Venapunctie en bloedonderzoek

• Verpleegkunde
• MBO
• Studiejaar 2

Venapunctie en bloedonderzoek

Planning

Planning voor vandaag:

• Theorie venapunctie
• Kennis puzzel
• In de praktijkles het protocol oefenen: 

Venapunctie voor bloedafname

Bijbehorende opdracht

Wat kunnen jullie vertellen over de handeling venapunctie?

Een kenmerk van de venen is:

1. De aanwezigheid van kleppen
2. Afwezigheid van kleppen
3. Mooi rond van vorm en veel elastische vezels.

Welke van de onderstaande cellen zijn verantwoordelijk voor het zuurstoftransport?

1. De trombocyten
2. De leukocyten
3. De erytrocyten

Wat is een indicatie voor een venapunctie?

1. Aandoeningen/ziekten aantonen/uitsluiten
2. bepaling van de bloedgroep
3. Bepaling van een medicatiespiegel
4. alle antwoorden zijn juist

Aandoeningen en ziekten aantonen/uitsluiten door te kijken naar een veranderd bloedbeeld (tekort of teveel aan bepaalde stoffen). 

Voorbeelden: 

• Onderzoek van bloedbepalingen: algemeen onderzoek (Hb-gehalte)
• Bloedkweek: een microbiologische kweek van het bloed om micro-organismen aan te tonen die zich via het bloed verspreiden

Indicaties

• stellen van een diagnose
• uitsluiten van  aandoeningen
• volgen van het verloop van een behandeling
• instellen, evalueren, bijstellen van een behandeling
• bloedgroepbepaling

Wat voorbeelden!

Nierfuncties

Natrium 

Kalium

UREUM

KREATININE

Ureum

Ureum is een afvalproduct bij de eiwitstofwisseling in de lever.

De nieren verwerken het ureum. Deze zorgen voor de terugresorptie (opgenomen in lichaam) en uitscheiding via de nieren.

Een verhoogd of verlaagd ureum zegt wat over hoe goed de nieren functioneren.

Kreatinine

Kreatinine is een afbraakproduct van de spieren in ons lichaam. De stof wordt via de nieren uit ons lichaam verwijderd. De hoeveelheid kreatinine in het bloed is afhankelijk van de nierfunctie, maar ook van de hoeveelheid spieren. 

Bij mannen is het kreatinine dan ook hoger dan bij vrouwen. 

Hematologie

Hemoglobine

Hematocriet

Erytrocyten

Leukocyten

Trombocyten

Hemoglobine

Rode bloedcellen bevatten hemoglobine. 

Hemoglobine is opgebouwd uit diverse eiwit en ijzerstructuren

Hemoglobine zorgt voor de rode kleur in ons bloed.

Belangrijkste functie is transport zuurstof en kooldioxide

Een te laag HB kan duiden op een anemie (bloedarmoede)

Erytrocyt

• Zijn gespecialiseerd in het vervoeren van  zuurstof en kooldioxide.
• Bestaat voor het grootste deel uit hemoglobine (HB)

gecentrifugeerd bloed

Net afgenomen labbuis

Andere belangrijke labwaarden

Leverfuncties (oa bilirubine)

Stolling (INR)

Cholesterol

Hormonen (oa schildklierfuncties)

Diabetes onderzoek

Serologie (antigenen en antistoffen)

Bloedkweken

Geneesmiddel spiegels

Tumormarkers

Materiaal

schroefsysteem

1 systeem

Vlindernaald/ Vleugelnaald

Kruisinfecties worden het meest veroorzaakt door….

1. Besmette handen
2. Circulerende tijdschriften
3. Verplaatsing van micro-organismen via de lucht

Benoem complicaties die kunnen optreden bij een venapunctie.

Waarom prikken we geen arterie aan?

• Geen arterie omdat in een arterie een hogere druk heerst. Dat vraagt na een punctie extra controle i.v.m. de kans op nabloeding. Daarnaast zorgt een arterie in meeste gevallen als enige vat voor de aanvoerende bloedvoorziening.
  

