H1 Berkeley en Hume

• Filosofie
• Secundair onderwijs

H1 Berkeley en Hume

Wat bedoelt John Locke met primaire kwaliteiten?

1. Subjectieve eigenschappen van de waarnemer
2. Eigenschappen die objectief in de materie aanwezig zijn
3. Abstracte eigenschappen van het object
4. Eigenschappen die alleen in de geest bestaan

Wat zijn secundaire kwaliteiten volgens John Locke?

1. Fysieke eigenschappen van het object
2. Objectieve eigenschappen van de materie
3. Eigenschappen die afhangen van de waarnemer
4. Eigenschappen die onafhankelijk van waarneming bestaan

Wat bedoelt Berkeley met 'Esse est percipi'?

1. Het zijn is waargenomen worden.
2. Het zijn is gelijk aan materie.
3. Het zijn is subjectief.
4. Het zijn is onafhankelijk van waarneming.

Leg in eigen woorden uit wat 'zijn is waargenomen' betekent.

Lesdoelen

Berkeley

Verbetering opdracht 10-11-12 pp 20-21

Hume

• verschil tussen primaire en secundaire kwaliteiten is problematisch
•  oplossing Berkeley: onaanvaardbaar
• Hume = scepticus (bestaan van buitenwereld kunnen we niet kennen, maar ook niet ontkennen)
• vertrekpunt Hume = doorgedreven empirisme = we kunnen zowel innerlijke als uiterlijke dingen waarnemen.

Hume: innerlijke waarnemingen

• innerlijke waarnemingen: we kunnen onze eigen geest (eigen 'ik') niet zien of waarnemen, maar we merken dat we impressies tot ideeën kunnen combineren en verbinden.

Hume: uiterlijke waarnemingen

Uiterlijke waarnemingen:

• twijfelt of er zoiets als 'substanties', blijvende 'dingen' waaruit objecten gemaakt zijn, wel echt bestaan, kan niet bewezen worden
• we nemen enkel eigenschappen van dingen waar
• ze laten impressies, indrukken na
• impressies worden door het verstand gecombineerd tot een idee
• ideeën zijn zwakke sporen van bewustzijn, herinneringen aan een impressie

Hume: 2 soorten verbanden van ideeën

1. Ideële relaties/analytische uitspraken
2. Feitelijke/synthetische uitspraken

Hume: ideële relaties/analytische uitspraken

• relaties die bestaan tussen uitspraken die niet op een waarneming berusten. 
• via het denken, onafhankelijk van ervaring/zintuigen, a priori
• kunnen geldig zijn (vanuit logica) bv. Alle vrijgezellen zijn ongehuwd
• leren ons niets bij over de relaties of stand van zaken van dingen in werkelijkheid

Hume: feitelijke relaties/synthetische uitspraken

• uitspraken die voortkomen uit feitelijke verbanden in de werkelijk
• door ervaring, empirische gegevens, zintuigen 
• ze kunnen juist zijn, maar dat is niet noodzakelijk waar
• bv. we zien elke dag de zon opkomen (geen garantie voor morgen) 

Bedenk zelf nog enkele voorbeelden bij zowel de ideële relaties als de feitelijke relaties.

Hume: kennis

• Opbouwen van kennis door zowel de ideële relaties als de feitelijke verbanden te combineren.
• redeneringen die leiden tot zekere kennis en tot niet- gegarandeerde kennis

Opdracht 14 pp 23-24

Individueel - per twee - bij leerkracht