disciplines; beeldende kunst en architectuur

• Art and design
• Secondary Education

disciplines; beeldende kunst en architectuur

Wat zou er aan beeldende kunst bekend zijn op de Caribische eilanden?

beeldende kunst

Op de benedenwindse eilanden van de Nederlandse Antillen gebeurt tot halverwege de twintigste eeuw van alles op cultuur gebied. In theaters worden opvoeringen gegeven en in huiselijke kring luistert de elite naar concerten. Kunst is dan toch vooral een voorrecht van de bovenklasse van de samenleving. Maar wat de beeldende kunst betreft is het rond 1850 nog stilletjes op de eilanden.

Soublette

Het is wel de tijd van de opkomst van de fotografie. Felix Robert Casper Soublette opent in 1874 zijn fotografiezaak in de Breedestraat. Hij en zijn zoon zijn later ook buiten het eiland bekend als ‘Soublette et fils’ en leggen een belangrijk deel van de geschiedenis vast op camera.

Is het belangrijk dat de foto's van Soublette gemaakt zijn?
Leg uit waarom wel/niet

Kunstenaars

Maar over wat er door wie werd geschilderd en gebeeldhouwd, is weinig bekend. Het is te danken aan de Curaçaose schrijver en schilder John de Pool (1873-1947) dat we nog iets weten van de lokale kunst en kunstenaars van eind negentiende en begin twintigste eeuw. Schilderen en beeldhouwen was, net zoals klassieke muziek en theater, in die tijd iets voor de rijkere mensen uit de samenleving. Zij hadden de middelen om naar het buitenland te gaan en een opleiding te volgen.

Lokale kunstenaars

Cornelis Gorsira (1848-1924) bijvoorbeeld werd op Curaçao geboren maar volgde in Engeland een professionele kunstopleiding. Gorsira kwam daarna bijna nooit meer naar zijn geboorte-eiland terug. Net zoals John Ecker (1884-1932) die aan de kunstacademie in Panama en in New York studeerde en in neoklassieke stijl schilderde.

Welke invloeden herkennen we in de Curacaose architectuur?

Architectuur

Fusie van bouwstijlen

Zoals de bouwstijl van de kerken in Pueblo in Mexico, is beïnvloed door de Spanjaarden en de indianen, zo zijn ook op Curaçao voorbeelden van architectuur te vinden waarin de koloniale Europese vormen zich vermengden met inheemse elementen. Dat zie je bijvoorbeeld terug in de versieringen en balustrades van de herenhuizen in Scharloo van eind negentiende eeuw.\

Architectuur

Fusie van bouwstijlen

De huizen die in de ‘nieuwe wijken’ Ser’i Otrobanda – bijvoorbeeld Witteweg 46, 48 en 58 - en Scharloo worden gebouwd vallen op door de classicistische symmetrie, de zuilen, timpanen en soms zelfs kariatiden (kolommen in de vorm van vrouwenfiguren). Maar later gaat dat strakke classicisme in Scharloo verloren en worden de gebouwen, waarschijnlijk door invloeden vanuit Zuid-Amerika, juist versierd met overdadige decoratieve elementen.

Het nieuwe bouwen

De moderne architectuur van begin 202 eeuw: eenvoudige, geometrische vormen en het ontbreken van decoratie. Functionaliteit staat voorop. De architect speelt met licht en kleuren, met open en gesloten vlakken en met massa en ruimte. Er zijn nieuwe technieken en materialen, zoals gewapend beton (skeletbouw). Lichte muren en grote glaswanden worden opgenomen.

Kenmerken van het nieuwe bouwen

Tropisch bouwen

Het onderzoek dat Le Corbusier in 1933 doet, is belangrijk voor het nieuwe bouwen in de tropen. Le Corbusier is een van de pioniers van de moderne architectuur en introduceert het gebruik van lamellen als zonwering. Hij noemt dat zelf de toepassing van de ‘brise-soleil’. Hier zie je hoe Braziliaanse architecten zich lieten inspireren door Le Corbusier. Dit gebouw van het ministerie van Onderwijs en Gezondheid is een bouwwerk van de Braziliaanse modernen uit Rio de Janeiro.

Tropisch bouwen op Curacao

De moderne kijk op tropisch bouwen sprak de Curaçaose architect Ben Smit aan. De ideeën van het tropisch bouwen werden in de jaren 40 en 50 toegepast bij openbare gebouwen die in de moderne stijl werden ontworpen. Een goed voorbeeld is de oude openbare bibliotheek, midden op het Johan van Walbeeckplein in Pietermaai. In het pand, dat werd gerestaureerd, is nu de Stichting National Archeological Anthropological Memory Management (NAAM) gehuisvest.

Art deco

Naast het nieuwe functionele bouwen is er aan het begin van de 20e eeuw ook een stijl ontstaan die wel decoratief genoemd kan worden, de Art Deco (1910-1940). Kenmerkend voor de Art Deco is de toepassing van geometrische vormen en stileringen van vormen uit de natuur. De strakke of gestroomlijnde vormen of decoraties worden voorzien van felle kleuren en zwarte, zilver-, metaal- en chroomkleuren. Deze chique stijl wordt in de VS en Europa op alle mogelijke terreinen toegepast en heeft ook op Curaçao haar sporen nagelaten.

Kenmerken van art deco

Tropical deco op Curacao

 Art deco zien we op Curacao:  Cinelandia en West End. Beide theaters gaan in 1941 open en zijn ontworpen door ingenieur Pieter van Stuivenberg. De ingenieur laat zich inspireren door de American deco van begin jaren 30. De daaruit voortkomende Tropical Deco zag Stuivenberg als de ideale architectuur voor het tropische klimaat van Curaçao.

Kenmerken van tropical deco