Les 2: Venapunctie en bloedonderzoek

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 4

Venapunctie en bloedonderzoek

Doelstellingen

• Herhaling en toetsing leerstof vorige week (venflon)
• Venapunctie: Wat moet je allemaal weten?
• begrip stuwing
• Begrip van bloeduitslagen

ader

1. Vene
2. Arterie
3. Arteriool
4. capilair

Noem van zowel een arterie als van een vene een belangrijk kenmerk in de opbouw van hun weefsel.

Benoem de complicaties van een perifeer infuus

Hoe herken je een subcutaan lopend infuus?

Bij het inbrengen van een infuus beschermen niet-steriele handschoenen de vpk:

1. Tegen een prikaccident
2. Tegen bloedcontact
3. Tegen een kruisinfectie
4. Tegen allergieën

Bij een flebitis:

1. Haal je zo snel mogelijk de venflon eruit
2. Ga je direct starten met antibiotica
3. Spuit je de venflon door met heparine
4. Spuit je de venflon door met Nacl 0.9%

Samenvatting perifeer infuus/venflon

• Vene=ader

gekenmerkt door kleppen aan de binnenkant

• Complicaties perifeer infuus: flebitis, subcutaan lopen van vloeistof, sepsis,luchtembolie, allergische reactie, overvulling
• Altijd groen tenzij
• Niet prikken bij lymfeklierresectie, CVA/parese,shunt

Venapunctie

Venapunctie

De vene wordt aangeprikt om bloed voor onderzoek te verkrijgen of voor het intraveneus toedienen van vocht of medicatie.

Benoem 1 indicatie voor een venapunctie

schroefsysteem

1 systeem

Vlindernaald

De eerste voorkeurplaats voor venapunctie is....

1. handrug
2. voet
3. middelste elleboogvene
4. onderarm

Venapunctie plaatsen

• Binnenkant elleboog
• Onderarm
• Handrug
• Voet (enkel/bovenkant) 
• Prik aan de arm waar geen lopend infuus op loopt.

Nadat je de labbuis in de houder aan de naald geklikt hebt:

1. Wacht je rustig af totdat de buis volgelopen is
2. Haal je de stuwband los
3. Haal je de stuwband los en zeg je dat de zorgvrager zijn vuist moet loslaten
4. Geef je aan dat de zorgvrager zijn hand open en dicht moet doen zodat het bloed sneller in de buis stroomt.

Wat is stuwing?

stuwing

Stuwing ontstaat doordat je de stuwband (te lang) om doet.

Dit kan leiden tot hemolyse

(hemo=van het bloed, lysis= uit elkaar vallen,losmaken)

hemolyse=afbraak van erytrocyten (rode bloedcellen)

Erytrocyt

• Zijn gespecialiseerd in het vervoeren van  zuurstof en kooldioxide.
• Bestaat voor het grootste deel uit hemoglobine (HB)

Gevolgen van stuwing tijdens bloedafname

Stuwing

Hemolyse

afwijkende

onbetrouwbare

 bloedwaarde bepaling

Verhoogd

Kalium

Proces uitgelegd

Een vals verhoogd kalium (pseudohyperkaliëmie)

Dit komt veel voor bij een gestuwde bloedafname. Wanneer er te lang gestuwd is mbv een stuwband, kan er geringe hemolyse optreden. Bij hemolyse gaan de bloedcellen kapot en komt er kalium van binnen de cel vrij.

Aandachtspunten

• Bestudeer protocol
• ALTIJD naam +geb. datum vragen.
• cva/parese, lymfeklierresectie,shunt
• Anticoagulantia gebruik
• Check of je de juiste buizen klaar hebt liggen voor wat je moet afnemen. 

Nierfuncties

Natrium 

Kalium

UREUM

KREATININE

Ureum

Ureum is een afvalproduct bij de eiwitstofwisseling in de lever.

De nieren verwerken het ureum. Deze zorgen voor de terugresorptie (opgenomen in lichaam) en uitscheiding via de nieren.

Een verhoogd of verlaagd ureum zegt wat over hoe goed de nieren functioneren.

Kreatinine

Kreatinine is een afbraakproduct van de spieren in ons lichaam. De stof wordt via de nieren uit ons lichaam verwijderd. De hoeveelheid kreatinine in het bloed is afhankelijk van de nierfunctie, maar ook van de hoeveelheid spieren. 

Bij mannen is het kreatinine dan ook hoger dan bij vrouwen. 

Hematologie

Hemoglobine

Hematocriet

Erytrocyten

Leukocyten

Trombocyten

Hemoglobine

Rode bloedcellen bevatten hemoglobine. 

Hemoglobine is opgebouwd uit diverse eiwit en ijzerstructuren

Hemoglobine zorgt voor de rode kleur in ons bloed.

Belangrijkste functie is transport zuurstof en kooldioxide

Een te laag HB kan duiden op een anemie (bloedarmoede)

Hematocriet

 hematocrietwaarde is het volume van het bloed dat door de rode bloedcellen (erytrocyten) wordt ingenomen, weergegeven als een fractie van het totale bloedvolume. 

oftewel:

De hematocrietwaarde drukt uit hoeveel rode bloedcellen er te vinden zijn in een bepaald bloedvolume.

gecentrifugeerd bloed

Net afgenomen labbuis

Dehydratie

Dehydratie betekend uitdroging.

De hoeveelheid bloed in het menselijk lichaam is 7% en dit bestaat weer voor 86% uit water. Gemiddeld heeft een volwassen vrouw 4,5 liter bloed en een volwassen man 5,6 liter bloed in het lichaam.

Bij dehydratie heb je minder vocht in je lichaam, maar behoud je wel alle andere zaken zoals erytrocyten. Hematocriet zal dan stijgen omdat er minder water in het lichaam zit, maar nog net zoveel erytrocyten. 

Andere belangrijke labwaardes

Leverfuncties

Stolling

Cholesterol spectrum

Hormonen oa schildklierfuncties

Diabetes onderzoek

Serologie

Bloedkweken

Geneesmiddel spiegels

Allergie

Samenvatting

• Bij een venapunctie moet je goed opletten dat er geen stuwing ontstaat.
• Stuwing kan zorgen voor afwijkende labuitslagen.
• Afwijkende labuitslagen zeggen iets over de toestand van de zorgvrager.