Week 5- Bestuurshandelingen en bestuursbevoegdheid

• Recht
• MBO
• Studiejaar 4

Bestuurs- en Staatsrecht 

Privaatrechtelijke VS publiekrechtelijke rechtshandeling

Besluiten van algemene strekking

• Algemeen verbindend voorschrift: regel die voor iedereen geldt. Bijvoorbeeld APV Eindhoven.  (zie ook: wet in materiële zin)
• Beleidsregel (1:3 lid 4 Awb): regel gemaakt door B.O. waarin wordt bepaald hoe bevoegdheid wordt uitgevoerd. 
• Plan: vaak gericht op ruimtelijke ordening. besluiten over een bepaald onderwerp worden vaak samengebracht in een plan, zodat die een logisch geheel vormen (bijv. bestemmingsplan/omgevingsplan). 

Verschillen AVV en beleidsregel

AVV	beleidsregel
gericht aan burgers	gericht aan B.O.'s
mag niet van worden afgeweken	soms kan/moet worden afgeweken (art. 4:84 Awb)
Er is een wettelijke grondslag nodig.	Er is géén wettelijke grondslag nodig om deze te maken/wijzigen.
geen bezwaar mogelijk	geen bezwaar mogelijk

geen bezwaar mogelijk tegen beiden, maar bij een avv wel tegen beslissingen op basis van een avv en tegen beslissingen waarbij beleid is gemaakt kun je je beroepen op het niet naleven van het beleid

In het bestuursrecht worden drie verschillende soorten besluiten van algemene strekking onderscheiden. Welke hoort daar niet bij?

1. AVV's
2. Plannen
3. Beschikkingen
4. Beleidsregels

Waarom is het Wetboek van Strafrecht, dat wel een algemene werking heeft en dus in principe voor iedereen geldt, zoals een algemeen verbindend voorschrift, toch geen besluit in de zin van de Awb?

Gemaakt door Regering + staten generaal = formele wetgever en dus géén bestuursorgaan. Besluit wordt gemaakt door een B.O. --> zie art. 1:1 lid 2 Awb en art. 1:3 lid 1 Awb.  

Beschikking

• gericht op één of meer personen  (persoonsgebonden)
• gericht op een aanwijsbare groep personen
• gericht op een rechtspersoon
• gericht op een zaak (zaaksgebonden)

aanwijsbare groep personen: ''Groep die wat betreft grootte en samenstelling, in overwegende mate een constant karakter vertoont, zodat niet kan worden gesproken van een besluit van algemene strekking.''

Bijv. bollentelers (beperkte groep boeren) in een bepaalde gemeente die ontheffing krijgen m.b.t. gebruik van bepaalde meststoffen. 

Het toekennen van een uitkering door het college van B & W komt voor in de Participatiewet. Om wat voor soort beschikking gaat het in dat geval?

1. Persoonsgebonden beschikking
2. Zaaksgebonden beschikking

Soorten beschikkingen

Beschikkingen kunnen zowel begunstigend of belastend zijn. 

• Begunstigende beschikkingen zijn bijv. : verlenen vergunning, toekennen studiefinanciering (op aanvraag) 

• belastende beschikkingen zijn bijv.: boete, belastingaanslag (ambtshalve)

Soorten beschikkingen

persoonsgebonden              vs           zaaksgebonden

op aanvraag                              vs           ambtshalve

begunstigend                          vs            belastend

Geef twee voorbeelden van beschikkingen waar jij mee te maken krijgt of al te maken hebt gekregen.

Meryem wil haar tuinhuis slopen. Artikel 27 van het bestemmingsplan van de wijk waar Meryem woont, verbiedt het slopen van tuinhuizen zonder toestemming. Meryem vraagt een beschikking aan. Zij wil hiermee toestemming krijgen om te slopen. Wat voor soort beschikking is dit?

