1.5 les 1 Transport door membranen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Transport door membranen

1.5       Transport door membranen

Wat gaan we doen?

1. Terugblik

2. Leerdoelen

2. Uitleg concentratie,diffusie,osmose

3. Samen oefenen: concentratie berekenen

4. Opdrachten maken 43 t/m 47

5. Afsluiten

Benoem de genummerde cel organellen:

Aan welke organellen kan je zien dat dit een plantaardige cel is?
Geef de naam en bijbehorend nummer in de afbeelding

Leerdoelen 1.5 transport door membranen

(Vandaag  nog kan je dit!)

1. Je kunt de concentratie van een stof berekenen
   
2. Je kunt uitleggen wat diffusie is
3. Je kunt uitleggen wat osmose is 

Concentratie 

De hoeveelheid opgeloste stof per hoeveelheid oplosmiddel.

• mol/L (1 mol = hoeveelheid aantal deeltjes)
• g/L 
•  % 
• ppm

1 ppm = 0,0001%

Lage concentratie

Hoge concentratie

Verdunnen

Concentreren

Infuus

Een infuus bevat naast medicijnen altijd een fysiologische zoutoplossing. Dat is een oplossing met dezelfde concentratie stoffen als je lichaamscellen

Berekenen concentratie in procenten

Formule: 

Gewicht van opgeloste stof/Totale gewicht van de oplossing = concentratie in %

Voorbeeld: Infuus met 0,9% keukenzout oplossing

9 gram zout oplossen in 991 gram water -> 1000 gram

Concentratie (9 / 1000) * 100% = 0,9 %

Berekenen concentratie in procenten

Diffusie gaat altijd van een ....

1. hoge naar een lage concentratie
2. lage naar een hoge concentratie

Diffusie:
I: De diffusiesnelheid is hoger bij lage temperatuur
II: De diffusiesnelheid is hoger bij een groot oppervlak

1. I is juist
2. II is juist
3. I en II zijn juist
4. I en II zijn onjuist

Transport door membranen

Membranen zijn semi-permeabel

• semi-permeabel = half doorlatend voor moleculen.

• Membranen zijn opgebouwd uit fosfolipiden, waardoor vetachtige moleculen ("stereoïden") zich gemakkelijk door de membraan kunnen bewegen.

• Kleine moleculen zoals gassen kunnen altijd door de membraan bewegen. Deze moleculen bewegen dan altijd van hoge naar lage concentratie. 

Transport door membranen

3 manieren waarop moleculen de cel in of uit kunnen gaan

1. Diffusie: 

moleculen klein of vetachtig 

2. Osmose 

watermoleculen

3. Via transporteiwitten

 grotere moleculen

Wat is osmose?

1. Beweging van water van een hoge concentratie naar een lage concentratie
2. Beweging van water van een lage concentratie naar een hoge concentratie
3. Bewegen van een oplossing van een hoge naar een lage concentratie
4. Bewegen van een oplossing van een lage naar een hoge concentratie

Wat vind jij van dit soort uitlegvideo's?
Handig/leuk/saai/moeilijk...noem maar op!

Transport door membranen

Osmose

• verplaasten van water moleculen door membraan via aqua-poriën.

• osmotische waarde = concentratie opgeloste stoffen.
• altijd van lage osmotische waarde naar hoge osmotische waarde.

• Kost geen extra energie (ATP)

Dit kost geen energie = passief transport

Diffusie

opgeloste stof gaat van HOGE concentratie naar LAGE concentratie

Osmose

Water gaat van LAGE concentratie naar HOGE concentratie opgeloste stof

Transport door membranen

Osmotische waarde

• Osmotische waarde - wordt bepaald door aantal opgeloste deeltjes per volume eenheid. 
• Hoe meer deeltjes, hoe HOGER de osmotische waarde
• Sommige deeltjes vallen uiteen in water uiteen (ionen) 

Voorbeeld: keukenzout NaCl --> Na+ + CL-

Glucose (C6H12O6) Valt niet uiteen in water. 

Je maakt twee oplossingen met hetzelfde aantal moleculen
1. keukenzout NaCl
2. Glucose (C6H12O6)

Welke oplossing heeft een hogere osmotische waarde?

1. 1
2. 2
3. allebei even hoog

Wat ga je doen?

Lees en maak blz. 38 t/m 42 

Opdracht 43 t/m 47 (huiswerk donderdag)

Klaar? Super!

Nakijken met andere kleur pen

OF

Ga vast door met 1.5

Extra (leuk)

Demopracticum:

Wil jij zien hoe osmose werkt in een plantencel!?

Vergelijk wat je ziet in de twee preparaten.

Afsluiting les 

Wat is het huiswerk? 

Welke leerdoelen gaat het om? 

Wat doen we volgende les? 

Wie gaat er donderdag naar R-les?

Diffusie

• Verplaatsing van een stof van een plaats met een hoge concentratie naar een plaats met een lage concentratie van die stof 

• De moleculen verdelen zich gelijkmatig (homogeen) over de beschikbare ruimte -> de concentratie wordt overal gelijk

Transport door membranen

Diffusie

• Moleculen bewegen vrij - verspreiding door botsing

• Altijd van hoge naar een lage concentratie.

• Kost geen extra energie (ATP)

www.meneerspoor.nl