Tijdvak 4 introductie H4
1 / 28
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4,5
This lesson contains 28 slides, with text slides.
Items in this lesson
Slide 1 - Slide
Leerdoelen tijdvak 4
Je kunt:
- de opkomst van handel en ambacht verklaren
- de opkomst van de steden verklaren
- het ontstaan van staten en centralisatiepolitiek verklaren
Je leert:
- hoe je moet werken met bronnen(stappenplan)
Slide 2 - Slide
In de les (1)
Leerdoel:
- de opkomst van handel en ambacht verklaren
- Terugkomen op huiswerk: blz. 58
Slide 3 - Slide
Opkomst handel en ambacht
Kenmerkend aspect: de opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van de agrarisch-urbane samenleving
Slide 4 - Slide
Opkomst van handel en ambacht
Veroorzaakt door meer voedsel door:
- ijzeren ploeg
- ontginningen
- drieslagstelsel
Slide 5 - Slide
Slide 6 - Slide
Opkomst van handel en ambacht
Gevolgen:
- bevolkingsgroei
- handel in overschotten op strategische punten (kruispunten wegen/aan rivieren/bij kerk)
Slide 7 - Slide
Handel
Slide 8 - Slide
Ambachten
Slide 9 - Slide
In de les
Aan de slag met bron U. Beantwoord de volgende vragen:
a. Wat voor soort bron is het?
b. Waar is de bron gemaakt?
c. Wanneer is de bron gemaakt?
d. Wie heeft de bron gemaakt?
e. Welk(e) kenmerkend(e) aspect(en) hoort(horen) bij de bron?
f. Is de bron representatief? Waarom wel/niet?
g. Is de bron betrouwbaar? Waarom wel/niet?
Slide 10 - Slide
In de les (2)
Leerdoel:
- de opkomst van steden verklaren
- Terugkomen op huiswerk: blz. 58 t/m 60
Slide 11 - Slide
Opkomst steden
Kenmerkend aspect: de opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden
Slide 12 - Slide
Opkomst en groeiende zelfstandigheid van steden
De handelsplekken groeien uit tot steden met stadsrechten,
dus een eigen bestuur, wetten en regels.
In ruil voor die stadsrechten/privileges werd er belasting betaald aan de landsheer en gaven de steden hem
militaire steun.
Slide 13 - Slide
Slide 14 - Slide
Slide 15 - Slide
Stadsrechten Doesburg 1237
Slide 16 - Slide
In de les
Aan de slag met bron V en Y. Beantwoord de volgende vragen:
a. Wat voor soort bron is het?
b. Waar is de bron gemaakt?
c. Wanneer is de bron gemaakt?
d. Wie heeft de bron gemaakt?
e. Welk(e) kenmerkend(e) aspect(en) hoort(horen) bij de bron?
f. Is de bron representatief? Waarom wel/niet?
g. Is de bron betrouwbaar? Waarom wel/niet?
Slide 17 - Slide
In de les (3)
Leerdoel:
- het ontstaan van staten en centralisatiepolitiek verklaren
- Terugkomen op huiswerk: blz. 64
Slide 18 - Slide
Staatsvorming
Kenmerkend aspect: het begin van staatsvorming en centralisatie
Slide 19 - Slide
Staatsvorming en centralisatie
Het ontstaan van een centraal bestuur en wetgeving vanuit een hoofdstad door een vorst en ambtenaren.
Dit wordt mogelijk door de geldeconomie (belasting), militaire macht en ambtenarenapparaat.
Slide 20 - Slide
Staatsvorming in Frankrijk
Met behulp van de steden braken de Franse koningen de macht van hun leenmannen en centraliseerden de macht.
Slide 21 - Slide
Staatsvorming in Engeland
Centralisatie verliep niet zo soepel als in Frankrijk, omdat: de leenmannen zich verzetten tegen de extra belastingen van de koning. Zij kwamen in opstand en dwongen af dat de koning hun toestemming hiervoor nodig had.
Dit werd vastgelegd in de Magna Carta (1215)
Slide 22 - Slide
Slide 23 - Slide
Magna Carta
De Magna Carta was het resultaat van onderhandelingen tussen koning Jan zonder Land en zijn leenmannen. Hieronder een bepaling uit de Magna Carta:
§12: Geen belasting mag geheven worden in het koninkrijk zonder zijn algemene instemming van de Staten-Generaal. De koning mocht geen belasting meer heffen op zijn eigen initiatief.
Vastgesteld door Jan zonder Land op 15 juni 1215 te Windsor in Engeland
Slide 24 - Slide
In de les
Aan de slag met bron X. Beantwoord de volgende vragen:
a. Wat voor soort bron is het?
b. Waar is de bron gemaakt?
c. Wanneer is de bron gemaakt?
d. Wie heeft de bron gemaakt?
e. Welk(e) kenmerkend(e) aspect(en) hoort(horen) bij de bron?
f. Is de bron representatief? Waarom wel/niet?
g. Is de bron betrouwbaar? Waarom wel/niet?
Slide 25 - Slide
Slide 26 - Slide
Middeleeuwse Friese teksten gevonden in Oostenrijk: 'Je hart maakt een sprongetje'
In Oostenrijk zijn twee middeleeuwse Friese teksten gevonden. Het gaat om fragmenten die in het Oudfries zijn geschreven, een voorganger van de moderne Friese taal die tot de zestiende eeuw werd gesproken in het noorden van Nederland en Noordwest-Duitsland. Onderzoekers spreken van een bijzondere vondst.
De ontdekking is bekendgemaakt door de Oostenrijkse hoogleraar Robert Nedoma in wetenschappelijk tijdschrift Die Sprache. Hij vond de fragmenten in de Nationale Bibliotheek in Wenen. De teksten maakten deel uit van de privécollectie van een voormalig directeur van de bibliotheek, die de stukken in de twintigste eeuw tijdens zijn studie in Praag verwierf.
De fragmenten zijn meer dan vijfhonderd jaar oud. Een tekst dateert uit de vijftiende eeuw, de ander uit het begin van de veertiende eeuw, meldt onderzoeksinstituut de Fryske Akademy.
Slide 27 - Slide
'Geen teksten die voor de sier zijn geschreven'
Omdat er weinig bekend is van het Oudfries, zijn de teksten volgens onderzoekers waardevol voor de kennis over de taal. "Wij wisten niet van het bestaan hiervan af", zegt Rolf Bremmer, emeritus hoogleraar Fries, tegen Omrop Fryslân. "Je hart maakt een sprongetje, dit is zo bijzonder."
De gevonden fragmenten zijn pagina's met juridische teksten. "Je kunt je afvragen wat daar zo mooi aan is", zegt hij. "Maar het laat zien hoe een gemeenschap in elkaar steekt. Dit geeft ons inzicht in het leven, in het gedrag en handelen van mensen."
De teksten laten niet alleen iets zien over hoe mensen in die tijd leefden, maar hebben volgens Bremmer ook een taalkundige waarde. "Er komen weer nieuwe woorden boven water, woorden die we nog niet kenden."
