Banduur

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Voor de Industriële Revolutie....

1. Leefde 90% van de bevolking in de stad
2. Was de verhouding platteland-stad 50-50
3. Leefde meer dan 90% van de bevolking op het platteland
4. weten wij helemaal niet hoe de verhoudingen waren

De industriële revolutie

1. had grote gevolgen voor de hele samenleving
2. bleef beperkt tot de steden
3. waren veranderingen in productiemethoden
4. had vooral betrekking op industriearbeiders

Wat was GEEN gevolg van de industriële revolutie?

1. De steden groeiden enorm. Er werden veel huizen goedkoop en slecht gebouwd.
2. Meer mensen werkten in de industrie- en dienstensector. Overal werden treinsporen aangelegd.
3. Ondernemers / fabriekseigenaren kregen veel invloed op de samenleving.
4. Meer mensen werkten in de landbouwsector op het platteland.

Wat zijn niet-economische gevolgen van de industriële revolutie?

1. kapitalisme, landschapsverandering, nieuwe groep: arbeiders, verstedelijking
2. kapitalisme, massaproductie, milieuvervuiling, nieuwe groep: arbeiders,
3. landschapsverandering, milieuvervuiling, nieuwe groep: arbeiders, verstedelijking
4. landschapsverandering, massaproductie, milieuvervuiling, verstedelijking

Als gevolg van de industriële revolutie ....

1. Daalde het bevolkingsaantal
2. Groeide het bevolkingsaantal
3. Groeide de bevolking op het platteland
4. Daalde het aantal het aantal mensen in de steden.

Zet de begrippen bij de juiste periode (vóór de industriële revolutie of industriële revolutie)?

Industriële revolutie

vóór de industriële revolutie

fabrieken

huisnijverheid

landbouw

stoommachine

slechte werkomstandigheden

stad

platteland

Oorzaak Industriele Revolutie 

Gevolg Industriele Revolutie 

Nieuwe werktuigen voor op het land 

verbeterde voedselvoorziening 

bevolkingsgroei 

huisnijverheid 

migratie naar de stad 

uitvinding machines 

Vervanging huisnijverheid door fabriekswerk 

Urbanisatie 

Van welk jaartal tot welk jaartal duurde de tweede industriële revolutie?

1. 1820-1970
2. 1870-1920
3. 1890-1930
4. 1860-1910

Welk begrip past het best bij de Tweede Industriële Revolutie?

1. stoommachine
2. ijzer
3. atoomkracht
4. elektriciteit

Engeland bleef in de tweede industriële revolutie achter door de zogenaamde ‘de wet van de remmende voorsprong’. Welke van de volgende antwoorden beschrijft de betekenis van deze wet?

1. Als je weinig geld hebt, kun je niet zo makkelijk nieuwe uitvindingen doen omdat je veel onderzoek moet doen voordat een uitvinding gedaan is.
2. Als je al veel geïnvesteerd hebt in machines die eerder zijn uitgevonden, kun je niet zo eenvoudig overstappen naar nieuwere uitvindingen.
3. Dit is een bekend begrip in de natuurwetenschappen, waarmee een uitvinding wordt vergeleken met een rivier. Die stroomt in het begin ook sneller dan aan het eind.

De sociale kwestie is een 19e-eeuws begrip, maar het probleem bestond gedeeltelijk al vóór de industriële revolutie.
Leg uit wat er veranderde, waardoor de sociale kwestie aandacht kreeg.

1. Arbeiders kwamen zelf in opstand
2. De kerk greep in toen er teveel armenzorg nodig was
3. Het werd zichtbaarder voor rijke mensen in de stad door urbanisatie
4. De fabriekseigenaren zagen van dichtbij hoe de omstandigheden waren

De industriële revolutie was de oorzaak van de sociale kwestie omdat...

