Verlichting

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

De Verlichting

Lesdoelen

• Je kent de kenmerken van de verlichting;
• Je weet waar de literatuur uit de Verlichting vaak over gaat;
• Je weet welke nieuwe genres er toen bijkwamen of populair werden.

Samenvattend

Reformatie + renaissance -> meer nadruk op zelf denken en het individu

18e eeuw:

- wetenschappelijke revolutie

- op zoek naar natuurwetten, op alle gebieden

- lang leve de ratio! Alle problemen zullen worden opgelost

Gevolg

Algemeen idee: de burger moet worden opgevoed!

Daarvoor is kennis nodig.

Effect op literatuur

Literatuur werd gebruikt voor kennisontwikkeling:

1. uitvinding encyclopedie (niet echt literatuur, want non-fictie)

2. reisjournalen: reisverhalen over reizen naar andere landen 

3. inzet kinderliteratuur voor opvoeding

Literatuur met kritiek op mens en maatschappij: 4. imaginaire reisverhalen

Samenvattend

• Er waren echt reisverhalen en imaginaire reisverhalen.
• Voor mensen uit dit tijd vaak lastig wat er verzonnen was + in echte reisverhalen werd er ook wel verzonnen en overdreven.
• Dus pas een imaginair reisverhaal als er reflectie of kritiek is op de mens en/of de maatschappij.
• Bekendste vorm = robinsonade

Hét Nederlandse voorbeeld

'Reize door het Aapenland' van J.A. Schatz (Gerrit Paape)

In apenland willen twee groepen apen mens worden.

Groep 1 -> door ander gedrag te leren

Groep 2 -> door de staart af te hakken

Groep 2 weet het volk op te jutten en krijgt zijn zin...

Afsluitende vragen

Je hebt in deze presentatie uitleg gekregen over de verlichting. Beantwoord nu de afsluitende vragen om te zien of de lesdoelen beheerst:

• Je kent de kenmerken van de verlichting.
  
• Je weet wat voor soort inhoud literatuur uit de Verlichting vaak heeft
  
• Je weet welke nieuwe genres er toen bijkwam of populair werden

De Verlichting was van:

1. 1400-1500
2. 1500-1600
3. 1600-1700
4. 1700-1800

De verlichting kwam (direct) na

1. de middeleeuwen
2. de Romeinse tijd
3. de Renaissance

In de verlichting staat:

1. ratio/rede centraal
2. geloof centraal
3. natuur centraal
4. spiritualiteit centraal

Wat was het doel van literatuur uit de verlichting?

1. de lezer vermaken
2. de lezer iets leren
3. de lezer versterken in zijn geloof
4. de lezer een fantasiewereld tonen

Welke vier genres werden bedacht of waren populair tijdens de verlichting?

Leg uit wat een imaginair reisverhaal is en geef twee voorbeelden: een Engels en een Nederlands verhaal

Huiswerk voor vrijdag

Voor vrijdag maak je paragraaf 5.3 af over het sonnet.

Ook ga je je verdiepen in de kinderliteratuur uit de verlichting door paragraaf 5.5 te maken (blz. 110-111).

Maak alleen vraag 1 t/m 9. Vraag 10 hoef je niet te doen.

Als je nog geen boek 4 hebt uitgekozen, is het slim om dat ook te gaan doen. Denk eraan: niveau 2 of hoger!