Zonnekoning Versailles ballet

• Kunst, dans
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Renaissance

Vorstenhoven in Europa

De Zonnekoning

Deze les 

Hofdans en hofbaalet aan het 

Deel 1 - HOVEN - doelen:  

Je kan:

• Uitleggen wat het absolutisme is
• Uitleggen wie Lodewijk XIV was
• Waarom Versailles zo'n belangrijk Paleis was
• Waarom Lodewijk XIV zoveel aan kunst deed (en zich zo ermee bemoeide)

Lodewijk XIV

• Machtigste koning van Frankrijk ooit, en langstzittend
  
  
• Hij had gevoel voor staatszaken, maar hield ook van ballet en gitaar spelen

Het schilderij is barok, waarom?

De houding/pose van Lodewijk XIV is renaissancistisch te noemen, waarom?

Brenger van orde en rust

• Verschillende edelen vochten om de macht in Frankrijk
  
• Lodewijk bracht daar verandering in 
  
• Met zijn leger kon hij vrede en rust brengen in Frankrijk

De koning heeft alle macht

• Alle edelen moesten naar Versailles, een paleis buiten Parijs!
  
• Lodewijk had alles voor het zeggen, dit is absolutisme
  
• Hij werd ook Zonnekoning genoemd, omdat hij, net als de zon, in het middelpunt stond. Zo zag hij zichzelf graag

Wat is absolutisme?

Waarom is Lodewijk XIV een absolute vorst?

Deel 2 - BALLET - doelen:  

Wat je in ieder geval moet weten, kennen en kunnen:

• Hoe ballet is ontstaan en verspreid
• De kenmerken van klassiek ballet
• Wat 'en dehors' betekent
• Verschil tussen voorstelling en vormgeving


• In je eigen woorden kunnen uitleggen hoe Lodewijk XIV de kunst (o.a. de dans) gebruikt om     zijn politieke macht te manifesteren.

Op veertienjarige leeftijd, in februari 1653, maakte Lodewijk zijn debuut als danser. In de voorstelling Ballet de la Nuit, gecomponeerd door Jean-Baptiste Lully, danste hij mee. In het laatste deel van het twaalf uur durende ballet, kwam de jonge koning op als zon. Zijn opkomst was door een luik, waardoor het leek alsof de zon opkwam. Om hem heen dansten de andere dansers, die de planeten moesten voorstellen. Later in zijn leven gebruikte de koning de zon als metafoor voor zichzelf. Vandaar de bijnaam “De Zonnekoning”. Voordat Lodewijk optrad, had het Franse volk geen vertrouwen in de regering. De mensen haatten Mazarin, die op dat moment president was. Na het dansen van Lodewijk, kregen mensen vertrouwen in de nieuwe koning. Het optreden van Lodewijk als zon staat dan ook als symbool voor de nieuwe hoop van het volk.

EN DEHORS

• Het met de klok mee naar buiten draaien van de benen vanuit de heupen
• Bekijk  het volgende fragment: 
• Controleer of je het 'en dehors' ziet

• Hoe zie je in de symboliek van de dans terug dat hier een politiek thema/doel speelt

Waarover gaat de voorstelling?

Vormgeving: wat kan je zeggen over ruimte, tijd of krachtgebruik?

Het paleis van Versailles

Op de volgende pagina kun je het paleis bekijken

Checkvragen

1. Welke functie had Louis XIV voor ballet?

2. Hoe werd ballet verspreid?

3. Wat betekent 'en dehors'? 

4. Wat zijn de vormgevingsaspecten van dans?

Mecenas, stimulator, oprichter academie, professionalisering, dans als politiek instrument

Via de balletmeesters 'reisde' de kennis over ballet de hoven rond, geholpen door balletnotatie systemen en de boekdrukkunst.

Het naar buiten draaien van de benen, om het gedetaileerde voetenwerk goed te kunnen tonen

Ruimte, tijd, kracht + theatervormgevingsaspecten (locatie, muziek, decor, attributen, kostuum, grime)

Grote Balletten onder Lodewijk XIV

Ballet de la Nuit (1653) 

- Hofballet 

(samensmelting comique, maskerade en melodrama)

Le bourgeois de Gentilhomme (1670) - Ballet Komedie

Cadmus en Hermione (1673)

 - Ballet-opera

Deel 3 - hofBALLET - doelen:  

Wat je in ieder geval moet weten, kennen en kunnen:

• Kenmerken herkennen van hofdans en hofballet en de verschillen tussen beide dansvormen  kunnen benoemen

theater en dansvormen

Naast het hofballet ontwikkelde zich nog twee andere dansvormen:

de balletopera - hierbij worden ballet en opera gecombineerd en hebben een gelijkwaardige rol

de balletkomedie/ komedieballet - hierbij ligt vooral de nadruk op het acteren

Ballet opera

Lully componeert ook verschillende ballet-opera's waarin de heldenstatus van Lodewijk wordt bevestigd. In zijn ballet-opera's gebruikt hij de opbouw en de thematiek van een klassiek tragedie. Muziek, zang en dans worden met elkaar verwezen tot een geheel. In ieder bedrijf voegt Lully een divertissement toe, waarin ballet een grote rol speelt. Dit betekent dat de nadruk ligt op het ballet en niet op het verhaal

Hofdans

Hofballet

Checkvragen

1. Wat betekent 'intermedi'?

2. Wat is het verschil tussen hofdans en hofballet?

Kort muzikaal/theater intermezzo tussen de akten van een theaterstuk, voorloper van de opera.

Hofdansen - hovelingen, in het kader van hun opleiding/streven de ideale hoveling te worden. Ze hadden ook een sociale functie. 

Hofballetten waren multidisciplinaire spektakels. Voor de meest virtuoze gedeelten werden beroepsdansers ingezet. Voorloper klassiek ballet.