Voedingsstoffen benoemen

• Mens & Natuur
• Praktijkonderwijs
• Leerjaar 2

Vitamines

Vitamines zijn onmisbaar voor het lichaam. Vitamines heb je nodig voor:

- de groei van het lichaam;

- het herstel van het lichaam;

- het functioneren van het lichaam.

Vitamines zijn belangrijk voor een goede gezondheid.

Vitamines komen voor in onze voeding. Het lichaam maakt ze niet of onvoldoende zelf.

Er bestaan 13 verschillende vitamines: A,  D,  E en K. Vitamine B1, B2, B3, B5, B6, B8, B11  en B12 en C

Mineralen

Mineralen komen in kleine hoeveelheden voor in het eten en drinken.

Mineralen zijn belangrijk voor:

- een goede gezondheid;

- een normale groei en ontwikkeling.

Mineralen leveren geen energie.

Mineralen komen voor in de natuur, bijvoorbeeld in gesteenten.

Planten en dieren nemen deze mineralen op, waardoor ze in eten en drinken terecht komen. 

Het lichaam moet mineralen binnen krijgen via het eten en drinken.

Eiwitten

Eiwitten zijn belangrijk voor het lichaam.

Eiwitten leveren energie en bouwstoffen aan het lichaam.

Er zijn dierlijke en plantaardige eiwitten.

Dierlijke eiwitten zitten in:

vlees, vis, melk, kaas en eieren.

Plantaardige eiwitten zitten in:

brood, graanproducten, peulvruchten, noten en paddenstoelen. 

Vetten

Vet is een bron van energie, vitamine A, vitamine D, vitamine E.

Er bestaat onverzadigd en verzadigd vet.

Vet in voedingsmiddelen bestaat altijd uit een combinatie van beide.

Onverzadigd vet is gezonder dan verzadigd vet.

Vet heeft de volgende functies:

- Vet levert energie aan het lichaam.

- Vet wordt makkelijk omgezet in lichaamsvet.  Lichaamsvet is bedoeld als energievoorraad, als bescherming voor je organen en tegen de kou. 

- Vet levert bouwstoffen en bescherming tegen ongewenste indringers, zoals bacteriën.  

Koolhydraten

Koolhydraten geven het lichaam energie. Koolhydraten zitten in suikers en zetmeel.

Vooral voor de hersenen en rode bloedcellen zijn koolhydraten erg belangrijk.

De hersenen kunnen zelfs niet zonder koolhydraten. 

Goede producten met koolhydraten:

- volkoren brood en graanproducten

- groente en fruit

- peulvruchten (bonen)

Foute producten met koolhydraten:

- frisdranken

- vruchtensappen

Vezels

Vezels zijn belangrijk voor het lichaam. Vezels zorgen voor:

- een goede stoelgang (poepen);

- een langer vol gevoel (niet zo snel weer honger).

Vezels komen voor in vezelrijke voeding, zoals:

- groente en fruit

- volkorenproducten (brood, crackers, ontbijtkoek, beschuit-

- Aardappelen, volkorenpasta, zilvervliesrijst.

- Peulvruchten.

- Noten en zaden.

- Ontbijtgranen.

Proefje 1: Vitamine C

Dit heb je nodig:

1 appel

1 citroen

1 mesje

2 schoteltjes

1 citroenpers

Proefje 1: Vitamine C

Dit moet je doen:

- Schil de appel en snijd die doormidden.

- Doe beide helften op een schoteltje.

- Pers de citroen uit.

- Giet het citroensap over één van de appelhelften.

- Laat de schoteltjes een half uur staan.

...

- Geef antwoord op de vragen op je werkblad.

Proefje 2: Koolhydraten

Dit heb je nodig:

1 aardappel

1 scherp mesje

1 snijplank

1 glazen pot met deksel

Proefje 2: Koolhydraten

Dit moet je doen:

- Snijd een aardappel in heel dunne schijfjes.

- Doe de schijfjes in een glazen pot met water en doe het deksel op de pot.

- Schud de pot een paar minuten flink door elkaar.

- Haal de schijfjes eruit.

- Laat de pot met water een half uur staan.

...

- Giet het water voorzichtig uit de pot en Geef antwoord op de vragen op je werkblad.   

Proefje 3: Vezels

Dit heb je nodig:

1 zeef

2 schaaltjes

1 eetlepel

1 pak bloem

1 pak volkorenmeel

Proefje 3: Vezels

Dit moet je doen:

- Doe 3 eetlepels bloem in de zeef.

- Zeef de bloem boven een schaaltje.

- Doe 3 eetlepels volkorenmeel in de zeef.

- Zeef het volkorenmeel boven een schaaltje.

...

Geef antwoord op de vragen op je werkblad.  

Proefje 4: Eiwit

Dit heb je nodig:

2 eieren

1 schaaltje

1 kleine pan

1 mesje

1 pollepel

1 kookplaat/fornuis

Proefje 4: Eiwit

Dit moet je doen:

- Kook 1 ei 10 minuten op de kookplaat.

