5. Voorzieningen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

5. Voorzieningen

Ga rustig zitten op je plek

Je boek en schrift liggen op tafel

Je jas en telefoon zijn aan de kapstok / in de kluis

Ga op de iPad vast in LessonUp

Stil beginnen

Lezen: B213 - Voorzieningen.

Beantwoord daarna deze vragen:

1. Wat is een voorbeeld van een dagelijkse voorziening bij jou in de buurt?

2. Voor welke gespecialiseerde voorziening zou jij naar een andere stad reizen?

Klaar? Lees alvast B216 - Reikwijdte

Dit gaan we leren

Je kan uitleggen wat een voorziening is (dagelijks én gespecialiseerd).

Je kan uitleggen waarom mensen voor de ene voorziening verder reizen dan de andere.

Je kan met behulp van het begrip reikwijdte uitleggen waarom in een dorp minder voorzieningen te vinden zijn dan in een stad.

Een voorziening is een gebouw/ruimte waar men gebruik van kan maken voor nuttige of leuke activiteiten.

Bv. een supermarkt: je kan er je eten kopen (nuttige activiteit).

Of een sportveld: je kan er voetballen (leuke activiteit).

Een voorziening waar je sowieso wekelijks (of vaker) gebruik van maakt, noemen we een dagelijkse voorziening.

Het is iets van alledag. Zulke voorzieningen zijn op veel plekken (want veel mensen hebben ze nodig).

Als je ergens maar af en toe gebruik van maakt, heet het een gespecialiseerde voorziening. Het is voor speciaal gebruik.

Denk bijvoorbeeld aan een dierentuin, of een ziekenhuis.

Voor welke voorziening zou je het verste reizen?

1. Een supermarkt
2. Een tandarts
3. Een IKEA
4. Een basisschool

Emmen is een klein verzorgingscentrum. Dat betekent: Emmen zorgt voor een paar plaatsen in de buurt, maar niet voor een groot gebied.

Emmen heeft wel stedelijke voorzieningen die een dorp niet heeft.

Bij elke voorziening hoort een bepaalde afstand die mensen willen reizen tot die voorziening. Dat heet de reikwijdte.

De reikwijdte van een IKEA is veel grote dan die van een supermarkt.

Als er binnen de reikwijdte niet genoeg mogelijke klanten wonen, kan een bedrijf niet bestaan.

Daarom vind je in kleine dorpen vaak geen supermarkt - er wonen niet genoeg klanten binnen de cirkel van de reikwijdte.

Begrijpen we het?

Als jullie je eigen stad gaan ontwerpen, moet je nadenken over hoeveel voorzieningen je plaatst, en waar je ze plaatst.

Bedenk samen met je buur hoeveel middelbare scholen je denkt dat een middelgrote stad ongeveer nodig heeft (denk Zwolle/Groningen). Denk ook na over de locaties van die scholen.

Ik vraag zo een paar van jullie je antwoord te geven.

Dit hebben we geleerd...

...wat een voorziening is (dagelijks én gespecialiseerd).

 

...waarom mensen voor de ene voorziening verder reizen dan de andere.

...waarom in een dorp minder voorzieningen te vinden zijn dan in een stad.

Aan de slag!

Eerst: nakijken opdrachten vorige lessen.

Maak: de opdrachten in deze LessonUp.

Doel: je krijgt een beter idee van de verschillende voorzieningen die bestaan, en de plaatsen waar je ze terug vindt.

Hoe: noteer in je schrift en gebruik je Basisboek (blz. 134 en 135).

Met wie: je mag rustig overleggen met je buur.

Hoe lang: tot het einde van de les.

Klaar: begin alvast aan de eindopdracht (staat in Teams).

Opdracht 1

Lees B213 (blz. 134).

a. Wat is een voorziening?

b. Wat is het verschil tussen dagelijkse en gespecialiseerde voorzieningen?

c. Welke voorzieningen kun je bedenken in je eigen woonplaats?

Opdracht 1  - Antwoorden

a. Wat is een voorziening?

