Fictietheorie_algemeen

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2-4

Fictietheorie

Doelen

• Fictie en non-fictie
• Verhaalopbouw
• Vertelde tijd en verteltijd
• Vertelperspectieven
• Hoofdpersonen, bijfiguren en persoonsbeschrijving

Fictie & non-fictie

• Fictie is een verzonnen verhaal, is er ook realistische fictie?
• Non-fictie is een niet-verzonnen verhaal

Waar denk je aan bij fictie?

Verhaalopbouw

• Chronologisch (tijdsvolgorde) en niet-chronologisch
• Tijdsprongen en flashbacks

vertelde tijd vs verteltijd

vertelde tijd > tijd die in beslag wordt genomen door de gebeurtenissen in het verhaal. 

Verteltijd > leestijd, uitgedrukt in bladzijden.

uitleg

vertelde tijd                             tempo                           verteltijd

1 uur                                            traag                              300 pagina's

70 jaar                                        snel                                3 pagina's

1 jaar                                           gemiddeld                  250 pagina's

 

Vertelperspectief

• ik-vertelperspectief
• personaal vertelperspectief / hij-/zij-vertelperspectief
• auctoriaal vertelperspectief /alwetende verteller
• wisselend perspectief

Vertelperspectief

Het standpunt van waaruit een verhaal wordt verteld.

• ik-vertelperspectief
• hij/zij-vertelperspectief
• alwetend/auctoriaal perspectief
• meervoudig perspectief
  

Hoofdpersonen en bijfiguren

Hoofdpersoon	Bijfiguur
Uitgebreid beschreven	minder uitgebreid beschreven
Heeft een duidelijk doel	Helper/tegenstander
Je leest het verhaal vanuit hem/haar

persoonsbeschrijving

Als je een personage beschrijft, 

let je op verschillende elementen  : 

uiterlijk: gezicht, haar, kleding

1

karaktereigenschappen

2

kenmerken: leeftijd, gezondheid, rijk of arm

3

relaties met anderen : familie, vrienden, klasgenoten, vijanden,...

4

Kijk naar de volgende korte film 'Raak'

Noteer in een nieuw word document:

1. Wat is het vertelperspectief?
2. Wat kom je te weten over de hoofdpersonen?
3. Wie zijn de bijfiguren?
4. Verhaalopbouw: hoe begint de film?
5. Verhaalopbouw: hoe eindigt de film?
6. Is dit fictie of non-fictie?
7. Wat is de vertelde tijd? 

Kijk samen met de klas naar de filmscène van deze korte film Raak.

In deze film wordt het verhaal verteld vanuit meerdere vertellers. 

Hoe schrijf je een goede recensie?

In een recensie zijn de volgende onderdelen belangrijk:

- je beoordeling in aantal sterren of cijfer

- jouw mening, waarbij je beoordelingswoorden gebruikt en met argumenten onderbouwt.

Beoordelingswoorden

Om een oordeel te kunnen 

geven maak je gebruik van 

beoordelingswoorden.

Argument

De uitleg waarom je iets vindt, noemen we een argument.

Signaalwoorden: want, omdat, namelijk, 

Metafoor

Een vergelijking zonder verbindingswoord en zonder object

Voorbeeld:

• Als student woonde ik in een zwijnenstal.

Spreekwoorden en uitdrukkingen zijn ook vaak metaforen

Voorbeeld:

• Daar komt de aap uit mouw.

Beeldspraak: metafoor

Sommige metaforen gebruik je zo vaak, dat je ze niet meer als metafoor ziet:

Die informatie kun je wel op het web vinden. 

Een web is een dradenstelsel van een spin, maar als metafoor verwijst het naar het interbet. 

Metafoor

Metafoor: het object wordt vervangen door het beeld.

Bijvoorbeeld: Niemand wil vrienden zijn met zo'n heks. 

Fictie is

1. waargebeurd
2. zelf meegemaakt
3. verzonnen
4. gedichten

Non-fictie is

1. Gedichten
2. Een sprookje
3. Romans
4. Kranten

Een voorbeeld van een fictietekst is

1. advertentie
2. roman
3. filmtrailer
4. gebruiksaanwijzing

Wat is GEEN vertelperspectief?

1. ik-verteller
2. wij-verteller
3. hij/zij-verteller
4. alwetende verteller

De speelfilm De Titanic is

1. niet realistische fictie
2. realistische fictie
3. non-fictie
4. niet realistische non-fictie

Een metafoor

1. is figuurlijk
2. is letterlijk

Als een schrijver schrijft over zijn eigen leven dan heet dat

1. realistische fictie
2. realistische non-fictie
3. niet realistische fictie
4. non-fictie

Wat is een metafoor?

1. Een frisse neus halen
2. Ze zei: 'bla dat zwarte jurkje blabladiebla'
3. Zijn sterrenmooie moeder
4. Rick praat met de golven

Ik-vertelperspectief

Hij/zij-vertelperspectief

Alwetend vertelperspectief

Hij ziet zijn vrienden lopen in de stad. 

Hij zou er morgen wel achterkomen dat je het leven niet kan plannen.

Wat een vervelend mannetje, denk ik terwijl ik zijn kop koffie inschenk. 

Harry Potter is een voorbeeld van

1. non-fictie
2. niet realistische non-fictie
3. realistische fictie
4. niet realistische fictie

Chronologisch is

1. bepaalde hoeveelheid tijd
2. de gebeurtenissen in de juiste volgorde
3. een voorval dat al eerder is gebeurd
4. een vooruitblik in het verhaal

Verteltijd of vertelde tijd:
De tijd die voorbij is gegaan in het verhaal is 3 jaar.

1. Verteltijd
2. Vertelde tijd

vertelperspectief

hoofdpersoon

ik-verhaal

hij/zij-verhaal

karakter

uiterlijk

verandering

Droom ik nog steeds? Ik blijf een paar seconden doodstil liggen.

Nadia bleef staan. "Hallo, ik ben Nadia". Bas liet zijn blik over de tengere brunette glijden.

Flashback is

1. vooruitblik in het verhaal
2. een bepaalde tijd in het verhaal
3. een voorval dat eerder is gebeurd
4. een tijdsprong maken

Is het vertelperspectief betrouwbaar?

1. Ja
2. Nee

Bij een metafoor heb je....

1. Alleen maar een beeld
2. Een beeld en de werkelijkheid
3. Altijd het woordje ALS
4. A, B en C zijn allemaal goed.

Een tijdsprong is

1. een stuk tijd waarover niets wordt vermeld
2. een verhaal wordt niet verteld in de juiste volgorde
3. een vooruitblik in het verhaal
4. een verhaal speelt zich af in een bepaalde tijd

Verteltijd of vertelde tijd:
Hij heeft er 15 minuten over gedaan om het fragment te lezen.

1. Verteltijd
2. Vertelde tijd

Een hoofdpersonage

1. er wordt alleen over het uiterlijk verteld
2. er wordt alleen over het innerlijk verteld
3. er wordt alleen over het gevoel verteld
4. een combinatie van A, B en C

Wat wordt er bedoeld met vertelperspectief?

1. hoeveel personages er in het verhaal zitten
2. de structuur van het verhaal
3. vanuit welk oogpunt het verhaal verteld wordt
4. wat de hoofdpersoon doet in het verhaal

Verteltijd of vertelde tijd:
"een hoofdstuk uit een boek"

1. verteltijd
2. vertelde tijd

Wat is een metafoor?

1. Een spreekwoord gebruiken
2. Een vergelijking maken
3. Twee dingen naast elkaar zetten
4. Object en beeld laten samenvallen