- Haal het ei voorzichtig uit het water.

- Houd het ei even onder de koude kraan.

- Pel het ei en snijd het doormidden.

- Breek het andere ei in het schaaltje.

...

- Geef antwoord op de vragen op je werkblad.

Proefje 5: Vetten

Dit heb je nodig:

1 druppel olie

1 mespuntje margarine

1 druppel water

3 kleine papiertjes

1 föhn

Proefje 5: Vetten

Dit moet je doen:

- Doe een druppel olie op 1 stukje papier.

- Schrijf 'olie' op het hoekje van dit stukje papier.

- Doe een mespunt margarine op 1 stukje papier.

- Schrijf 'margarine'op het hoekje van dit stukje papier.

- Doe hetzelfde met een druppel water. 

...

- Geef antwoord op de vragen op je werkblad.

Proefje 6: Mineralen

Dit heb je nodig:

1 pak sojamelk met extra calcium

1 glas

1 föhn

Proefje 6: Mineralen

Dit moet je doen:

- Schenk het glas half vol met melk.

- Drink de melk op of schenk het terug in het pak.

- Föhn in het glas totdat de melkaanslag opgedroogd is.

...

- Veeg met je vinger over de aanslag.

- Geef antwoord op de vragen op je werkblad.  

Hierna volgen de werkkaarten!

De kleur komt overeen met de soort proef!

Proefje 1: Vitamines
1. Wat gebeurde er met de appelhelften?

Proefje 1: Vitamines
2. Waarom bleef de ene helft wit?

Proefje 1: Vitamines
3. Waar heb je vitamines voor nodig?

Proefje 1: Vitamines
4. In welk vak van de schijf van vijf zit veel Vitamine C?

Proefje 2: Koolhydraten
1. Wat zag je op de bodem van de pot waar aardappel en water in hadden gezeten?

Proefje 2: Koolhydraten
2. Welke stof is dat denk je?

Proefje 2: Koolhydraten
3. Waar heb je deze koolhydraten (zetmeel) voor nodig?

Proefje 2: Koolhydraten
4. In welk vak van de schijf van vijf zitten veel koolhydraten?

Proefje 3: Vezels
1. Wat is het verschil tussen bloem en volkoren meel?

Proefje 3: Vezels
2. Wat zijn die deeltjes?

Proefje 3: Vezels
3. Waar heb je vezels voor nodig?

Proefje 3: Vezels
4. In welk vak van de schijf van vijf zitten veel vezels?

Proefje 4: eiwit
1. Wat is het verschil tussen een rauw en een gekookt ei?

Proefje 4: eiwit
2. Hoe heet de stof die wit is geworden?

Proefje 4: eiwit
3. Waar heb je eiwit voor nodig?

Proefje 4: eiwit
4. In welk vak van de schijf van vijf vind je eiwit?

Proefje 5: Vetten
1. Wat zag je nadat de papiertjes waren opgedroogd?

Proefje 5: Vetten
2. Waar heb je vet voor nodig?

Proefje 5: Vetten
3. In welk vak van de schijf van vijf vind je vetten?

Proefje 6: Mineralen
1. Wat kwam er op je vinger nadat het glas droog was?

Proefje 6: Mineralen
2. Wat is dat witte poeder?

Proefje 6: Mineralen
3. Waar heb je kalk voor nodig?

Proefje 6: Mineralen
4. In welk vak van de schijf van vijf vind je kalk?

Evaluatie proefje 1: Vitamines

1. Wat gebeurde er met de appelhelften?

Evaluatie proefje 1: Vitamines

1. Wat gebeurde er met de appelhelften?

De helft zonder citroensap werd bruin, de helft met citroensap bleef wit.

Evaluatie proefje 1: Vitamines

2. Waarom bleef de ene helft wit?

Evaluatie proefje 1: Vitamines

2. Waarom bleef de ene helft wit?

Citroensap bevat vitamine C. Dit is zuur. Zure vitamine C zorgt ervoor dat de appel niet verkleurt.

Evaluatie proefje 1: Vitamines

3. Waar heb je vitamines voor nodig?

Evaluatie proefje 1: Vitamines

3. Waar heb je vitamines voor nodig?

- de groei van het lichaam;

- het herstel van het lichaam;

- het functioneren van het lichaam.

Evaluatie proefje 1: Vitamines

4. In welk vak van de schijf van vijf zit veel Vitamine C?

Evaluatie proefje 1: Vitamines

4. In welk vak van de schijf van vijf zit veel Vitamine C?

Vitamine C zit vooral in het vak Groente en fruit.

Evaluatie proefje 2: Koolhydraten

1. Wat zag je op de bodem van de pot waar aardappel en water in hadden gezeten? 

Evaluatie proefje 2: Koolhydraten

1. Wat zag je op de bodem van de pot waar aardappel en water in hadden gezeten? 

Witte aanslag

Evaluatie proefje 2: Koolhydraten

2. Welke stof is dat denk je? 

Evaluatie proefje 2: Koolhydraten

2. Welke stof is dat denk je? 

Zetmeel, het woord 'meel' zit er in. Zetmeel is een vorm van koolhydraten.