Een ruimte of gebouw dat openbaar is, en waar je een nuttige of leuke activiteit kan doen.

b. Wat is het verschil tussen dagelijkse en gespecialiseerde voorzieningen?

Een dagelijkse voorziening bezoek je vaak (wekelijks of vaker); een gespecialiseerde voorziening alleen af en toe.

c. Welke voorzieningen kun je bedenken in je eigen woonplaats?

Eigen voorbeelden - denk aan supermarkten, school, kledingwinkels, de dierentuin enz.

Opdracht 2

Lees B213.

Bekijk de afbeelding. Is dit een dagelijkse of gespecialiseerde voorziening? Leg je antwoord uit!

Afbeelding: Rijksmuseum Amsterdam

Opdracht 2 - Antwoorden

Bekijk de afbeelding. Is dit een dagelijkse of gespecialiseerde voorziening? Leg je antwoord uit!

Dit is een gespecialiseerde voorziening, omdat het een museum is, en een museum is een plek waar mensen maar af en toe naartoe gaan.

Afbeelding: Rijksmuseum Amsterdam

Opdracht 3

Lees B214.

a. Waarom vind je in steden meer voorzieningen dan in dorpen?

b. Leg uit waarom Emmen een verzorgingscentrum is voor Zuid-Oost Drenthe.

Opdracht 3 - Antwoorden

a. Waarom vind je in steden meer voorzieningen dan in dorpen?

Omdat er in steden meer mensen wonen, en dus meer voorzieningen moeten zijn. Mensen uit een dorp die een stedelijke voorziening nodig hebben, reizen daarvoor naar hun eigen centrale stad.

b. Leg uit waarom Emmen een verzorgingscentrum is voor Zuid-Oost Drenthe.

Emmen is de grootste stad van Zuid-Oost Drenthe en heeft de meeste voorzieningen van de omgeving. Daarom komen mensen vanuit buitendorpen naar Emmen toe.

Opdracht 4

Lees B215.

a. Gespecialiseerde voorzieningen vind je vooral in het westen van het land. Leg uit waarom dit zo is.

b. Noem een gespecialiseerde voorziening die in Emmen terug te vinden is.

Opdracht 4 - Antwoorden

a. Gespecialiseerde voorzieningen vind je vooral in het westen. Leg uit waarom dit zo is.

In het westen liggen de grootste steden van ons land (de steden in de Randstad), en in grote steden vind je veel gespecialiseerde voorzieningen.

b. Noem een gespecialiseerde voorziening die in Emmen terug te vinden is.

Bv. Wildlands, het ziekenhuis of de bioscoop.

Opdracht 5

Bekijk de informatie op deze site.

a. Hoeveel middelbare scholen heeft Zwolle? (Let op: kijk alleen naar regulier, niet naar speciaal onderwijs).

b. Zoek op hoeveel inwoners Zwolle heeft.

c. Hoeveel inwoners heeft Zwolle per middelbare school?

Anders gezegd: Voor elke middelbare school wonen er ...... mensen in Zwolle.

d. Stel dat je zelf een stad ontwerpt met 500.000 inwoners. Hoeveel middelbare scholen zal je dan ongeveer moeten plaatsen?

Opdracht 5 - Antwoorden

a. Hoeveel middelbare scholen heeft Zwolle?

Volgens de pagina heeft Zwolle 17 scholen voor voortgezet onderwijs.

b. Zoek op hoeveel inwoners Zwolle heeft.

Zwolle had in januari 2024 in totaal 133.133 inwoners.

c. Hoeveel inwoners heeft Zwolle per middelbare school?

Voor elke middelbare school wonen er ongeveer 7800 mensen in Zwolle.

d. Stel dat je zelf een stad ontwerpt met 500.000 inwoners. Hoeveel middelbare scholen zal je dan ongeveer moeten plaatsen?

Als je voor elke 7800 inwoners één middelbare school nodig hebt, moet je in dat geval zo'n 64 middelbare scholen plaatsen. Niet zo gek: Amsterdam heeft 80 middelbare scholen!