Talent 3V H2.4 Samengestelde zinnen ontleden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Samengestelde zinnen ontleden

Het benoemen van hoofd- en bijzinnen:

lijdendvoorwerpszin

bijwoordelijke bijzin

Doelen van de les

1. Je kan hoofdzinnen en bijzinnen aanwijzen in een zin.

2. Je kan bijzinnen als volgt benoemen:

• lijdendvoorwerpszin
• bijwoordelijke bijzin

Weet je het nog?

Samengestelde zin = een zin met twee of meer persoonsvormen:

1. Ik ging naar het dorp en ik kocht daar een ijsje.

2. Toen ik gisteren naar het dorp ging, kocht ik daar een ijsje.

Weet je het nog?

Hoofdzin = een zin waarin onderwerp en persoonsvorm meestal niet scheidbaar zijn:

Weet je het nog?

Hoofdzin = een zin waarin onderwerp en persoonsvorm meestal niet scheidbaar zijn:

1. Ik ging naar het dorp en ik kocht daar een ijsje.

* Ik niet ging naar het dorp en ik niet kocht daar een ijsje.

Weet je het nog?

Hoofdzin = een zin waarin onderwerp en persoonsvorm meestal niet scheidbaar zijn:

2. Toen ik gisteren naar het dorp ging, kocht ik daar een ijsje.

* Toen ik gisteren niet naar het dorp ging, kocht niet ik daar een ijsje.

Weet je het nog?

Hoofdzin = een zin waarin onderwerp en persoonsvorm meestal niet scheidbaar zijn:

1. Ik ging naar het dorp en ik kocht daar een ijsje.

    Hoofdzin                         + Hoofdzin

2. Toen ik gisteren naar het dorp ging, kocht ik daar een ijsje.

     Bijzin                                                             + Hoofdzin

Weet je het nog: Nee?

Als je het na deze uitleg nog steeds niet meer zo goed weet of snapt, kijk dan het filmpje in de volgende slide. 

Weet je het nog: Ja?

Als je het weer helemaal weet en snapt, laat je dat even zien in de volgende oefening:

Benoem de bijzin in de volgende zin:
Karel roept naar zijn klasgenoten, maar zij horen hem niet.

1. Karel roept naar zijn klasgenoten
2. maar zij horen hem niet
3. Het zijn twee hoofdzinnen

Benoem de bijzin in de volgende zin:
Karel roept naar zijn klasgenoten, dat ze zijn tas moeten meenemen.

1. Karel riep naar zijn klasgenoten
2. dat ze zijn tas moeten meenemen
3. Het zijn twee hoofdzinnen

Benoem de bijzin in de volgende zin:
Omdat het eindelijk droog is, kan ik naar de supermarkt

1. Omdat het eindelijk droog is
2. kan ik naar de supermarkt
3. Het zijn twee hoofdzinnen

Benoem de bijzin in de volgende zin:
Ik vroeg je of je worst lust.

1. Ik vroeg je
2. of je worst lust
3. Het zijn twee hoofdzinnen

Benoem de bijzin in de volgende zin:
Kom je vanavond of kom je vanmiddag?

1. Kom je vanavond
2. of kom je vanmiddag?
3. Het zijn twee hoofdzinnen

Gelukt? Mooi!

Dan gaan we nu verder met het benoemen van de bijzinnen.

(Als je fouten hebt gemaakt, dan is dat geen probleem, maar steek dan wel even je hand omhoog).

Benoemen van bijzinnen.

Kijk het filmpje op de volgende slide over het benoemen van bijzinnen.

Lijdendvoorwerpszin (LV-zin)

• Een bijzin die het lijdend voorwerp is in een samengestelde zin begint vaak met dat of of.
• Een lijdendvoorwerpszin kun je vervangen  door bijvoorbeeld iets.

Ze besloot dat ze dit weekend haar kamer zou gaan inrichten.

Ze besloot iets.

Ik vraag me af of de vakantie naar Canada doorgaat.

Ik vraag me iets af.

voorlopig lijdend voorwerp

Soms staat in de hoofdzin het lijdend voorwerp het, dat verwijst naar de lijdendvoorwerpszin die volgt. Dat het heet dan het voorlopig lijdend voorwerp.

hoofdzin                      bijzin

[Hij vond het fijn] [dat hij goed kon tekenen].

                     II                               II

               voorl. lv         lijdendvoorwerpszin

Bijwoordelijke bijzin (BWB-zin)

De hele bijzin is een bijwoordelijke bepaling van de hoofdzin. 
De bijwoordelijke bepaling kun je bijvoorbeeld vervangen door toen, op dat moment, toch, ondanks dat, dan, in dat geval, daarom.

Doordat hij veel oefende, kon hij steeds beter tekenen.

Daardoor kon hij steeds beter tekenen.

Ook als het regent, kunnen de wedstrijden doorgaan.

1. LV-zin
2. LV
3. BWB-zin
4. BWB

Ik weet, hoe het gekomen is.

1. LV-zin
2. LV
3. BWB-zin
4. BWB

Hij komt, als hij zijn werk af heeft.

1. LV-zin
2. LV
3. BWB-zin
4. BWB

Mijn zus schrijft een brief.

1. LV-zin
2. LV
3. BWB-zin
4. BWB

Om vier uur barstte het onweer los.

1. LV-zin
2. LV
3. BWB-zin
4. BWB

Hij vertelt wat hij gezien heeft.

1. LV-zin
2. LV
3. BWB-zin
4. BWB

Check: heb je de doelen van de les behaald?

1. Je kan hoofdzinnen en bijzinnen aanwijzen in een zin.

2. Je kan bijzinnen als volgt benoemen:

• lijdendvoorwerpszin
• bijwoordelijke bijzin