bijles h1

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 2

bijles h1

1800-1900
19e eeuw!!

Tijd van burgers en stoommachines 

Sprong naar moderne tijd

Huisnijverheid

Veel handelaren-grondstoffen

Boeren-gezinnen verwerkten het katoen in stukken stof.

• Om in de winter wat geld bij te verdienen

Het thuis maken van producten = huisnijverheid

Waarom wilden/moesten de boeren in de winter wat bijverdienen?

De stoommachine kan meer en sneller produceren... 

Huisnijverheid

Fabriek

Er ontstonden fabrieken

stoommachines pasten niet in huis 

-> fabriek -> in de buurt van ijzer en steenkool

Stoomtrein wordt bedacht -> vervoer van mensen, grondstoffen en producten wordt makkelijker

Werken in de fabriek

Werkgevers hadden werknemers in dienst.

• Mannen, vrouwen én kinderen (kinderarbeid)
•  HOE WAREN DE 
  WERKOMSTANDIGHEDEN?

Werken in de fabriek

Lang en hard werken, weinig loon

Veel mensen in de 19e eeuw leefden, ondanks dat ze werk hadden, 

alsnog in armoede.

Imperialisme

= Machtsuitbreiding door gebieden te veroveren 

Europa werd hierdoor steeds machtiger en veroverde veel gebied

Europeanisering

Verspreiding van manier van leven. 

Geloof, taal overbrengen en infrastructuur verbeteren. 

Imperialisme in Azië

Rond 1900: 

• Europeanen heersen over grote gebieden (kolonies)

Japan is nooit een kolonie geworden --> gaat juist zelf gebieden veroveren.

Imperialisme in Afrika

Strijd tussen Europese landen om het meeste gebied te krijgen         

1878: Conferentie van Berlijn

• Afspraken over verdeling van Afrika 

Het ontstaan van de aarde

• 4,5 miljard jaar geleden
• Een gloeiend hete bol
• Afkoeling --> ontstaan aardkorst

Geologie

De geologie doet onderzoek naar hoe:

• de aarde is ontstaan
  
• de aarde is samengesteld
  
• het leven zich heeft ontwikkeld
  

Fossielen en gesteenten

Hoe kunnen we iets te weten komen over de omstandigheden van vroeger?

• Fossielen: versteende overblijfselen van planten/dieren 

De drie sectoren:

    Landbouw  = primaire sector (boer)

       Industrie = secundaire sector (BOUWVAKKER, havenarbeider, fabrieksarbeider

Diensten = tertiaire sector (vakkenvuller, kassamederwerker, docent)

Arbeidsintensief

Er is veel arbeid nodig is om producten te kunnen produceren.

Kapitaalinstensief

Er zijn veel machines nodig om producten te kunnen produceren.

Vestigings

plaatsfactoren

- De reden waarom een fabriek op een bepaalde plaats wilt staan

- In de buurt van grondstoffen of je plek van verkoop.

Vestigingsplaatsfactoren 

Het voordeel van de plek waar je bedrijf staat

Drukke winkelstraat

Goedkope grond 

Makkelijk bereikbaar 

denk aan IKEA (altijd langs de snelweg, met veel parkeerplaats)