1. kapitalisme ontstond
2. fabrieken werden gebouwd
3. machines het werk van arbeiders overnamen
4. grote fabriekssteden ontstonden

In 1874 publiceerde de Maastrichtse priester J.H. Wijnen een brochure waarin hij de sterk toegenomen kinderarbeid in zijn stad veroordeelde. Bij welke twee kenmerkende aspecten van de moderne tijd past de kritiek op kinderarbeid?

1. 'de opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen'
2. 'de moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie'
3. 'de industriële revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor een industriële samenleving'
4. 'discussie over de sociale kwestie’

Leg met bronelementen uit dat:
- de bron past bij de sociale kwestie en
- de prent zowel een oorzaak als een gevolg kan zijn geweest van de sociale kwestie

Breng de informatie uit deze bron in verband met de volgende ontwikkelingen in de negentiende eeuw:
1 de Industriële Revolutie en
2 het ontstaan van discussies over de sociale kwestie.

Bij welk kenmerkend aspect (of onderdeel daaruit) past deze afbeelding het best?

1. De industriële revolutie als basis voor industriële samenleving
2. Rationeel optimisme en ‘’verlicht denken’’
3. Discussies over de sociale kwestie
4. de opkomst van het abolitionisme

Deze vraag gaat over de sociale kwestie tijdens de industriële revolutie.

1 De ergste misstanden verdwijnen
2 Door de industrialisatie ontstaat de sociale kwestie.
3 Er komen sociale wetten
4 Vakbonden komen op voor de belangen van werknemers.

Zet bovenstaande vier zinnen in de juiste tijdsvolgorde:

1. 4 --> 2 --> 3 --> 1
2. 2 --> 4 --> 3 --> 1
3. 2 --> 4 --> 1 --> 3
4. 2 --> 3 --> 4 --> 1

Voor industrialisatie

Na industrialisatie

Sleep  de kenmerken naar het juiste vak.

Sociale Kwestie

Huisnijverheid

stoommachines

Landbouwsamenleving

Steden ontstaan

Sociale wetten zijn ...

1. Wetten die de leef- en werkomstandigheden van arbeiders verbeteren.
2. Wetten die er voor zorgen dat arbeiders beter samenwerken.
3. Wetten die zorgen dat fabriekseigenaren meer rechten krijgen.
4. Wetten die de relatie tussen overheid en arbeiders vastleggen.

Door de kinderwet van Van Houten mochten kinderen...

1. vanaf 12 jaar verplicht naar school
2. tot 12 jaar niet meer in fabrieken werken
3. tot 16 jaar nergens meer werken
4. evenveel verdienen als een volwassene

Wat hoort bij elkaar?

Woningwet

hygiëne

aanleg van waterleiding

Verbetering volksgezondheid

Van Houten

In 1851 werd gezondheid een gemeentetaak

In 1874 werd het kinderwetje aangenomen

Artsen wilden een schonere leefomgeving

De regering voerde sociale wetten in

Er was vooruitgang in de medische wetenschap

Oorzaak

Tussenstap

Gevolg

Industriële Revolutie

Urbanisatie

Sociale kwestie

Socialisme

Liberalisme

Fabrieks arbeiders

Fabrieksbazen

Grote rol overheid

Kleine rol overheid

Gelijkheid

Vrijheid

Sociale Kwestie

Op de afbeelding zie je een gezin in Drenthe die in bittere armoede leeft.
Politici begonnen rond 1900 in te zien dat de overheid meer moest gaan doen aan armoedebestrijding.
Waarom toen pas?

1. Daarvóór kwam armoede in Nederland nauwelijks voor.
2. Door de armoede gingen steeds meer fabrieken failliet.
3. Door de industrialisatie werd in de steden de armoede massaler en zichtbaarder.
4. Rond 1900 kwamen de socialisten in de regering.

Waarom wilden liberalen eigenlijk de armen niet helpen?

