AFP 1.4.2 pathologie spijsvertering

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

AFP 1.4.2 pathologie spijsvertering

DA1V

Periode 4

Les 2

2023-2024

Programma

Welkom + Osiris

Herhalen + Kahoot!

Pathologie spijsvertering

Medicatie

Huiswerk volgende les

Kahoot!

https://create.kahoot.it/details/ddc644f4-ad2a-4f43-8641-1f24663d2d6c

Even herhalen....

Spijsvertering

• slokdarm (oesofagus)
• maag (ventriculus of gaster)
• twaalfvingerige darm (duodenum)
• lever (hepar)
• galblaas (vesica fellea)
• alvleesklier (pancreas)
• dunne darm middendeel (jejunum)
• dunne darm einddeel (ileum)
• wormvormig aanhangsel (appendix)
• dikke darm (colon)
• endeldarm (rectum)

Vandaag

Het eerste deel van de pathologie van de spijsverteringsorganen (medische kennis H 7)

7.1 Gastro-enteritis

7.2 Oesofaguspathologie

7.3 Dyspepsie

7.4 Gastritis

7.5 Ulcus pepticum

7.6 Maagkanker

Bijbehorende medicatie (geneesmiddelenkennis H 8)

8.1 Maagklachten

Gastro-eneritis

“Buikgriep”

• Het maag-darmkanaal moet rust krijgen. Blijven drinken is belangrijk, eten is minder belangrijk.
  
• Grootste risico is bij baby’s of hele oude mensen -> uitdroging
  
• Eventueel ORS (oral rehydration solution)
  

Letterlijk: ontsteking van de maag en darmen, meestal een virale infectie

Altijd diarree en daarnaast vaak buikpijn, misselijk en braken

Bijnaam is buikgriep

Bij gezonde mensen valt het vaak mee en gaan de verschijnselen van zelf over.

Oesofaguspahtologie

Hernia diafragma

Reflux

Oesofagitis

Oesofaguscarcinoom

Opening over in de maag, is stevig waardoor voedsel niet naar boven komt. Bij ouder worden minder stevig, opening wordt groter en zwakker. Dit wordt hernia genoemd. Dergelijke breuk in het middenrif noemen we hernia diafragma. Inhoud van de maag loopt terug dit noemen we reflux. Slokdarm kan dit bij lange duur niet verdragen, maagzuur erg schadelijk gevolg is slokdarmontsteking, pijn achter het borstbeen.

Dyspepsie

A-specifieke maagklachten

- krampen

- vol gevoel

- maagzuur

Peristaltiek van de maag is niet optimaal, het voedsel blijft te lang in de maag

Opgeblazen gevoel, misselijk, zuurbranden of zelfs lichte pijn id bovenbuik

Wat minder snel/ veel eten Of medicatie

Gastritis

Ontsteking van de maagwand

NSAID's

Virussen 

Alcohol

Roken

Helicobacter Pylori 

Helicobacter pylori infecties komen in de hele wereld erg veel voor. In ontwikkelingslanden is zo’n 90% van de bevolking besmet met deze bacterie. In Nederland schat men dat ongeveer 15% van de mensen onder de 40 jaar besmet is. Bij zeker 30% van de mensen boven de 60 jaar kan de bacterie worden vastgesteld.

  

De Helicobacter pylori:De Helicobacter pylori is een bacterie die in het slijmvlies van de maagwand kan leven. De Helicobacter pylori kan dus in het zure milieu van de maag overleven.

 

Antibiotica: De antibioticakuur om de Helicobacter pylori te behandelen is een vrij zware kuur. Tijdens en soms na de behandeling kunnen patiënten last krijgen van bijwerkingen zoals diarree of buikpijn.

https://www.mlds.nl/ziekten/helicobacter-pylori-infectie-met/

https://www.thuisarts.nl/maagklachten/ik-heb-maagklachten-en-helicobacter-pylori

Ulcus pepticum ‘maagzweer’

Ulcus ventriculi = UV = pijn bij of vlak na het eten

Ulcus duodeni = UD = pijn bij lege maag ‘hongerpijn’

Pijn is vaak met één vinger

aan te wijzen in de bovenbuik

Virussen, misbruik alcohol Helicobactor pylori

opgeblazen gevoel, pijn in de bovenbuik, misselijkheid en evt. braken

maag minder belasten (minder alcohol minder roken), of antibiotica bij Helicobactor

belangrijk om de maag te beschermen.