Evaluatie proefje 2: Koolhydraten

3. Waar heb je deze koolhydraten (zetmeel) voor nodig? 

Evaluatie proefje 2: Koolhydraten

3. Waar heb je deze koolhydraten (zetmeel) voor nodig? 

Dit heb je nodig voor brandstof voor je lichaam, zodat je energie hebt om alles te kunnen doen.

Evaluatie proefje 2: Koolhydraten

4. In welk vak van de schijf van vijf zitten veel koolhydraten? 

Evaluatie proefje 2: Koolhydraten

4. In welk vak van de schijf van vijf zitten veel koolhydraten? 

Koolhydraten zitten vooral in het vak Brood, graanproductenen aardappelen.

Evaluatie proefje 3: Vezels

1. Wat is het verschil tussen bloem en volkoren meel? 

Evaluatie proefje 3: Vezels

1. Wat is het verschil tussen bloem en volkoren meel? 

Bij de volkorenmeel bleven de deeltjes achter in de zeef.

Evaluatie proefje 2: Vezels

2. Wat zijn die deeltjes? 

Evaluatie proefje 3: Vezels

2. Wat zijn die deeltjes? 

Vezels

Evaluatie proefje 3: Vezels

3. Waar heb je vezels voor nodig? 

Evaluatie proefje 3: Vezels

3. Waar heb je vezels voor nodig? 

- een goede stoelgang (poepen);

- een langer vol gevoel (niet zo snel weer honger).

Evaluatie proefje 3: Vezels

4. In welk vak van de schijf van vijf zitten veel vezels?  

Evaluatie proefje 3: Vezels

4. In welk vak van de schijf van vijf zitten veel vezels?  

Vezels zitten vooral in het vak Groente en fruit en in het vak Brood, graanproductenen aardappelen. 

Evaluatie proefje 4: Eiwit

1. Wat is het verschil tussen een rauw en een gekookt ei?  

Evaluatie proefje 4: Eiwit

1. Wat is het verschil tussen een rauw en een gekookt ei?  

Het doorzichtige van het rauwe ei wordt na het koken wit. Het is vast geworden. 

Evaluatie proefje 4: Eiwit

2. Hoe heet de stof die wit is geworden?  

  

Evaluatie proefje 4: Eiwit

2. Hoe heet de stof die wit is geworden?  

Eiwit. Deze stof werd als eerste gevonden in het wit van een ei. Daarom heet het eiwit.  

Evaluatie proefje 4: Eiwit

3. Waar heb je eiwit voor nodig?  

   

Evaluatie proefje 4: Eiwit

3. Waar heb je eiwit voor nodig?  

Eiwit heb je nodig als bouwstof voor je lichaam.   

Evaluatie proefje 4: Eiwit

4. In welk vak van de schijf van vijf vind je eiwit?  

Evaluatie proefje 4: Eiwit

4. In welk vak van de schijf van vijf vind je eiwit?  

Eiwit vind je vooral in het vak Vis, peulvruchten,

vlees, ei, zuivel en noten.

Evaluatie proefje 5: Vetten

1. Wat zag je nadat de papiertjes waren opgedroogd?  

Evaluatie proefje 5: Vetten

1. Wat zag je nadat de papiertjes waren opgedroogd?  

Op de papiertjes met olie en margarine zaten vetvlekken. Op het papiertje met water zag je niks.

Evaluatie proefje 5: Vetten

2. Waar heb je vet voor nodig?  

Evaluatie proefje 5: Vetten

2. Waar heb je vet voor nodig?  

Vet heb je nodig als brandstof, zodat je energie hebt om allerlei dingen te doen.

Evaluatie proefje 5: Vetten

3. In welk vak van de schijf van vijf vind je vetten?  

Evaluatie proefje 5: Vetten

3. In welk vak van de schijf van vijf vind je vetten?  

Vooral in het vak Smeer en bereidingsvetten, maar het zit ook in veel voedingsmiddelen, zoals koekjes en chips.

Evaluatie proefje 6: Mineralen

1. Wat kwam er op je vinger nadat het glas droog was?  

Evaluatie proefje 6: Mineralen

1. Wat kwam er op je vinger nadat het glas droog was?  

Wit poeder

Evaluatie proefje 6: Mineralen

2. Wat is dat witte poeder?  

Evaluatie proefje 6: Mineralen

2. Wat is dat?  

Kalk. (Calcium)

Evaluatie proefje 6: Mineralen

3. Waar heb je kalk voor nodig?  

 

Evaluatie proefje 6: Mineralen

3. Waar heb je kalk voor nodig?  

Kalk heb je nodig voor stevige botten.

Evaluatie proefje 6: Mineralen

4. In welk vak van de schijf van vijf vind je kalk?  

Evaluatie proefje 6: Mineralen

4. In welk vak van de schijf van vijf vind je kalk?  

Kalk vind je in het vak Vis, peulvruchten, vlees, ei, zuivel en noten.