H2 -K4 Paragraf E: Grammatik B voltooid deelwoord

• Duits
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

V2 - Woche 47 - Stunde 1

Aan het begin van de les

1. Zoek (rustig) je plekje op. 

2.Leg op de hoek van je tafel: 

• Duits boek, (Neue Kontakte havo 1-2 A)
• Duits schrift, 
• pen
• iPad (omgedraaid op de hoek van de tafel) 

3. Absentie controle

Planung

Retrieval Practice- Weißt du es noch: zwakke werkwoorden o.t.t. vorige les.

Grammatik: voltooid deelwoord

• Gemeinsam: uitleg voltooid deelwoord
• Selbstständig: üben in K4 E Aufgabe 24, 25, 26, 27

Doelen

•  Je kunt de zwakke werkwoorden in de tegenwoordige tijd gebruiken. 

• Je kunt de voltooide tijd van zwakke werkwoorden gebruiken. 

Hoe vind je de stam van een Duits werkwoord?

1. door de ik-vorm te maken
2. door -en (of -n) van het werkwoord af te halen.
3. door het werkwoord te halveren
4. door de -n van het werkwoord af te halen

Wat is de stam van "spielen"?

Wat is de stam van "kommen"?

Wat is de stam van "atmen"?

Welke uitgangen krijg je achter de stam bij de zwakke werkwoorden?

ich = stam + _____

du = stam + _____

er/sie/es/wer/man = stam + _____

wir = stam + ______

ihr = stam + ______

sie = stam + ______

Sie = stam + ______

e

en

en

en

st

t

t

Welk ezelsbruggetje kan ik toepassen bij de uitgangen achter de stam?

Voorbeeld: machen (doen, maken)

Achter de stam van het werkwoord komt bij elk persoonlijk voornaamwoord een uitgang. 

ich

du

er/sie/es

wir

ihr

sie

Sie

mache              

machst 

macht 

machen

macht

machen

machen

ich

du

er/sie/es

wir

ihr

sie

Sie

stam + e

stam + st

stam + t

stam + en (heel ww)

stam + t

stam + en (heel ww)

stam + en (heel ww)

Achter de stam van het werkwoord komt bij elk persoonlijk voornaamwoord een vaste uitgang. 

regel: esttenten

voorbeeld: machen

Ich (schreiben) …… einen Brief

Mein Bruder (spielen) …….. mit dem Ball

Warum (warten) ............. du nicht?

Voorbeelden stam -d/-t & -men/-nen

	machen	antworten	reden	atmen
ich	mach e	antwort e	red e	atm e
du	mach st	antwor t e st	red est	atm est
er/sie/es	mach t	antwor t e t	red et	atm et
wir	mach en	antwort en	red en	atm en
ihr	mach t	antwort e t	red et	atm et
sie/Sie	mach en	antwort en	red en	atm en

Wann (reisen).... du nach Frankreich ab?

Voorbeelden stam op s-klank

	machen	reisen	heißen
ich	mach e	reis e	heiß e
du	mach st	reis t	heiß t
er/sie/es	mach t	reis t	heiß t
wir	mach en	reis en	heiß en
ihr	mach t	reis t	heiß t
sie/Sie	mach en	reis en	heiß en

Voltooid deelwoord zwakke werkwoorden

Regel: voltooid deelwoord in het Duits

Het voltooid deelwoord maak je door ge + stam + t toe te passen. 

Bijvoorbeeld:

• wohnen - ge+wohn+t = gewohnt
• lachen - ge+lach+t = gelacht
• lieben - ge+lieb+t = geliebt

Voltooid deelwoorden gaan samen met een vorm van haben of sein:

• Ich habe in Berlin gewohnt 
• Er hat Fußball gespielt. 

Let op: de 'e' tussen stam en uitgang

Net als in de tegenwoordige tijd gebruik je bij een stam op -t of -d een extra e bij du-er/sie/es/man en ihr.

•  er hat gearbeitet - sie hat geredet - ich habe gewartet

Ook bij de werkwoorden atmen, öffnen, rechnen, regnen, zeichnen

gebeurt dit.

• er hat geöffnet - ihr habt geatmet - du hast gezeichnet

Let op: GEEN 'ge' voor de stam bij:

1. werkwoorden die beginnen met be-, ver,- emp-, über-

• betalen - betaald
  / bezahlen -bezahlt
• verzorgen - verzorgd / versorgen - versorgt
• overnachten -overnacht / übernachten- übernachtet

2. werkwoorden, die eindigen op -ieren

• fotografieren - er hat fotografiert
• passieren - es ist passiert
• studieren - er hat studiert

GE = 

Voltooid deelwoord sterke werkwoorden?

Van sterke werkwoorden moet je leren hoe de klinker verandert. Je kunt er geen regel voor leren. Deze voltooid deelwoorden einigen vaak op -en. In de Lernliste staat bij sterke werkwoorden het voltooid deelwoord erbij. Deze moet je uit je hoofd leren. 

• schwimmen - geschwommen
• schreiben - geschrieben
• essen - gegessen

Grammatik: het voltooid deelwoord

• Was: Machen K4 Paragraf E: Grammatik Aufgabe 19, 20, 21, 22, 24, 25, 27, 28
  
• Wie: Lies zuerst die Aufgaben und fülle danach die Antworten aus. 
  
• Mit wem: Selbstständig, Fragen stellen flüsternd an (1) Mitschüler (2) Lehrerin
  
• Hilfsmittel: Buch Lernübersicht K4 Grammatik A & B & Lernliste B K4
  
• Zeit: diese Stunde, niet af in de les = huiswerk
  
• Fertig (klaar) = 
  

1. K4 Slim stampen E Grammatik 1, 2 (90% of>) 
2. Leren Grammatik: Regels zwakke werkwoorden o.t.t. en volt. deelwoord

nächste Stunde

Weißt du es noch? Zwakke werkwoorden o.t.t. & voltooid deelwoord

K5 A Sehen 

Blijf op je plek tot de docent aangeeft dat het lesuur voorbij is. 

Schuif je stoel aan en laat het lokaal netjes achter. Danke!