NK 6.1 + UL 6.2 (& 6.3)

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

planning

• Nakijken in eigen werkboek 
• Intussen controle boek bij & huiswerk gemaakt
• uitleg leerdoelen 6.2
• uitleg 6.2 zelf
• Aan de slag met opdrachten 6.2
• uitleg leerdoelen 6.3
• uitleg 6.3 zelf
• huiswerk opgeven  

Open je boek op blz. 73 (of pak je losse blaadje waar je vorige les op hebt geschreven)

opdracht 1

a = koolstofdioxide + mineralen + water + zuurstof

b = glucose + zuurstof --> CO2 + water

c = glucose + zuurstof --> CO2 + water

opdracht 2

a = voedselketen

b = voedselweb

c = planten

d =  1e = wordt gegeten, 2de = eet

opdracht 3

a = producenten

b = eerste orde

c = nee

d = ja

opdracht 4

Voedselketen en voedselweb

• Voedselketen: een reeks soorten, waarbij elke soort wordt gegeten door de volgende soort. De eerste schakel is altijd een producent. De tweede en hogere schakels zijn dieren.

• Voedselweb: alle voedselrelaties in een gebied.

opdracht 4

Fotosynthese 

• koolstofdioxide + water + lichtenergie → glucose + zuurstof (energiearm → energierijk)

verbranding

• glucose + zuurstof → koolstofdioxide + water + energie (energierijk → energiearm)

  

opdracht 4

Producenten en consumenten

• Producenten zijn planten en andere organismen met bladgroenkorrels. Ze doen aan fotosynthese en maken energierijke stoffen.

• Consumenten zijn dieren die planten en/of andere dieren eten.

opdracht 4

Kringloop en reducenten

• Planten nemen mineralen op uit de bodem. Planten worden opgegeten of sterven (gedeeltelijk) af. Dieren scheiden afvalstoffen uit, worden opgegeten of gaan dood.

• Afvaleters eten dode resten op en reducenten zetten energierijke resten om in energiearme stoffen, zoals mineralen, die planten weer kunnen opnemen.

opdracht 4

opdracht 5

a = Magnesiumzouten zijn energiearm. 

(Magnesiumzouten zijn mineralen.)

b = Houtstof is energierijk. 

(Hout wordt gevormd door planten om stevigere stengels te vormen. Het is een stof die de plant maakt uit glucose en energiearme stoffen.)

opdracht 5

c = Bij gebrek aan magnesiumzouten is er minder bladgroen. Daardoor vindt minder fotosynthese plaats en wordt minder glucose gemaakt. Hierdoor kan de boom minder houtstof maken.

opdracht 6

a = 

producenten: plantaardig plankton

planteneters: dierlijk plankton, schelpdieren

alleseters: garnalen

vleeseters: mensen*, vissen, vogels, zeehonden

* Mensen zijn alleseters, maar in dit voedselweb hebben ze de rol van vleeseter.

opdracht 6

b = Wanneer de vissen consument van de tweede orde zijn, eten ze schelpdieren, dierlijk plankton of garnalen die plantaardig plankton hebben gegeten. 

(Consumenten van de tweede orde eten dieren die planten hebben gegeten.)

opdracht 6

c = Wanneer de vissen consument van de derde orde zijn, eten ze garnalen die dierlijk plankton hebben gegeten. 

(Consumenten van de derde orde eten dieren die dieren hebben gegeten.)

opdracht 6

d = 

• Als ze vissen uit de Waddenzee eten, zijn mensen consument van de derde of vierde orde.
• Een voedselketen kan zijn: 
• plantaardig plankton → garnalen → vissen → mensen.

opdracht 7

a = De volgende organismen moeten in het antwoord staan:

•  eikels, gras, beukennootjes, wild zwijn, bessen, das, wortels (van bomen/struiken/wortels van de eikenboom), muizen, zaden. 
• De pijlen staan in de richting van de volgende schakel in de voedselketen (want de pijl betekent ‘wordt gegeten door’).

opdracht 7

b =    1 = Er is veel voedsel.

          2 = Er zijn geen natuurlijke vijanden.

c = Het aantal dassen neemt dan toe, want wilde zwijnen en dassen eten beide wortels en bessen. Als er minder wilde zwijnen zijn, blijft er meer voedsel over voor de dassen.

opdracht 7D

 Voorbeelden van juiste voordelen:

– Het aantal wilde zwijnen neemt af.

– Er zullen meer resten van dode dieren achterblijven waar allerlei afvaleters van kunnen leven.

Voorbeelden van juiste nadelen:

– Wolven leven van de prooi die het gemakkelijkst kan worden gevangen. Daardoor kunnen ze ook andere dieren dan wilde zwijnen gaan vangen, bijvoorbeeld reeën, konijnen of verdwaalde huisdieren.

– Bewoners en toeristen zijn vaak bang voor wolven.

Boek dicht op tafel!

Leerdoelen 6.2

1. Ik kan omschrijven wat piramiden van aantallen en van biomassa weergeven.
2. Ik kan beschrijven op welke manieren energie uit de voedselketen verdwijnt. 

ecologische piramide van aantal

Piramide van aantallen

• Een piramide van aantallen geeft aan hoeveel individuen van een soort er in een voedselketen zijn. 
• Het aantal producenten is groter dan                                      b    het aantal planteneters.
• Het aantal planteneters is groter dan                              het aantal dieren dat de planteneters opeten. 

piramide van aantallen

Is niet altijd een piramide vorm!

Piramide van aantal

piramide van aantal

piramide van biomassa

Piramiden van Biomassa

Biomassa:

• De totale hoeveelheid aan energierijke stoffen  in een organisme.                             (hoe lang brandt het?)
• Een piramide van biomassa heeft altijd de vorm van een piramide.
  

Energie in een voedselketen

Kijk eens goed waar de energie allemaal heen gaat!

Energie in een voedselketen

Energie: in elke schakel verdwijnt energie uit de voedselketen.

• Sommige individuen sterven zonder dat ze worden opgegeten door individuen uit de volgende schakel.
• Van het voedsel dat wordt gegeten, wordt een deel niet verteerd. Dit deel komt in de uitwerpselen terecht.
• Een deel van de verteerde stoffen wordt gebruikt als brandstof. Bij de verbranding hiervan komt energie vrij, meestal in de vorm van warmte of beweging. 
• De stoffen die overblijven, worden meestal gebruikt als bouwstof. Deze stoffen kunnen als voedsel dienen voor de volgende schakel van de voedselketen. 

Energie in een voedselketen

Ga naar blz. 80-81

maak daar opdracht 1 + 2

nakijken 

1a = bij de producenten

1b = aantallen

1c = aantallen

1d = kleiner

nakijken 

2a = producenten

2b = in bouwstoffen

2c = door reducenten die dode resten en        

          uitscheidingsproducten gebruiken                             EN door verbranding

opdracht 3 nu overtekenen! 

Maak nu online van 

thema 6

van basisstof 6.2

opdracht 4 + 5 + 6

Huiswerk voor volgend les = 

Maak van 

• basisstof 6.2 - opdracht 1 + 2 +3 (in je boek)
• basisstof 6.2 - opdracht 4 + 5 + 6 (online)

1x inplannen PW inhalers thema 3 +5, (daarna pas bespreken)

Wessel, Fabio, Arthur even naar mijn bureau i.v.m. voorbereidingen (voor mijzelf) voor vakdocentenavond.

Boek dicht op tafel!

Leerdoelen 6.3

1. Ik kan de koolstofkringloop beschrijven. 
2.  Ik kan de stikstofkringloop beschrijven.