Centrum van de wereldhandel blok 1

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Thema 7 Handel

Blok 1 Centrum van de wereldhandel

Lesdoelen van Blok 1 - Les 1

Als dit blok klaar is kan je:

• uitleggen hoe de bevolking van een land verandert door geboorte, sterfte en migratie
• een beschrijving geven van het bestuur van de Republiek
• uitleggen waardoor de economie van de Republiek sterk groeide
• uitleggen dat migranten belangrijk zijn voor Nederland
• uitleggen wanneer integratie van migranten makkelijker verloopt
• redenen noemen waarom de VOC werd opgericht
• vertellen waarop de VOC een monopolie had

Lesdoelen van de vorige les 

• uitleggen hoe de bevolking van een land verandert door geboorte, sterfte en migratie
• een beschrijving geven van het bestuur van de Republiek (regenten en gewest)
• uitleggen waardoor de economie van de Republiek sterk groeide

De nieuwe republiek

Wat wordt er bedoeld met:

• De republiek werd bestuurd door regenten? 
• De natuurlijk bevolkings-groei was negatief?
• De sociale bevolkingsgroei

De nieuwe Republiek

• Door de oorlog was er minder handel. Belangrijke havens zoals die van Antwerpen en Gent hoorden bij het Spaanse deel.
• Er was veel armoede door mislukte oogsten, epidemieën en de oorlog met de Spanjaarden.
• De natuurlijke bevolkingsgroei was dan ook negatief in de eerste tijd van de Republiek> Meer mensen stierven dan dat er geboren werden. 

Beleg van Antwerpen

In 1585 werd besloten om de haven van Antwerpen  te blokkeren. Zo konden daar geen schepen meer laden en lossen. 

Gevolg 1 >  schepen voeren verder naar de havens van  Zeeland en Amsterdam

Gevolg 2> Rijke Vlaamse kooplieden en gespecialiseerde arbeidskrachten vestigden zich in de Republiek. 

Gevolg 3 >  bevolkingsgroei door migratie = sociale  bevolkingsgroei

De kooplieden en ambachtslieden verhuisden naar de Republiek en zodoende verhuisden al hun (internationale) contacten, hun kennis en natuurlijk al hun geld mee naar de Republiek! 

Wie of wat waren de regenten?

1. Rijke families uit steden
2. De plaatselijke politiemannen en vrouwen
3. De boeren die op het land leefde
4. De koninklijke families

Uit hoeveel gewesten bestond de Nederlanden?

1. 15
2. 16
3. 18
4. 17

Waarmee kan je een gewest het beste vergelijken?

1. een stad met stadsmuur
2. een dorp
3. een provincie
4. een markt bij een kasteel

Hoe heet een bestuur van een stad of gewest?

1. Ridder
2. Stadhouder
3. Regent
4. Burgemeester

Wat is natuurlijke bevolkingsgroei?

1. Als er meer kinderen worden geboren dan dat er mensen sterven
2. Als er minder kinderen worden geboren dan dat er mensen sterven

Wat is sociale bevolkingsgroei?

1. Bevolkingsgroei door migratie
2. Bevolkingsgroei door geboorten
3. Bevolkingsgroei door sterfte
4. Bevolkingsgroei door reizen

In welke zin is de natuurlijke bevolkingsgroei negatief?

1. Veel mensen emigreren, en daardoor krimpt de bevolking.
2. Veel mensen worden geboren, en daardoor groeit de bevolking.
3. Veel mensen sterven, en daardoor krimpt de bevolking.
4. Veel mensen migreren, en daardoor groeit de bevolking.

Lesdoelen 

• uitleggen dat migranten belangrijk zijn voor Nederland
• uitleggen wanneer integratie van migranten makkelijker verloopt

Nederland migratieland

BLZ. 16 EN 17

5 minuten zelfstandig lezen van de tekst 

10 minuten voor het maken van opdr. 9 t/m 11

De bevolking van de Republiek groeit

De natuurlijke bevolkingsgroei nam door de welvaart toe. Maar ook kwamen veel nieuwe groepen in de Republiek wonen

• Joden werden in de 16e eeuw verdreven uit Spanje en Portugal. Omdat hier godsdienstvrijheid  was trokken deze joden naar de Republiek.
• Protestanten uit de Spaanse-Nederlanden vluchtten naar het noorden. 
• Eind 17e eeuw vluchtten veel Franse protestanten naar Nederland, zij werden Hugenoten genoemd.
• Veel Duitsers en Scandinaviërs verhuisden naar de Republiek omdat het hier economisch een stuk beter ging en zij op zoek waren naar werk. 