Ulcus pepticum -> complicaties

Een zweer kan in de diepte een bloedvaatje beschadigen -> maagbloeding.

  

Soms braakt de patient dit uit. Of via de ontlasting, dit valt pas op bij grotere hoeveelheden, zwarte ontlasting die ontzettend stinkt =melena

Maagperforatie, een gaatje in de maagwand. Er stroomt maaginhoud in de buikholte, dit veroorzaakt peritonitis (buikvliesontsteking), heel pijnlijk en levensgevaarlijk.

Maagkanker

Lage vijfjaarsoverleving, vaak pas laat een diagnose.

Verschijnselen zijn in het begin vaag, minder eetlust, snel vol gevoel, moe, afvallen.

Soms occult (verborgen) bloedverlies -> ijzergebreksanemie (bloedarmoede)

https://www.youtube.com/watch?v=8kpUu06T57k

Gastroscopie

Mogelijke klachten bij maagproblemen

• Zuurbranden"
• Pijn in de bovenbuik (voor of na eten)
  
• Opgeblazen gevoel
  
• Misselijk
  

Patiënten met maagklachten hebben niet allemaal dezelfde klachten. Soms staat het zuurbranden op de voorgrond.

Andere mensen hebben vooral last van pijn in de bovenbuik die minder wordt na iets gegeten te hebben.

Bij klachten van een opgeblazen gevoel en misselijkheid is er dikwijls sprake van een vertraagde maaglediging door te trage maagbewegingen en/of maagkrampen

NSAID’s Het belangrijkste effect is echter een systemisch effect door remming van het enzym cyclo-oxygenase (COX), waardoor de prostaglandinesynthese wordt onderdrukt. Door remming van de productie van beschermende prostaglandinen wordt de beschermende functie van het maagslijmvlies door prostaglandinesynthetaseremmers verminderd.

Geneesmiddelen maagaandoeningen

Bij geneesmiddelen voor maagaandoeningen maken we onderscheid in:

•  middelen die het maagzuur neutraliseren of binden (antacida);
  
•  middelen die de vorming van maagzuur tegengaan (maagzuurproductieremmende middelen);
  
•  middelen die het maagslijmvlies beschermen (mucosaprotectiva);
  
•  medicijnkuren om de bacterie Helicobacter pylori te doden;
  
•  middelen bij klachten van een ‘vol gevoel’ en misselijkheid (anti-emetica).
  

antacida = middelen die maagzuur neutraliseren of binden

Bijna altijd combinatiepreparaat: algeldraat en magnesiumoxide

De stof magnesiumhydroxide werkt het sterkst neutraliserend maar heeft diarree als bijwerking. 

Algeldraat werkt matig neutraliserend, maar heeft juist een stoppende werking

Moeten snel werken, dus voorkeur voor suspensie. Of tabletten maar die moeten dan goed gekauwd worden.

Het middel moet gebruikt worden als het meeste maagzuur aanwezig is. Meestal is dit een uur na de maaltijd en vlak voor het slapen gaan, 4-6 keer daags. Verder zo nodig.

Bij welke aandoening: maagklachten, reflux

Welke klachten heeft de patiënt: zuurbranden, pijn achter het borstbeen

Wat is de oorzaak vd ziekte/ aandoening: reflux, overgewicht, knellende kleding, middenrifbreukje, slechte zit/bukhouding

Is er een recept nodig: OTC

Antacida zijn middelen die zonder recept verkocht mogen worden en de hoeveelheid zuur in de maag kunnen verminderen door zich te binden met het maagzuur. Antagel of gastilox

antacida = middelen die maagzuur neutraliseren of binden

Antacida kunnen zich in de darm aan andere geneesmiddelen binden, waardoor deze niet worden opgenomen in het bloed. Daarom moet er, als er nog andere geneesmiddelen worden gebruikt, minstens een uur zitten tussen het gebruik van het antacidum en het andere geneesmiddel.

