Lezen H1.2 - uiteenzetting 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

STILLEZEN

Telefoon in de telefoontas (UIT)

iPad in je tas!

Talent

1.2 Lezen

Wat gaan we vandaag doen?

Leerdoel:

• Je weet wat een uiteenzetting is
• je weet wat tekststructuren zijn en je kan ze herkennen in een tekst.
• Opbouw van een alinea: de kernzin
• Functies van inleiding en slot
  

-

Opbouw van een alinea

In een goed opgebouwde alinea staat bijna altijd een

KERNZIN

Kernzin

onderwerp van de alinea

of

belangrijkste informatie

DE REST IS DE UITWERKING VAN DE KERNZIN!

Opbouw van een alinea

Lees nu de theorie in je boek en maak aantekeningen

Kernzin in een alinea

Tekst 2
Kernzin is

1. de eerste zin
2. de tweede zin
3. de laatste zin
4. er is geen kernzin

Kernzin in een alinea

Tekst 3
Kernzin is

1. de eerste zin
2. de tweede zin
3. de laatste zin
4. er is geen kernzin

1. de eerste zin
2. de tweede zin
3. de derde zin
4. de laatste zin

“De opwarming van de aarde heeft ten eerste een slechte invloed op de natuur. Dier- en plantensoorten sterven bijvoorbeeld uit. Bovendien is het ook slecht voor de gezondheid van de mens, nu de lucht steeds smeriger wordt. Daarom vind ik dat de overheid snel actie moet ondernemen.”

1. de eerste zin
2. de tweede zin
3. de laatste zin
4. er is geen kernzin

ZWARTE BLADZIJDE
Hoe bepaal je als museum het woordgebruik als de con-
text van de woorden en het maatschappelijk bewustzijn
erover steeds veranderen? “Uiteindelijk gaat het niet  
zozeer om de woorden zelf, maar om de gesprekken en
reflectie eromheen”, zegt Vera Carasso, directeur muse-
ale zaken van het Scheepvaartmuseum in Amsterdam.
De gids Woorden doen ertoe ligt ook bij hen op tafel. “Het
is heel belangrijk dat dit nu op papier staat. Maar uitein-
delijk gaat het om afwegingen in de praktijk. Dat is een
voortdurende discussie, die bij ons al langer gaande is.
Sommige woorden die tien jaar geleden in orde waren,
kunnen nu niet meer. En ongetwijfeld gebruiken we nu
weer woorden die over tien jaar niet meer kunnen, hoe
bewust we er ook mee bezig zijn.”

Tekst 4
Kernzin is

1. de eerste zin
2. de tweede zin
3. de laatste zin
4. er is geen kernzin

ZWARTE BLADZIJDE
Hoe bepaal je als museum het woordgebruik als de con-
text van de woorden en het maatschappelijk bewustzijn
erover steeds veranderen? “Uiteindelijk gaat het niet  
zozeer om de woorden zelf, maar om de gesprekken en
reflectie eromheen”, zegt Vera Carasso, directeur muse-
ale zaken van het Scheepvaartmuseum in Amsterdam.
De gids Woorden doen ertoe ligt ook bij hen op tafel. “Het
is heel belangrijk dat dit nu op papier staat. Maar uitein-
delijk gaat het om afwegingen in de praktijk. Dat is een
voortdurende discussie, die bij ons al langer gaande is.
Sommige woorden die tien jaar geleden in orde waren,
kunnen nu niet meer. En ongetwijfeld gebruiken we nu
weer woorden die over tien jaar niet meer kunnen, hoe
bewust we er ook mee bezig zijn.”

Functie van inleiding

Aandacht te trekken

Het is net als met die geurige Tasty Tom-tomaten. Of de ‘eetrijpe’ avocado’s. De namen benadrukken pijnlijk dat de gewone tomaat een smakeloze bleke pingpongbal is en dat je met de doorsnee avocado iemands hersenen kunt inslaan. Voor een eetbare salade moet je wel de duurdere varianten kopen.

Zo is het in het onderwijs ook. Overal waar het woordje ‘excellent’ opduikt, moet je alert zijn. Kennelijk is gewoon niet pluis.

Andere functies van inleiding

• onderwerp
• aanleiding
• centrale vraag
• mening
• samenvatting
• persoon/personen introduceren
  

Lees de inleiding nauwkeurig.

Wat is de functie van de inleiding?

1. enkel aandacht trekken
2. het onderwerp noemen
3. centrale vraag stellen
4. samenvatting geven

Functie van een slot

• conclusie
• samenvatting
• advies of waarschuwing
• toekomstverwachting
  

Lees tekst 3 nauwkeurig.

Wat is de functie van het slot?

1. een samenvatting van de tekst geven
2. de conclusie noemen
3. de vraag uit de inleiding beantwoorden

Wat hebben we deze gedaan?

Leerdoel:

• herhaling onderwerp, hoofdgedachte, tekstdoel, tekstsoort, tekstvorm, tekstverband
  
• Je weet wat een uiteenzetting is
• je weet wat tekststructuren zijn en je kan ze herkennen in een tekst.
• Opbouw van een alinea: de kernzin
• functies van inleiding en slot
  

-

Ik kan het onderwerp van een tekst vinden

1. ja
2. nee

Ik kan de hoofdgedachte van een tekst vinden

1. ja
2. nee

Ik weet nu wat tekstdoel, tekstsoort en tekstvorm is.

1. ja
2. nee

Ik weet wat een uiteenzetting is

1. ja
2. nee

Ik weet wat tekststructuren zijn en ik kan ze herkennen in een tekst.

1. ja
2. nee

Ik weet hoe je een kernzin in een alinea kunt vinden.

1. ja
2. nee