De steden wilden deze goed opgeleide en rijke lieden/werkers graag ontvangen

Door de komst van de vluchtelingen uit Antwerpen groeien de steden waaronder Amsterdam enorm. Er is sprake van een

1. Vetreksoverschot
2. Vestigingsoverschot

Als er meer mensen vertrekken uit een gebied dan er bij komen heet dat een...

1. Vestigingsoverschot
2. Vertrekoverschot

Migranten waren goed voor de economie in de Republiek. Noem twee beroepen waarin ze gingen werken

Leerdoelen

Lesdoel 1: Aan het einde van de les kunnen de leerlingen uitleggen waarom de VOC is opgericht.

Lesdoel 2: Aan het einde van de les kunnen de leerlingen uitleggen hoe de VOC werkte en maken hierbij gebruik van het begrip ‘monopolie’.

Lesdoel 3: Aan het einde van de les kunnen de leerlingen een verband leggen tussen het begrip genocide en de monopolie van de VOC in Indonesië.

Voc

https://schooltv.nl/video/welkom-in-de-gouden-eeuw-de-voc/#q=De%20voc

Kijkvragen

1. Wat was de VOC?

2. Waar staat VOC voor?

3. Wanneer was de VOC opgericht?

4. Hoe heet Indië nu?

5. Wat haalde de VOC uit Indië

6. Welke zeeroute nam de VOC?

Zeeroute

Eerst via land door Arabische handelaren.

Portugezen als eerste een route ontdekt naar Azië.

100 jaar later 'ontdekken' Hollanders route.

Zeeroute

Lees de tekst Zeeroute op blz. 19

en maak opdracht 13.

Hier heb je 10 minuten de tijd voor.

Samen sterk

Samen lezen

Samen sterk 

• Om de schepen en het personeel te financieren gaf de VOC aandelen uit. Aandeel= een klein stukje v. bedrijf
• Iedereen kon aandelen kopen. Zo bezat je een klein deel van de VOC en kreeg je dus ook een klein deel van de winst 
• Je kon de aandelen kopen of verkopen op de Amsterdamse beurs.
• De  VOC werd zo een beetje van 'iedereen'.

VOC

- In 1602 wordt de VOC opgericht

- Bestuur van de VOC: Heren Zeventien

- VOC had een handelsmonopolie in Azië

Uitleggen wat de VOC voor bedrijf was en hoe zij geld konden verdienen.

Monopolie

• De VOC kreeg het alleenrecht op de handel in specerijen.

• Dit noem je monopolie. 

Opdrachten maken

Blz. 20 en 21

Maken opdracht 14 t/m 17

De VOC had fabrieken

De VOC had factorijen

De VOC had aandelen

De VOC betaalden met euro's

De VOC had een leger

De VOC mocht geen gebieden veroveren

Wat betekent het woord handelsmonopolie?

1. De vorst levert de specerijen aan Nederland
2. Nederland heeft als enige het recht om met deze vorst te handelen
3. De vorst mag met iedereen handelen met wie hij wilt
4. De prijs van het product hang af van de vraag

De VOC is opgericht in ...

1. 1600
2. 1602
3. 1580
4. 1608

De VOC verhandelde vooral

1. Slaven
2. Aardappels
3. Kruiden
4. Maïs

De VOC was een bedrijf uit

1. Engeland
2. Duitsland
3. Nederland
4. Indonesie

Welke 3 zinnen zijn juist?

Juist

Onjuist

De VOC werd in 1602 opgericht.

De VOC handelde met Portugal en Spanje.

Alleen de VOC mocht in Indië handelen.

De VOC zorgde voor grote welvaart.

VOC staat voor

1. Vereniging Oost-Indische Compagnie
2. Verenigde Oost-Indie Compagnie
3. Verenigde Oost-Indische Compagnie
4. Verenigde Oost-Indische Campagne

Unieke positie

Japan wilde geen (geloofs) invloed uit  in hun land.  Buitenlanders mochten Japan niet in.  Er verbleven ca 20 Nederlanders op Deshima, een eiland voor de kust. 

Waarom wel handel met de VOC? Hollanders waren protestant en minder gericht op het bekeren van 'ongelovigen'

 

Lezen Unieke positie 

Maken opdr. 18 en 19

Zwarte bladzijde...

VOC sloot contracten met lokale heersers in ruil voor militaire steun

De VOC en de Banda Eilanden

De VOC heeft genocide gepleegd op de Banda eilanden...

Opdrachten maken

Opdr. 20 t/m 22

Het uitmoorden van een gehele bevolkingsgroep noem je?

1. Massamoord
2. Serimoord
3. Genocide
4. Holocaust

De VOC had het alleenrecht op de handel in specerijen. Hoe noemen we dit?

1. Een aandeel
2. Een genocide
3. Een monopolie
4. Een kolonie

Vind je na deze opdracht Jan Pieterszoon Coen een held of een schurk?

1. Held
2. Schurk