Antacida mogen ook niet gelijktijdig worden ingenomen met middelen die de maagzuurproductie remmen.

Bij welke aandoening: maagklachten, reflux

Welke klachten heeft de patiënt: zuurbranden, pijn achter het borstbeen

Wat is de oorzaak vd ziekte/ aandoening: reflux, overgewicht, knellende kleding, middenrifbreukje, slechte zit/bukhouding

Is er een recept nodig: OTC

Antacida zijn middelen die zonder recept verkocht mogen worden en de hoeveelheid zuur in de maag kunnen verminderen door zich te binden met het maagzuur.

Secretieremmers= maagzuurproductieremmende middelen

Werken via de bloedbaan, daardoor hebben ze meer bijwerkingen dan antacida.

Patiënten die chronisch NSAID’s gebruiken, gebruiken vaak secretieremmers om irritatie van de maag te voorkomen.

Twee soorten:

 H 2-receptorantagonisten; cimetidine, ranitidine (=Zantac)

 protonpompremmers; omeprazol

Bij welke aandoening: mensen die veel NSAID’s slikken ter voorkoming van irritatie van de maag

Welke klachten heeft de patiënt:

Wat is de oorzaak vd ziekte/ aandoening

Is er een recept nodig: cimetidine recept, ranitidine met of zonder recept, omeprazol meestal met recept, kan ook OTC (gedoe met vergoedingen!!)

Anti-emetica -> symptomatische bestrijding van misselijkheid en braken

Zowel cinnarizine, is zonder recept verkrijgbaar en en domperidon met recept verkrijgbaar.

Cinnarizine wordt veel gebruikt bij misselijkheid door reisziekte of migraine.

Bij ernstige misselijkheid (bijvoorbeeld door chemotherapie) worden andere zeer krachtige anti-emetica gebruikt.

Bij welke aandoening: misselijkheid

Welke klachten heeft de patiënt: ‘vol gevoel’ en misselijkheid

Wat is de oorzaak vd ziekte/ aandoening: Braken is het gevolg van prikkeling van het braakcentrum in de hersenen.

prikkels uit de keelholte of de maag,

bijvoorbeeld reisziekte ook vanuit het evenwichtsorgaan.

‘giftige’ stoffen die de hersenen passeren.

Is er een recept nodig: beiden OTC

Overige maagmiddelen

Bij geneesmiddelen voor maagaandoeningen maken we onderscheid in:

 middelen die het maagzuur neutraliseren of binden (antacida);

 middelen die de vorming van maagzuur tegengaan (maagzuurproductieremmende middelen);

 middelen die het maagslijmvlies beschermen (mucosaprotectiva);

 medicijnkuren om de bacterie Helicobacter pylori te doden;

 middelen bij klachten van een ‘vol gevoel’ en misselijkheid (anti-emetica).

Mucosa protectiva hechten zich aan het beschadigde slijmvlies en leggen er een laagje over. (enige die bestaat is sucralfaat = Ulcogant)

Helicobacter pylori bestrijden twee antibacteriele middelen en een protonpompremmer, veel bijwerkingen!! Standaardkuur is PantoPac. Dus er wordt nog gezocht naar de juiste combinatie..

Geneesmiddelen maag-darmkanaal

Antacida: algeldraat en magnesiumoxide

Secretieremmers: cimetidine, omeprazol, ranitidine

anti-emetica: cinnarizine domperidon

Antidiarrhoica: loperamide, ORS

Corticosteroïden: prednison

Laxantia: bisacodyl, lactulose

Spasmolytica: mebeverine

Vragen + Huiswerk 

• Vragen?
• Volgende les 6 juni
• Zie moduleboek