This lesson contains 35 slides, with interactive quizzes, text slides and 6 videos.
Lesson duration is: 80 min
Items in this lesson
De Verlichting
Slide 1 - Slide
Lesdoelen
Je kunt aantekeningen maken.
Je kent de kenmerken van de verlichting;
Je weet waar de literatuur uit de Verlichting vaak over gaat;
Je weet welke nieuwe genres er toen bijkwamen of populair werden.
Slide 2 - Slide
Overzicht literatuurgeschiedenis
Slide 3 - Slide
Wat weet jij van het tijdperk verlichting?
Slide 4 - Mind map
Slide 5 - Video
Wat zie je op dit schilderij?
Waarom past dit schilderij in de stroming verlichting?
Slide 6 - Slide
Experiment met een luchtpomp - Joseph Wright of Derby
We zien een natuurfilosoof bezig met een experiment waarbij de lucht uit een glazen stolp wordt gepompt. In de stolp ligt een kaketoe, die is gestorven door gebrek aan zuurstof: het experiment is geslaagd. De kinderen zijn nogal ontdaan door de dood van de kaketoe. Een heer probeert hen er van te overtuigen dat de wetenschap nu eenmaal zijn offers vraagt.
Afbeelding: Wikimedia Commons.
---
Slide 7 - Slide
DE VERLICHTING
geeft de literatuur weer een nieuwe impuls
ook wel rationalisme genoemd
vrijheid, gelijkheid en broederschap
iedereen gelukkig
ratio brengt verlichting in de duisternis van maatschappelijke wantoestanden
Slide 8 - Slide
Slide 9 - Video
Beantwoord
in tweetallen
de vragen 1a
tot en met 1e
timer
12:00
Slide 10 - Slide
DE VERLICHTING
De rationalisten willen de maatschappij veranderen
en dus invloed uitoefenen op de openbare mening
daarom schrijven zij vooral voor de burgerij die zij
tot een democratischer levenshouding willen inspireren
door middel van hun tijdschriften.
Slide 11 - Slide
DE VERLICHTING
In Nederland trekt vooral Justus van Effen de aandacht met zijn tijdschrift "De Hollandsche Spectator"
Slide 12 - Slide
Justus van Effen
"De Hollandsche Spectator"
bestemd voor burgerij.
In dit tijdschrift kunnen zij
hun stem laten horen.
Van Effen heeft vooruitstrevende
standpunten..
Slide 13 - Slide
Slide 14 - Video
DE VERLICHTING
de opvoeding van het kind is belangrijk
geen onderdanigheid maar vrijheid
in navolging van Jean-Jacques Rousseau
zijn Betje Wolff en Aagje Deken pleitbezorgers
en zeker Hiëronymus van Alphen
Slide 15 - Slide
DE VERLICHTING
Rond 1770 begint het gevoel weer een belangrijke plaats in te nemen naar de buitenlandse voorbeelden van
Goethe en Rousseau
ook hier zijn Betje Wolff en Aagje Deken belangrijk
deze gevoelsstroming wordt gezien als een vroege uiting van de romantiek
Slide 16 - Slide
literaire uitingen in de 18e eeuw
zedenblijspel
essay of betoog
spectatoriaal geschrift
kindergedicht
briefwisselingsroman
Slide 17 - Slide
literaire uitingen in de 18e eeuw
Het zedenblijspel is een toneelstuk waarin de opvattingen en gewoontes van een bepaalde tijd op de hak worden genomen.
Slide 18 - Slide
literaire uitingen in de 18e eeuw
Het spectatoriaal tijdschrift behandelt allerlei vraagstukken op het gebied van godsdienst, politiek, literatuur etc.
Het is bedoeld voor een breed publiek.
Slide 19 - Slide
Pieter Langendijk
komt uit Haarlem
schrijft blijspelen en kluchten
bespot allerlei vormen van bedrog
"Het wederzijds huwelijksbedrog".
Slide 20 - Slide
Slide 21 - Video
Hubert Corneliszoon Poot
melancholische natuurpoëzie
voorloper van de romantiek
Slide 22 - Slide
Hiëronymus van Alphen
"Proeve van kleine gedigten voor kinderen"
moderne opvoeding
het kind moet zelf inzien wat het doen en laten kan
geen dwang
vrijere opvattingen over de opvoeding in brede kring
Het bekendste versje is "De Pruimenboom".
Slide 23 - Slide
Imaginair reisverhaal
Slide 24 - Slide
0
Slide 25 - Video
Hét Nederlandse voorbeeld
'Reize door het Aapenland' van J.A. Schatz (Gerrit Paape)
In apenland willen twee groepen apen mens worden.
Groep 1 -> door ander gedrag te leren
Groep 2 -> door de staart af te hakken
Groep 2 weet het volk op te jutten en krijgt zijn zin...
Slide 26 - Slide
Slide 27 - Video
Reize door het Aapenland
Lezen hoofdstukken 1, 2, 3 en 4
Slide 28 - Slide
Afsluitende vragen
Je hebt in deze presentatie uitleg gekregen over de verlichting. Beantwoord nu de afsluitende vragen om te zien of de lesdoelen beheerst:
Je kent de kenmerken van de verlichting.
Je weet wat voor soort inhoud literatuur uit de Verlichting vaak heeft.
Je weet welke nieuwe genres er toen bijkwam of populair werd.
Slide 29 - Slide
De Verlichting was van:
A
1400-1500
B
1500-1600
C
1600-1700
D
1700-1800
Slide 30 - Quiz
De verlichting kwam (direct) na
A
de middeleeuwen
B
de Romeinse tijd
C
de Renaissance
Slide 31 - Quiz
In de verlichting staat:
A
ratio/rede centraal
B
geloof centraal
C
natuur centraal
D
spiritualiteit centraal
Slide 32 - Quiz
Wat was het doel van literatuur uit de verlichting?
A
de lezer vermaken
B
de lezer iets leren
C
de lezer versterken in zijn geloof
D
de lezer een fantasiewereld tonen
Slide 33 - Quiz
Welke vier genres werden bedacht of waren populair tijdens de verlichting?
Slide 34 - Open question
Leg uit wat een imaginair reisverhaal is en geef twee voorbeelden: een Engels en een Nederlands verhaal