Van een vene lopen er meerdere en indien een vene onverhoopt stuk mocht gaan dan kan de afvoerende functie doorgang vinden middels een andere vene.

Een venapunctie wordt met voorkeur uitgevoerd:

1. op de handrug
2. in de bovenarm
3. in de elleboogplooi

Waarom prik je bij voorkeur niet op de hand bij een venapunctie?

• Venapunctie op de hand is pijnlijker omdat je in de hand meer gevoel(zenuwen) hebt. Je moet goed letten op de pezen, deze lopen nadrukkelijker op de handrug Ook is het moeilijker hier te prikken omdat de venen kleiner zijn dan in de elleboog.

Venapunctie plaatsen

• Binnenkant elleboog
• Onderarm
• Handrug
• Voet (enkel/bovenkant) 
• Prik aan de arm waar geen lopend infuus op loopt.

_________________________________________________

_______________________

- Bekijk de loop van het vat.

- Beoordeel de grote van het vat om de grootte van je canule te bepalen.

- Beoordeel of een vat soepel aanvoelt.

Aandachtspunten

• Bestudeer protocol
• ALTIJD naam +geb. datum vragen.
• cva/parese, lymfeklierresectie,shunt
• Anticoagulantia gebruik
• Check of je de juiste buizen klaar hebt liggen voor wat je moet afnemen. 

zet de bloedbuizen in de juiste volgorde van afname

Wat is jullie opgevallen?

Nadat je de labbuis in de houder aan de naald geklikt hebt:

1. Wacht je rustig af totdat de buis volgelopen is
2. Haal je de stuwband los
3. Haal je de stuwband los en zeg je dat de zorgvrager zijn vuist moet loslaten
4. Geef je aan dat de zorgvrager zijn hand open en dicht moet doen zodat het bloed sneller in de buis stroomt.

Zwenken

Vullen

Je vult de buis tot aan de aangegeven streep.

Wanneer een buis niet vol genoeg is 

kan deze vaak niet gebruikt worden voor onderzoek. 

Wanneer je twijfelt kan je overleggen met het lab.

Een buis waar de vacuüm van af is kan je niet 

verder gebruiken.

Pak in dat geval een nieuwe buis!

Wat is stuwing?

stuwing

Stuwing ontstaat doordat je de stuwband (te lang) om doet.

Dit kan leiden tot hemolyse

(hemo=van het bloed, lysis= uit elkaar vallen,losmaken)

hemolyse=afbraak van erytrocyten (rode bloedcellen)

Gevolgen van stuwing tijdens bloedafname

Stuwing

Hemolyse

afwijkende

onbetrouwbare

 bloedwaarde bepaling

Verhoogd

Kalium

Proces uitgelegd

Een vals verhoogd kalium (pseudohyperkaliëmie)

Dit komt veel voor bij een gestuwde bloedafname. Wanneer er te lang gestuwd is mbv een stuwband, kan er hemolyse optreden. Bij hemolyse gaan de bloedcellen kapot en komt er kalium van binnen de cel vrij.

Bij INR (stolling) kunnen er ook afwijkende waarden ontstaan!

Wat moet je doen wanneer er een hematoom ontstaat tijdens de venapunctie? 

Wanneer er tijdens de bloedafname een zwelling of een hematoom ontstaat kan dat duiden op een bloeding onder de huid. Deze kan ontstaan zijn doordat de naald te diep is ingebracht waarbij de vene is doorboord. De stuwband dient in deze situatie direct los gemaakt te worden en de afname moet gestopt worden.

Wat komt eerst bij de verzorging van een wond(je) na een prikincident?

1. desinfecteren met alcohol 70%
2. goed laten doorbloeden
3. eerst melden

Is bloedafname uit een groot infuus mogelijk?

Vragen?

Nog even puzzelen!