5/9 drogredenen 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom

Pak alvast: Nieuw Nederlands, leesboek

Deze les

Drogredenen deel 1

Lezen

Argumentatieschema's

• Het geheel van argumenten en standpunt = argumentatie
• Verband tussen argument en standpunt = argumentatieschema
• Verschillende argumentatieschema's:

1. Autoriteit
2. Kenmerk of eigenschap
3. Oorzaak en gevolg
4. Vergelijking
5. Voorbeelden
6. Voor- en/ of nadelen

Drogredenen

• Valse/ foutieve argumentatie 
• Belangrijk om te herkennen

1. Je maakt zelf minder fouten
2. Je ziet eerder zwakke punten in de argumentatie van ander

• Twee varianten:

1. Argumentatieschema onjuist gebruikt
2. Overtreden van discussieregel

Onjuist beroep op oorzaak-gevolg 1

1. De genoemde oorzaak is niet voldoende om tot het voorspelde gevolg te leiden.

• Bijv.: "De Tweede Wereldoorlog was onvermijdelijk (gevolg), want Duitsland is in de Eerste Wereldoorlog in een diepe economische crisis geduwd (oorzaak).''
• "Een diepe economische crisis" hoeft niet onvermijdelijk tot een oorlog te leiden.

Onjuist beroep op oorzaak-gevolg 2

2. Het genoemde gevolg kan ook andere oorzaken hebben dan de oorzaak die genoemd wordt.

• Bijv.: 'Het is logisch dat minder havisten zich hebben opgeven voor een hbo-studie (gevolg); ze moeten nu namelijk meer lenen dan voorheen (oorzaak).'
• Dit kan bijvoorbeeld ook komen doordat er meer mensen voor een mbo-studie kiezen of dat minder mensen hun havodiploma halen.

Onjuist beroep op oorzaak-gevolg 3

3. Tussen twee zaken die gelijktijdig/ kort na elkaar gebeuren wordt een oorzaak-gevolgrelatie gelegd, terwijl er geen relatie is.

• Bijv.: 'De invoering van chromebooks op school is een slechte zaak (oorzaak). De resultaten van de rekentoets zijn sinds die tijd steeds slechter geworden (gevolg).'
• Het kan allebei wel waar zijn, maar heeft in dit geval niks met elkaar te maken.

Onjuist beroep op kenmerk/eigenschap

Aan een bepaald kenmerk wordt veel betekenis toegekend, (terwijl andere kenmerken worden genegeerd).

• Bijv.: 'De ouders van Maryam hebben een hond, twee katten en een kanarie. Ze zullen dus wel op de Partij voor de Dieren stemmen.'
• Veel gewicht voor dit kenmerk van PvdD-stemmers

Overdrijven voor- of nadelen

Voor- of nadelen van een handeling worden heel erg overdreven.

• Bijv.: ‘Je moet je bril snel vervangen door contactlenzen. Je zult zien dat dan de hele klas met je bevriend wil zijn.'
• Het voordeel van contactlenzen wordt wel heel erg overdreven.

Vals dilemma (voor- nadelen)

Bij een vals dilemma doet men alsof er gekozen kan worden uit twee mogelijkheden, terwijl er veel meer opties dan die twee zijn.

• Bijv.: ‘Als jij niet naar Spanje op vakantie wil, dan gaan we toch helemaal niet op vakantie’.
• Er zijn nog veel meer andere opties dan alleen 'Spanje of niets'

Overhaaste generalisatie (voorbeeld)

Op basis van een enkel geval worden conclusies getrokken voor veel/ alle gevallen. De conclusie is voorbarig.

• Bijv.: 'Mijn opa heeft pas een griepprik gehad, maar heeft nu toch griep gekregen. Die landelijke vaccinaties werken dus niet en kunnen net zo goed worden afgeschaft.'

Verkeerde vergelijking

Er is sprake van twee zaken die onterecht met elkaar worden vergeleken.

• Bijv.: 'Het openbaar vervoer moet gratis worden. Schoolboeken zijn immers ook gratis.'

Onjuist beroep op autoriteit

De aangehaalde autoriteit is onbetrouwbaar vanwege eigen belangen of is op het betreffende gebied geen autoriteit.

• Bijv.: 'Ik denk dat Feyenoord dit jaar kampioen wordt. De burgemeester van Rotterdam is daar heilig van overtuigd.' 

Welke drogreden?

'Ik denk wel dat hij zijn rij-examen in één keer haalt: hij haalde zijn vwo-examen ook met gemak.'

Welke drogreden?

'Roken is echt niet zó slecht voor je. Mijn moeder is hartstikke gezond en heeft altijd gerookt.'

Aan de slag

• Maak opdracht 1, blz. 50
• Mag samen, mag alleen
• Klaar? Nakijken met antwoorden Classroom
• Ook daarmee klaar? Lezen in je boek!

Vooruitblik

Volgende les: drogredenen deel 2, lezen + eerste gesprekjes