3.1 China en het modern imperialisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

HC China

1842-2001

Eerst even dit

- kritiek op examen: teveel Westerse geschiedenis

- dus: China als niet-westerse geschiedenis

MAAR:

context China begint op het moment dat de Europanen voet aan wal zetten. 

China

Wat is de oppervlakte van China in km2? (Nederland is 41.543 km²)

Nederland: 41.543 km²

Wat weet je al over de geschiedenis van China?

3.1 China en het modern imperialisme

Kenmerkende aspecten 3.1

• 33. De moderne vorm van imperialisme die verband hield met industrialisatie 

• 34. De opkomst van emancipatiebewegingen
• 36. De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme.
• 44. Vormen van verzet tegen het West-Europese imperialisme.

Lees blz. 301 t/m 305 ( tot ongelijke verdragen)

Maak vragen 2 t/m 5

Leerdoel 1. 

Je kunt uitleggen waarom het centrale gezag van de Qing-dynastie verzwakt raakte. 

           Hierbij moet je weten: 

           o wanneer en hoe de Qing-dynastie over China regeerde (1644-1912) 

           o wat de kenmerken van het confucianisme zijn 

           o wat de ambtenarenexamens waren 

           o hoe de Chinezen naar de rest van de wereld keken

De Qing-dynastie

Verplichte haardracht--> 

de vlecht werd een symbool van onderworpenheid van de (Han) Chinezen aan de Mantsjoes.

- Vanaf de 17e eeuw werd  China geregeerd door keizers van Qing-dynastie

- Kwamen oorspronkelijk uit Mantsjoerije (Mantsjoes)

- Keizerlijk gezag gebaseerd op confucianisme

- Keizer door de Hemel aangewezen

Confucianisme

Filosofische leer van Confucius (555–479 v.Chr.)

Wat was Confusius' mening over de verstandhouding tussen de keizer en zijn onderdanen?

Wat was Confusius' mening over de verstandhouding tussen de keizer en zijn onderdanen?

Zoon des Hemels regeerde over het land met hulp van Mandarijnen (ambtenaren).

Door een ingewikkeld en kostbaar examenstelsel, dat eerst afgelegd moest worden, vormden mandarijnen een bevoorrechte klasse met veel aanzien.

90% van de bevolking was boer zonder rechten.

Plichten voor een boer:

- voedsel verbouwen

- belasting betalen

- dienen in het leger

Op welke wijze zou het confucianisme gezorgd hebben voor gezagsgetrouwe boeren?

Problemen voor de machtpositie van de Qing dynastie:

Intern

Economische en politieke problemen;

- Door bevolkingsgroei hongersnoden

- Aan het hof corruptie (vriendjespolitiek)

Verlies vertrouwen  in Hemels Mandaat van Qing-dynastie

Extern

modern imperialisme

Wat is modern imperialisme?

China en het modern imperialisme

- Economisch doel modern imperialisme: afzetgebied en grondstof

- Politiek doel: hoe meer land hoe meer aanzien

China beperkte mogelijkheden voor westerlingen om handel te drijven in China (Kanton)

China toonde weinig interesse in westers handelswaar 

Sinocentrisme: Rijk van het Midden (China als centrum van de wereld)

Welk handelswaar vonden de Britten waarmee ze de Chinese markt rond 1820 konden betreden:

1. Katoen
2. Thee
3. Opium
4. Gin

Britten uiteindelijk toch een product op de markt: opium

Verbod op opium door Chinese regering

Weinig effect -> via Kanton veel illegale opiumhandel

(zeer winstgevend voor de Britten)

Door massale verslaving raakte Chinese samenleving totaal ontwricht -> 1839: 20.000 kisten opium werden door de keizer vernietigd

Gevolg: Eerste opium oorlog (1839 -1842)

Wat waren de gevolgen voor China van de eerste opiumoorlog?

Gevolgen van de 1e Opiumoorlog waren voor China:

- 1839 greep keizer in: 20.000 kisten met opium werden verbrand

- Reactie Britten: oorlogsschepen naar China 

- Eerste Opiumoorlog was een feit

- Chinezen geen schijn van kans tegen moderne Britse vloot

Ongelijke verdragen

- Eerste Opiumoorlog eindigde in 1842 met nederlaag voor China

- Vernietigend verdrag: Chinezen flinke schadevergoeding, 5 havens volledig opengesteld voor handel, Hong Kong Britse kolonie

- Verdrag van Nankin kan worden beschouwd als de eerste van de Ongelijke Verdragen

- Na GB probeerde ook FA, de VS en RU invloed in China te vergroten

- Rusland zag Mantsjoerije als onderdeel van hun invloedsfeer 

- In veel steden (Shanghai) nam westerse invloed toe 

- Chinese regering verloor steeds meer zeggenschap

- In de verdragen werd voor buitenlanders extraterritorialiteit opgenomen

Wat zou dit in kunnen houden?

- Buitenlanders vielen niet langer onder Chinese wetgeving en wetspraak, maar konden door eigen rechtbanken op Chinees grondgebied worden berecht

Tweede Opiumoorlog 1856

- Tweede Opiumoorlog doordat China zich ging verzetten tegen nieuwe Britse economische eisen (weer nederlaag voor China en wederom vernederend verdrag)

Opstanden

- Door ongelijke verdragen hadden buitenlandse mogendheden hun positie in China verstevigd

- Macht van de keizer ernstig ondermijnd 

- Tussen 1851 en 1868 twee grote volksopstanden tegen Chinese overheid

- Taipingopstand (olv Hong) tegen de keizer

- Tegelijkertijd overstroomde de Gele rivier (grote problemen)

- Overheid deed niks --> bevolking kwam in opstand (Nianopstand)

- Gewapende acties tegen grootgrondbezitters

- Opstanden met grote moeite neergeslagen

- 1861: zelfversterkingsbeweging: militaire en technische modernisering

Bokseropstand

- Er kwamen een aantal hervormingen --> tegenstanders hiervan

- Cixi (keizerin-weduwe) steunde tegenstanders

- Nam macht over en draaide veel hervormingen terug

- Geheimzinnige rebellen beweging: Genootschap der Vuisten van de Gerechtvaardigde Eensgezindheid (Boksers)

- Gewelddadige acties tegen westerse imperialisten

Revolutie

- Macht van de Qing verder verzwakt door steun Cixi aan rebellen

- Leger werd gemoderniseerd, examenstelsel afgeschaft, meer mogelijkheden tot inspraak bestuur (hervormingen om Qing te redden)

- Cixi overleed, Puyi op de troon (3 jaar oud)

- Revolutionaire ideeen verspreidden zich snel 

- Nieuwe nationalistische beweging olv Sun Yatsen

- Qing-dynastie kwam ten val 

(1644-1912)

- Shikai president Republiek China 

Volgende les 

Donderdag oefenen met de stof en tijd voor alle vragen

Vergeet niet de taak van deze week: opdrachten 3.1