1. Omdat ook de armen zelf uit de armoede konden komen, volgens liberalen
2. Omdat het helpen van armen te veel geld zou kosten
3. Omdat de liberalen te lui waren om armen te helpen
4. Omdat de liberalen niet wisten hoe ze konden helpen

Wat is Modern imperialisme?

1. Europese landen willen hun macht uitbreiden in Amerika
2. De Europese landen willen hun macht uitbreiden in Azië en Afrika door in deze gebieden koloniën te stichten
3. Mensen zijn modern in hun gedachten, zoals het verlicht denken
4. Mensen reizen over de wereld om nieuwe dingen te ontdekken

Welke uitspraak over modern imperialisme is niet waar? Modern imperialisme..

1. ..draaide uit op meer Europese samenwerking.
2. ..was het streven van Europese (groot)machten naar een wereldrijk.
3. ..leidde tot het stichten van koloniën in vooral Afrika en Azië.
4. ..zorgde voor spanningen in Europa.

Een gesprek met koning Willem II over het invoeren van onderwijs in Indonesië :

‘De koning was bang dat wij zouden vergeten dat men de Javaan dom houdt, om hem gemakkelijker te regeren en gehoorzaam te maken aan ons.. (…). De koning beschouwt de Javanen slechts als koffie- en suikerproducenten.’

Welke oorzaak van modern imperialisme zie je in de bron?

1. De koning vindt dat hij volkeren in veroverde gebieden moet beschaven.
2. De koning wil meer aanzien door zoveel mogelijk gebieden te veroveren.
3. De koning wil producten verkopen in veroverde gebieden.
4. De koning wil grondstoffen verkrijgen in veroverde gebieden.

Welk motief voor het modern imperialisme
zie je in de bron?

1. afzetmarkten
2. macht
3. beschaven
4. grondstoffen

Welk soort motief voor het modern imperialisme
zie je in de bron?

1. Economisch
2. Politiek
3. Cultureel
4. Sociaal

Geef een reden waarom de bron past bij het modern imperialisme. 

Motieven voor het modern imperialisme

Oorzaken van het modern imperialisme

Beschaving brengen

Vraag naar afzetgebieden

Vraag naar grondstoffen

Aanzien en hebzucht

Transportrevolutie

Industriële Revolutie

Nationalisme

Liberalisme: bijv. vrijhandel

Wat is modern imperialisme?

1. Europese inspanningen om ervoor te zorgen dat de bevolking van de koloniën welvarend zou worden.
2. Europese machtsuitbreiding in Azië en Afrika na 1870, waardoor grote koloniale rijken ontstonden.
3. Europese ontdekkingsreizen in de 17de eeuw, met als doel de relatie tussen Europa & Azië te verbeteren.
4. Europese samenwerking om te zorgen dat er nooit meer oorlog komt na 1945 in de wereld.

Onderstaande kaartjes zijn kenmerken van het modern imperialisme.

Geef aan of deze kenmerken alleen bij het modern imperialisme horen, of ook bij het oude imperialimse passen.

Oud én modern imperialisme

Continuïteit

Alleen modern imperialimse

Verandering

White man's burden

Koloniseren

Onderdrukken van de bevolking

Westers bestuur in de kolonie

Afzetmarkt en grondstoffen

Het verspreiden van het christendom

Nationalisme

Handel en productie voor Europa

Bekijk de bron.
Wanneer is deze bron gemaakt?
Wat zegt deze bron over de kijk op oorlogvoering
tijden de eerste wereldoorlog? Leg dit uit!

Leg uit wat deze bron te maken heeft met de Eerste Wereldoorlog. Benoem elementen uit de bron

Wat gebeurt er op deze bron en wat heeft dit te maken met de Eerste Wereldoorlog?

Een Duitse bron uit de Eerste Wereldoorlog.
Leg uit of deze bron uit 1914 of 1917 komt en: bewijs dat deze bron past bij het begrip totale oorlog.

Lees de bron hiernaast.

Noem een oorzaak van de Eerste Wereldoorlog die je in de bron herkent.

Banduur