V2 -K4 Paragraf E: Grammatik B voltooid deelwoord

• Duits
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

V2 - Woche 47 - Stunde 1

Planung

Wiederholung: zwakke werkwoorden o.t.t

Grammatik: zwakke werkwoorden voltooid deelwoord  + selbständig arbeiten

Toets Wortschatz K3 = volgende week

Ziele

• Je kunt de regelmatige werkwoorden in de tegenwoordige tijd gebruiken.

• Je kunt het voltooid deelwoord gebruiken.

Hoe vind je de stam van een werkwoord?

1. door de ik-vorm te maken
2. door -en (of -n) van het werkwoord af te halen.
3. door het werkwoord te halveren
4. door de -n van het werkwoord af te halen

Welke uitgangen krijg je achter de stam bij de zwakke werkwoorden?

ich = stam + _____

du = stam + _____

er/sie/es/wer/man = stam + _____

wir = stam + ______

ihr = stam + ______

sie = stam + ______

Sie = stam + ______

e

en

en

en

st

t

t

Welk ezelsbruggetje kan ik toepassen bij de uitgangen achter de stam?

Voorbeeld: machen (doen, maken)

Achter de stam van het werkwoord komt bij elk persoonlijk voornaamwoord een uitgang. 

ich

du

er/sie/es

wir

ihr

sie

Sie

mache              

machst 

macht 

machen

macht

machen

machen

ich

du

er/sie/es

wir

ihr

sie

Sie

stam + e

stam + st

stam + t

stam + en (heel ww)

stam + t

stam + en (heel ww)

stam + en (heel ww)

Achter de stam van het werkwoord komt bij elk persoonlijk voornaamwoord een vaste uitgang. 

regel: esttenten

voorbeeld: machen

Wat gebeurt er als de stam van een werkwoord eindigt op een
-t /-d of -men/-nen *?


(*atmen, rechnen, regnen, öffnen, zeichnen, begegnen)

Voorbeelden stam -d/-t & -men/-nen

	machen	antworten	reden	atmen
ich	mach e	antwort e	red e	atm e
du	mach st	antwor t e st	red est	atm est
er/sie/es	mach t	antwor t e t	red et	atm et
wir	mach en	antwort en	red en	atm en
ihr	mach t	antwort e t	red et	atm et
sie/Sie	mach en	antwort en	red en	atm en

Wat gebeurt er als de stam van een zwak werkwoord eindigt op een s-klank? (s,ß,z)

Voorbeelden stam op s-klank

	machen	reisen	heißen
ich	mach e	reis e	heiß e
du	mach st	reis t	heiß t
er/sie/es	mach t	reis t	heiß t
wir	mach en	reis en	heiß en
ihr	mach t	reis t	heiß t
sie/Sie	mach en	reis en	heiß en

Voltooid deelwoord zwakke werkwoorden

Regel: voltooid deelwoord in het Duits

Het voltooid deelwoord maak je door ge + stam + t toe te passen. 

Bijvoorbeeld:

• wohnen - ge+wohn+t = gewohnt
• lachen - ge+lach+t = gelacht
• lieben - ge+lieb+t = geliebt

Voltooid deelwoorden gaan samen met een vorm van haben of sein:

• Ich habe in Berlin gewohnt 
• Er hat Fußball gespielt. 

Let op: de 'e' tussen stam en uitgang

Net als in de tegenwoordige tijd gebruik je bij een stam op -t of -d een extra e bij du-er/sie/es/man en ihr.

•  er hat gearbeitet - sie hat geredet - ich habe gewartet

Ook bij de werkwoorden atmen, öffnen, rechnen, regnen, zeichnen

gebeurt dit.

• er hat geöffnet - ihr habt geatmet - du hast gezeichnet

Let op: GEEN 'ge' voor de stam bij

1. werkwoorden die beginnen met be-, ver,- emp-, über-

• betalen - betaald
  / bezahlen -bezahlt
• verzorgen - verzorgd / versorgen - versorgt
• overnachten -overnacht / übernachten- übernachtet

2. werkwoorden, die eindigen op -ieren

• fotografieren - er hat fotografiert
• passieren - es ist passiert
• studieren - er hat studiert

sterke werkwoorden

Van sterke werkwoorden moet je leren hoe de klinker verandert. Je kunt er geen regel voor leren. Deze voltooid deelwoorden einigen vaak op -en. In de Lernliste staat bij sterke werkwoorden het voltooid deelwoord erbij. Deze moet je uit je hoofd leren. 

• schwimmen - geschwommen
• schreiben - geschrieben
• essen - gegessen

Kapitel 4 - Grammatik (E)

Machen: Paragraf E: Grammatik Aufgabe 18 - 27

Hilfsmittel: Buch Lernübersicht K4 (Seite 134)

Zeit: diese Stunde

Fertig (klaar) = Lernen Toets Wortschatz K3 (volgende week)

Fragen: Melde dich bei der Lehrerin

nächste Stunde

Grammatik: wiederholen zwakke werkwoorden o.t.t.

Grammatik: voltooid deelwoord

der Stundenplan

Arbeite zu zweit. Stel om de beurt een vraag. De vrag wordt in in een volledige Duitse zin bentwoord met. in het antwoord zit: Zeit, Fach und Tag. 

Bespiel:

Frage: Wann hast du Deutsch?

Antwort:

Ich habe am Montag um fünf vor acht Deutsch. 

Wanneer gebruik je geen ge-?

Maar in het Duits ook werkwoorden, die eindigen op -ieren

fotografieren - er hat fotografiert

passieren - es ist passiert

studieren - er hat studiert