, eicel ondoordringbaar: zona pellucida

versmelting van kernen

bevruchte eicel: ZYGOTE

klievingsdelingen: celdelingen zonder plasmagroei

Ontwikkelingsstadia:

• Oocyt
• Zygote
• Morula
• Blastula / blastocyst

Eenmaal in de baarmoeder aangekomen

Blastocyst

- embryoblast

- trofoblast

Celdifferentiatie

Genregulatie

Op welke dag in de cyclus vindt innesteling plaats als er op dag 14 ovulatie plaatsvindt en op dag 15 bevruchting?

1. rond dag 17
2. rond dag 21
3. rond dag 28
4. rond dag 40

Het is van belang dat er bij zwangerschap GEEN menstruatie plaatsvindt.
Welk hormoon bereidt het baarmoederslijmvlies voor op innesteling?
Waarom vindt er geen menstruatie plaats?

1. - oestrogeen - het embryo maakt zelf oestrogeen aan
2. - oestrogeen - het embryo maakt progesteron aan
3. - progesteron - het embryo maakt zelf progesteron aan
4. - progesteron - het embryo voorkomt het vervallen van het gele lichaam

Geef een biologische reden waarom er na bevruchting klievingsdelingen (zonder plasmagroei) plaatsvinden.

GEEN direct bloedcontact tussen moeder en embryo

Dunne wand tussen moeder en embryo

Veel stoffen passeren placenta

Bloedvaatjes embryo nemen stoffen op en geven stoffen af aan bloedholten van moeder

Drie bloedvaten door de navelstreng:

- 1 navelstrengader: placenta > embryo

- 2 navelstrengslagaders: embryo > placenta

Maak gebruik van BINAS 89-A
Welk hormoon maakt het embryo aan waardoor het gele lichaam het signaal krijgt om progesteron te blijven produceren?

Zet de volgende processen of stadia in chronologische volgorde

1

2

3

4

5

6

ovulatie

innesteling

zygote

klievingsde-

lingen

bevruchting

blastocyst

Twee vruchtvliezen:

binnenste vruchtvlies: amnion

buitenste vructhvlies: chorion

Embryo ligt in amnion-holte

Deel van het chorion vormt placenta

EMBRYONALE STADIUM

vanaf bevruchting tot en met ong. 8 weken

- vorming van alle organen

- 'mensvorm' niet duidelijk herkenbaar

FOETALE STADIUM

vanaf 8 weken tot en met geboorte

- ontwikkeling en rijpen organen

- 'mensvorm' duidelijk herkenbaar

Vanaf 27 weken levensvatbaar

Sleep de termen naar de juiste locatie in de afbeelding

amnionholte

embryo

chorion

Leg uit waarom het van belang is dat een zwangere vrouw altijd met een arts moet overleggen als ze een nieuw medicijn moet gaan gebruiken.

Veel zwangere koppels kiezen ervoor om pas na 2-3 maanden te vertellen dat ze zwanger zijn.
Wat is hier de biologische reden voor?

Bij de geboorte van een meisje heeft ze totaal ongeveer 400.000 primaire oocyten (eicellen). Ga ervan uit dat dit meisje begint met ovuleren als ze 12 is. Ze stopt met ovuleren als ze 50 is. Haar cyclus was al die tijd regelmatig en duurde precies 4 weken.
Bereken het percentage eicellen dat ze daadwerkelijk gebruikt heeft in haar leven.

Werk je antwoord uit op (klad)papier en maak een foto van je berekening. Upload deze hier.

Druk van hoofdje op baarmoedermond wekt oxytocine afgifte op: weeën

Weeën vlakken de baarmoedermond af en zorgen voor ontsluiting

Bij volledige ontsluiting: persweeën > uitdrijving

Na geboorte kind: nageboorte > geboorte van de placenta

Sommige verloskundigen raden aan om en groot deel van de weeënfase met name staand door te brengen.
Leg uit hoe dit de weeënfase kan bevorderen.

Welk van de volgende klachten kunnen voorkomen bij hoogzwangere vrouwen?

1. het vaak en snel hebben van maagzuur
2. vaker moeten plassen
3. geen/minder gevoel van honger hebben
4. rugklachten

Vaak voorkomende klachten bij hoogzwangere vrouwen zijn dus: vaak en snel hebben van maagzuur, vaker moeten plassen, verminderde eetlust en rugklachten.
Leg voor elk van deze klachten kort uit hoe deze ontstaat.

Huiswerk voor maandag 14 november

1. Je hebt basisstof 2.3 en 2.4 gelezen
2.  Opdrachten maken: 20 t/m 22 en 26, 27, 29, 30, 31 en 36

Wat als het niet lukt om zwanger te raken?

Wat zijn redenen waarom het bij een stel
niet lukt om zwanger te raken?

Vruchtbaarheidsbevordering

oorzaak bij man/vrouw?

-aanmaken geslachtscellen

-ovulatie / zaadlozing

-bevruchting

-Genetische afwijking die miskramen veroorzaakt

Aan de slag!

• Lees BS 2.7 zelfstandig door. 

• Na het lezen moet je kunnen beschrijven wat ki, ivf en  icsi zijn. 

Welk hormoon moet de vrouw extra krijgen vóór het oogsten van de eicellen?

1. Oestrogenen
2. HCG
3. LH
4. FSH

Zwangerschapsbehandeling

IVF:

O.i.v. hormonen rijpen bij de vrouw meerdere eicellen 

De eicellen worden ‘geoogst’ en overgebracht naar een petrischaal

Sperma van de man wordt toegevoegd

Na een paar dagen worden enkele van de bevruchte eicellen teruggeplaatst in de baarmoeder

In-vitrofertilisatie (ivf)

Zwangerschapsbehandeling

ICSI:

Een spermacel wordt geïnjecteerd in een eicel (evt meerdere)

Na een paar dagen worden enkele van de bevruchte eicellen teruggeplaatst in de baarmoeder

Welk hormoon moet de vrouw extra krijgen net voor het terugplaatsen van de zygotes?

1. Oestrogenen
2. HCG
3. LH
4. FSH

Leg uit waarom vroegerdan 72 uur na bevruchting inplaatsen van het embryo een lagere kans geeft op succesvolle innesteling (BINAS 86)