1. Ambtshalve begunstigende beschikking (vergunning)
2. begunstigende beschikking op aanvraag (vergunning)
3. Ambtshalve belastende beschikking (aanslag)
4. Ambtshalve belastende beschikking (handhaving)

Soorten beschikkingen - III

• Vergunning: heft een wettelijk verbod op (bijv. om zomaar ergens iets te bouwen --> omgevingsvergunning)
• 
  
• Ontheffing/vrijstelling: heft bij wijze van uitzondering een verbod op (bijv. carbid-schieten)
• 
  
• Concessie: bestuursorgaan geeft toestemming voor een bepaalde 'openbaar nut' activiteit (bijv. busvervoer)
• 
  
• Subsidietoekenning: voor een bepaalde activiteit in het openbaar belang (bijv. zonnepanelen)
• 
  
• Statustoekenning: een persoon of zaak krijgt een bepaalde juridische positie: beschermd monument, vluchteling.
• 
  
• Aanslag: opleggen van een financiële verplichting
• 
  
• Handhaving: handhavende beschikkingen, bijv. dwangsombeschikking

Theorie van zojuist, leidt tot het volgende schema: 

Hoofdstuk 4

In week 1 hebben we gezien dat een bestuursorgaan alleen mag handelen op basis van de wet. Een bestuursorgaan moet bevoegd zijn.  Dit noemen we ook wel het legaliteitsbeginsel!

Er zijn meerdere mogelijkheden om deze bevoegdheden toe te kennen. 

Attributie

Wanneer de wet een bestuursorgaan rechtstreeks een bevoegdheid toekent is er sprake van attributie. Er wordt een nieuw bevoegdheid gecreëerd in de wet. 

De bevoegd kan zowel worden gegeven door een wet in formele zin, als door een lagere regeling (bijv. gemeentelijke verordening). 

 Voorbeeld attributie

Voorbeeld: art. 4 Wet wapens en munitie.

''Onverminderd de artikelen 4 en 9 van verordening (EU) nr. 258/2012 kan Onze Minister van bij of krachtens deze wet vastgestelde voorschriften of verboden vrijstelling of, op daartoe strekkend verzoek, ontheffing verlenen voor daarbij te omschrijven wapens of munitie, behorend tot een van de volgende groepen:.....''

Zoek artikel 172 van de Gemeentewet (Gemw) op. Welk bestuursorgaan is op grond van dit artikel belast met de openbare orde?

Zoek artikel 147 lid 1 Gemw op. Welk bestuursorgaan is op grond van dit artikel op grond van de hoofdregel bevoegd tot het vaststellen van verordeningen?

Delegatie (art. 10:13 Awb)

Bij delegatie krijgt een bestuursorgaan zijn bevoegdheid niet rechtstreeks uit de wet, maar van een ander bestuursorgaan. De bevoegdheid wordt overgedragen aan een ander bestuursorgaan, dat de taak zelfstandig onder haar eigen verantwoordelijkheid uitoefent!

• Mag alleen wanneer de wet dit toelaat (10:15 Awb)
• Het bestuursorgaan dat delegeert raakt de bevoegdheid kwijt (10:17 Awb)
• Er mag niet worden gedelegeerd aan ondergeschikten (10:14 Awb)

Voorbeeld delegatie 

Voorbeeld: art. 156 Gemeentewet.

''De raad kan aan het college en aan een door hem ingestelde bestuurscommissie bevoegdheden overdragen, tenzij de aard van de bevoegdheid zich daartegen verzet.''

Wat regelen de artikelen 10:16 en 10:18 Awb?

10:16 Awb: Het bestuursorgaan dat delegeert kan beleidsregels geven m.b.t. de gedelegeerd bevoegdheid --> dus instructies over hoe de bevoegdheid moet worden uitgevoerd.  

10:18 Awb: Besluit om te delegeren kan altijd worden ingetrokken. Bevoegdheid is dus niet definitief kwijt (art. 10:17 Awb). 

Mandaat (art. 10:1 Awb)

In geval van mandaat mag een bestuursorgaan of ambtenaar in naam van een ander bestuursorgaan besluiten nemen. 

De bevoegdheid wordt niet overgedragen, maar wordt in naam uitgevoerd van het bestuursorgaan dat het mandaat verleend. De verantwoordelijkheid blijft dus bij de mandaatgever.             Is het handig om het werk te verdelen! 

Mandaat is toegestaan, tenzij de wet dit uitdrukkelijk verbiedt (bijv. art. 10:3 lid 2 Awb). 

Voorbeeld mandaat 

Art. 43 van de Participatiewet bepaalt dat het College van B&W beslist over aanvraag uitkering. 

In de praktijk worden deze aanvragen op basis van mandaat afgehandeld door ambtenaren in naam van het College van B&W.